Metabolizmning eng yuqori boshqarilishi – bu asab boshqarilishidir. Oziqlanish va modda almashinuvining muvofiqlashuvi jarayonlariga asab tizimining ta’siri alohida ahamiyatga ega bo’lib, bu narsa asab tizimining trofik funksiyasini belgilaydi. Asab tizimining trofik funksiyasi haqidagi ta’limotni I.P.Pavlov rivojlantirgan. Uning asosini miokarddagi modda almashinuviga ta’sir qilib turadi. Shunday asablar aniqlanganki, ular yurak mushagini qisqarishini kuchaytiradi yoki susaytiradi.Modda alashinuvi o’zgarishlari shartli refleks ekanligi bosh miya po’stlog’ining olib tashlangan dan keyin almashinuvining muhim o’zgarishlaridan biri bo’lgan emosional holatlar qon o’zgarishi va qonda shakar miqdorining oshishida isbotlanadi.Asab tizimining uchlariga modda almashinuvi mahsulotlari ta’sir etishi va gumoral yo’l bilan asab markazlariga yoki endokrin bezlariga yetkaziladi gan modda almashinuvining boshqariluvida muhim ahamiyatga ega ya’ni modda almashinuv mahsulotlarining ta’siri qayta aloqa vazifasini amalga oshirishi mumkin. Jismoniy mashqlar va sport bilan shug’ullanganda energiya almashinuvi Jismoniy mashqlar va sport bilan shug’ullanganda energiya almashinuvi Jismoniy menhnat va jismoniy mashqlar vaqtida energiya sarfi bir muncha oshadi. Shu sababli kecha kunduzning bir qismini jismoniy mashqlar, jismoniy mehnat va umuman harakatda o’tkazadigan sog’lom odamning bir kecha-kunduzdagi energiya sarfi asosiy almashinuvdan ancha ortiq bo’ladi. Organizm mushaklari ishlaganda issiqlik energiyasi va mexanik energiya hosil bo’ladi. Mexanik energiyasining ish bajarish uchun ketgan barcha energiyaga nisbatan foydali ish koefisiyenti 16% dan 22 % gacha bo’lib, o’rta hisobda 20% ga tengTurli jismoniy mehnat bilan shug’ullanadigan odamlarning bir kecha-kunduz davomida sarf qilinadigan energiya miqdori (kDj hisobida) Energiya sarfiga qarab turli kasb egalarini bir necha guruhga bo’lish mumkin. Bu guruhlarning kecha-kunduzdagi energiya sarfi quyidagicha. Bu guruhlarning kecha-kunduzdagi energiya sarfi quyidagicha. Birinchi guruh – aqliy mehnat kishilari (olimlar, shifokorlar, muxandislar, idora xizmatchilari va boshqalar) 3000-3200 kkal. Ikkinchi guruh – mexanizasiyalashgan korxona ishchilari (tokorlar, frezeychilar, to’qimachilar, shahar transport haydovchilari) – 3500 kkal. Uchinchi guruh – qisman mexanizasiyalashgan korxonalarda jismoniy mehnat bilan shug’ullanadigan ishchilar (slesarlar, o’t yoquvchilar, qishloq xo’jalik ishchilari) – 4000 kkal. To’rtinchi guruh – og’ir jismoniy mehnat qiluvchilar – 4300-5000 kkal vaqtida energiya almashinuvi. ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT
Do'stlaringiz bilan baham: |
