O’zbekiston madaniyati va san’ati tarixi

Amaliy mashg’ulot
MI
1	Kirish	12	2	4	6
2	Qadimgi davr madaniyati va sana’ati, uning taraqqiyot bosqichlari.	12	2	4	6
3	Ilk o’rta asrlar madaniyat va san’ati	12	2	4	6
4	IX-XIII asrlarda O’zbekiston madaniyati va san’ati	12	2	4	6
5	Amir Temur va Temuriylar davri madaniyati	14	4	4	6
	ON	10			10
	YaN
	Jami	72	12	20	40

4-SEMESTR

T/r	Fanning bo’limi va mavzusi, ma’ruza mazmuni	Soatlar
		Jami	Ma'ruza	Amaliy Mash’ulot	MI
1	XVI-XVIII asrlarda o’zbek xonliklari davri madaniyat va san’ati.	18	4	4	6
2	XVIII-XIX asrlarda o’zbek xonliklari davri madaniyati va san’ati	16	6	6	6
3	Rossiya mustamlakasi davrida Turkistonda madaniyat va san’at	16	4	4	6
4	Sovet mustabid tuzumi davrida O’zbekiston madaniyat va san’at	18	6	6	6
5	Mustaqillik yillarida O’zbekiston madaniyat va san’ati	16	4	4	6
	ON	10			10
	YaN
	Jami	78	24	24	30
1	XVI-XVIII asrlarda o’zbek xonliklari davri madaniyat va san’ati.	18	4	4	6

2. 
   O’quv materiallari mazmuni
   
   1. 
      Ma’ruza mashg’ulotlari mazmuni
      

2.1.1. Kirish (2 soat)
Fanning predmeti, maqsad va vazifalari. Madaniyat va san’at tushunchasi talqinida tarixiylik. Madaniyat va san’atning inson va jamiyat hayotidagi o’rni va ahamiyati. Moddiy va ma’naviy madaniyat, ularning o’zaro aloqadorligi. Moddiy va ma’naviy madaniyatning asosiy belgilari. Madaniyatning sohalar bo’yicha tasnifi va uning turlari. Madaniyatning ko’rinishlar bo’yicha tasnifi. Madaniyat va san’atning umumiy xususiyatlari. Madaniyat va san’atning jamiyat hayotidagi funksiyasi. Madaniy qadriyatlar va ularning shaxs barkamolligi hamda jamiyat ravnaqidagi ahamiyati. Madaniy taraqqiyotning asosiy qonuniyatlari. Madaniy taraqqiyot va ma’naviy meros. Milliy madaniyatlar rivojlanishining nazariy masalalari.
[A2:4; A3:3-12; A6:5].
2.1.2. Qadimgi davr madaniyati va san’ati, uning taraqqiyot bosqichlari (2 soat)
O’rta Osiyo qadimgi madaniyati va san’atining o’ziga xos xususiyatlari. Diniy e’tiqodlar, urf-odatlar, ahloqiy me’yorlardagi umumiylikning madaniy umumiylikning shakllanishidagi ahamiyati. O’rta Osiyo yaxlit madaniyatini tashkil qiluvchi submadaniyatlar, qadimgi davlatlar (Baqtriya, So’g’d, Xorazm, Farg’ona, Marg’iyona) submadaniyati, sak va massagetlar submadaniyati). O’rta Osiyoning Sharq va G’arb madaniyati va san’ati o’rtasidagi vositachilik missiyasi. Madaniyat rivojida zardo’shtiylik va “Avesto”ning o’rni.
Ahamoniylar imperiyasi davri madaniyati hamda bu madaniyatga O’rta Osiyo xalqlarining qo’shgan hissasi. Oromiy yozuvi.
O’rta Osiyoning yunon makedon qo’shinlari tomonidan bosib olishi. Ellin madaniyati va san’ati elementlarining kirib kelishi. Salavkiylar davri ellin madaniyati va san’ati. Yunon-Baqtriya davlatida yunonlar va mahalliy madaniyat sintezi. Sharq ellin madaniyati va san’atining vujudga kelishi. Me’morchilikda ellin uslubining qo’llanilishi. Haykaltaroshlik san’ati. Teatr san’ati va musiqa. Yunon-Baqtriya yozuvi.
Xorazm madaniyati. Kushonlar davrida madaniyat va san’atning yuksalishi. Oromiy yozuvi asosida kushon-baqtriya alfaviti, so’g’d va xorazm yozuvlarining rivojlanishi. Buyuk Ipak yo’lining O’rta Osiyo xalqlari madaniyati va san’ati taraqqiyotidagi o’rni.
[A2:5-14, 28-30, 31-38; A3:13-34, Q4, Q12].
2.1.3. Ilk o’rta asrlar madaniyat va san’ati (2 soat)
Eftaliylar va Turk xoqonligi davrida san’at. Bu davrda Markaziy Osiyoda shahar va shahardan tashqaridagi qo’rg’onlarning yuzaga kelishi. Turk hoqonligi davri madaniyati va me’morchilik san’ati.
Arab istilosinig mahalliy madaniyat va san’atga ta’siri. Arablarning O’rta Osiyo yerlariga kirib kelishi natijasida rivojlanib borayotgan iqtisodiy va madaniy hayotning izdan chiqarishi.
[A2:121-122, 130-134; A3:35-38, А11: 14-22, А12, Q4, Q7].
2.1.4. IX-XIII asrlarda O’zbekiston madaniyati va san’ati (2 soat).
VIII asr o’rtalarida madaniy va ijtimoiy hayot. Me’morchilik san’atida yangi tipdagi binolar, ijodiy g’oyalar. Qurilishda pishiq g’ishtning keng qo’llanilishi va me’morlikning murakkab kompozitsiyalarini yaratilishi. Somoniylar, Qoraxoniylar, G’aznaviylar, Xorazmshohlar davlatlarning hukmdorlari davrida madaniyat, saroy va qasrlar, mehmonxona va hammomlarda mavzuli va manzarali rasmlar va bo’rtma tasvirlar bilan bezatilishiga e’tibor berilishi. Kulolchilik, shisha san’ati, zargarlik. Bu davrdagi hattotlik va miniatyura san’ati.
[A2:134-136; A3:35-38, A11: 72-74, Q7].
2.1.5. Amir Temur va Temuriylar davri madaniyati va san’ati (4 soat).
Amir Temur va Temuriylar davri madaniyati va san’ati. Obodonchilik ishlari. Hunarmandchilik va uning turlari, taraqqiyoti. Savdo-sotiqning rivojlanishi, karvon yo’llarining ahamiyati. Amir Temur davrida Samarqandning ulkan madaniyat markaziga aylanishi. Amir Temur davrida ijod qilgan tasviriy san’at ustalari. Kitobat san’atida yangi kashfiyotlar. Amaliy, amaliy-bezak san’ati. Bronza, kumush va oltindan quyma idishlar yasash borasidagi muvaffaqiyatlar. Me’morchilik. Shaharsozlik. Ulug’bek rasadxonasi. Saroy va bog’lar qurilishi. Samarqand registoni. Temuriylar davrida tasviriy san’at va uning turlari rivoji. Devoriy rassomchilik, amaliy dekorativ san’at. Temur davri me’morchiligi. Naqqoshlik, xattotlik san’ati. Samarqand miniatyura maktabi va uning xususiyatlari. Badiiy hunarmandchilik va uning turli shakllari. Kulolchilik sohasidagi yangiliklar. Mirzo Ulug’bek davrida Samarqandda ilm-fan rivoji.
Ulug’bek hukmronligi davrida san’at. Temuriylar davri san’ati va madaniyati. Abdurahmon Jomiy, Alisher Navoiy, Kamoliddin Behzod va boshqalarning ijodlari. Mamlakatdagi obodonlashtirish ishlari.
Adabiyotning rivojlanishi. O’zbek adabiyotining vujudga kelishi. Alisher Navoiy, Abdurahmon Jomiy, Husayn Boyqaro ijodi. XIV asrning ikkinchi yarmi va XV asrdagi madaniy yuksalishning ahamiyati. XIV-XV asrlardagi ma’naviy-madaniy rivojlanishda Naqshbandiylikning xizmatlari.
[A2: 136-139; A3:38-53, A5, Q5, Q7].