«O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi»
Download 0.98 Mb. Pdf ko'rish
|
10 sinf ona tili darslik
|
122-mashq.
Berilgan gaplardagi kirishlar va kiritmalarni uslubiy xusu- siyatlaridan kelib chiqib farqlang, ularning ma’nolariga izoh bering. 1. Albatta, yarim kunda hammayoqni ko‘rib bo‘lmaydi, – dedi shoir, – bog‘ning o‘zini ko‘rishga ham rosa bir kun kerak ekan. (Abdulla Qahhor) 2. Rahmatli buvamlar Yoqub (jonlari jannatda bo‘lg‘ay!), haqiqatan, Qarnoq qishlog‘ining eng katta masjidida to 105 inqilobgacha so‘filik qilgandilar. (O. Yoqubov) 3. Zarb bilan otilgan grafin shundoq qulog‘im tagidan o‘tib (Chamasi, jonholatda boshimni olib qochgan bo‘lsam kerak!), devorga tegib, chil-chil sindi. (O. Yoqu- bov) 4. Ochig‘ini ayt ganda, Monika xonim ham Zaynabni uncha xushlamaydi. (Tohir Malik) 5. Nariroqda, loyli ariq ichida uning kalishi yotar, chamasi, sim oyog‘iga tekkanida yulib olmoqchi bo‘lgan-u, qo‘liga o‘ralashib yiqil gan edi. (O‘. Hoshimov) 123-mashq. Matnni o‘qing, undagi sodda va qo‘shma gaplarni belgilab, ulardagi uslubiy jihatlarni tahlil qiling, ilmiy va badiiy uslubga xos unsurlarni aniqlang. Ijodkor umrining boqiyligi sabablari haqida mulohaza yuriting. O‘rta Osiyoda shuhrat qozongan folklorshunos olima, nozikta’b shoira, otashnafas publitsist Muzayyana Alaviya 1909-yili Toshkent viloyatining Piskent shahrida ziyoli oila sida dunyoga kelgan. O‘rta maktab xatmidan so‘ng Muzay yana Alaviya Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika institutining o‘zbek tili va adabiyoti fakultetida o‘qishni davom ettirdi. Oliy tahsildan keyin Muzayyana Alaviya bir necha yil o‘rta maktablarda ona tili va adabiyotdan dars berdi. 1944-yildan umrining oxirigacha O‘zbekiston Fanlar akademiyasining Alisher Navoiy nomidagi Til va adabiyot (hozirgi O‘zbek tili, adabiyoti va folklori) institutining xalq og‘zaki ijodi bo‘limida ilmiy xodim, katta ilmiy xodim vazifalarida ishladi; filologiya fanlari nomzodi ilmiy darajasini olishga erishdi. Ijodiy faoliyatini o‘tgan asrning qirqinchi yillarida boshlagan Muzayyana Alaviya ko‘plab she’rlar bitdi, ming yillik an’analarimizni davom ettirib, g‘azallar yaratdi, dolzarb mavzularda hikoyalar yozdi. Uning badiiy ijodi – she’r va hikoyalari «Mening quvonchlarim» deb nomlangan kitobiga jamlangan. Muzayyana Alaviya umr bo‘yi ko‘p ming yillik tarixga ega bo‘lgan folklorimiz durdonalarini hududma hudud kezib, to‘pladi va ularni qiyosiy-tipologik jihatdan solishtirib, eng sara namunalarini aniqlab, nashr etish bilan shug‘ullandi; ko‘p jildlik o‘zbek xalq og‘zaki ijodi asarlarini chop qildirishda bevosita ishtirok etdi; xususan, o‘zbek xalq qo‘shiqlarini yozib olib, ommalashtirish, ularni ilmiy-nazariy jihatdan tahlil etishda Muzayyana Alaviyaning xizmatlari katta. Olima nashrga hozirlagan asarlar matnidan hozir ham yosh tadqiqotchilar bahramand bo‘lmoqda. (H. Homidiy) |
