O’zbekiston respublikasi axborot tenologiyalari va komunikatsiyalarni rivojlantirish vazirligi
Elektron pullar tizimlarining afzalliklari va kamchiliklari
Download 1.2 Mb.
|
Individual loyiha
Elektron pullar tizimlarining afzalliklari va kamchiliklari:
A maliy ELEKTRON PULLAR: CHIQARISH, FOYDALANISH, QOPLASH Respublika ichidagi toʻlovlar arхitekturasiga elektron pullar joriy etilmoqda. Bu elektron pullar emitentining elektron tizimda elektron shaklda saqlanadigan va toʻlov vositasi sifatida qabul qilinadigan soʻzsiz va chaqirib olinmaydigan pul majburiyatlaridir. Elektron pullar faqat milliy valyuta - soʻmda nominallashtirilgan boʻlishi kerak. Markaziy bank va banklar (emitentlar) ularni ularning nominal qiymatiga teng boʻlgan pul mablagʻlari summasiga almashtirishga chiqaradi. Jismoniy va yuridik shaхslar, yakka tartibdagi tadbirkorlar va elektron pullar tizimi agentlari elektron pullarning egalari boʻlishi mumkin. Jismoniy shaхslar elektron pullarni toʻgʻridan-toʻgʻri emitentdan yoki elektron pullar tizimining operatori yoхud agenti orqali oladilar. Tegishli litsenziyaga ega boʻlgan va elektron pullar tizimining ishlashini ta’minlaydigan bank yoki boshqa tashkilot elektron pullar tizimining operatori boʻlishi mumkin. Operator elektron pullar emitenti bilan tuzilgan shartnomaga muvofiq tizimning faoliyat koʻrsatish qoidalarini belgilaydi. Emitent va operator elektron pullarga ruхsatsiz ega boʻlish va (yoki) ulardan ruхsatsiz foydalanganlik, shuningdek emitentning dasturiy ta’minoti ishidagi yoхud tizimning faoliyat koʻrsatishidagi хatolar yoki uzilishlar oqibatida elektron pullar egasiga yetkazilgan zarar uchun uning egasi oldida javobgar boʻladi. Emitent elektron pullar egasidan elektron pullarni chiqarganlik va koʻrsatiladigan qoʻshimcha хizmatlar uchun ular oʻrtasida tuzilgan shartnoma doirasida vositachilik haqi undirishga haqli. Shartnoma tuzilguniga qadar elektron pullarning potensial egasiga ulardan foydalanish shartlari, vositachilik haqi miqdori va uni undirish tartibi, emitent va operator ma’lumotlari (nomi, joylashgan yeri, operator bank hisoblanmagan hollarda - litsenziya raqami) va e’tirozlarni berish usullari toʻgʻrisida aхborot taqdim etishlari shart. Oʻzbekistonda realizatsiya qilingan tovarlar, ishlar va хizmatlar uchun toʻlovlarni toʻlashda faqat shu yerda chiqarilgan elektron pullar qabul qilinishi mumkin. Tizim emitenti va (yoki) operatori elektron pullar egasini: shaхsan hozirligida va oʻz shaхsini tasdiqlovchi hujjatni taqdim etganda yoхud masofaviy identifikatsiya qilish tizimlaridan foydalangan holda identifikatsiya qilishni amalga oshiradi. Identifikatsiya qilinmagan jismoniy shaхslar bitta elektron qurilmada eng koʻpi bilan 5 BHMni (e’lon qilish sanasida – 1 115,0 ming soʻm) saqlashlari va 1 BHM (223,0 ming soʻm) summasi miqdorida operatsiyani amalga oshirishlari mumkin. Identifikatsiya qilingan jismoniy shaхslarga elektron pullar bilan amalga oshiriladigan operatsiyalarga 100 BHM (22 300,0 ming soʻm) miqdorida limit belgilangan. Elektron pullarning egasi ularni emitentga nominal qiymati boʻyicha qaytarishda ilgari chiqarilgan pullarni qayta almashtirish qoplash deyiladi. Bunda qoplanilayotgan elektron pullarga teng “oddiy” pullarning summasi (agar shartnomada emitent yoki operatorning vositachilik haqi nazarda tutilmagan boʻlsa): agar shartnomada boshqa muddat nazarda tutilmagan boʻlsa, elektron pullar kelib tushgan kun davomida yakka tartibdagi tadbirkor yoki yuridik shaхs bank hisobvaragʻiga oʻtkaziladi; jismoniy shaхs bank hisobvaragʻiga oʻtkaziladi yoki unga naqd pul beriladi. Yangi qonun kripto-aktivlarga doir operatsiyalarga (qiymati va egasiga ega blokcheyndagi yozuvlar jami) nisbatan tatbiq etilmaydi. Mazkur masala boʻyicha alohida normativ baza shakllantirilmoqda, hozircha u Prezidentning ikkita qarorini (3.07.2018 yildagi PQ-3832-son; 2.09.2018 yildagi PQ-3926-son qarorlarga qarang) va Kripto-birjalar faoliyatini litsenziyalash tartibi toʻgʻrisidagi nizomni oʻz ichiga olgan. ! Yana bitta nozik jihati. Hujjatda toʻlov хizmatlari yetkazib beruvchilari – MB, banklar, toʻlov tashkilotlari, agentlari va subagentlariga nisbatan sanksiyalar belgilangan: toʻlovlarni amalga oshirish muddatlari buzilgan taqdirda, u muddati oʻtkazib yuborilgan har bir kun uchun muddati oʻtgan toʻlov summasining 0,1%i miqdorida, biroq muddati oʻtgan toʻlov summasining 10%idan koʻp boʻlmagan miqdorda penya toʻlashi shart. toʻlov notoʻgʻri amalga oshirilgan taqdirda, u хato aniqlangan kundan keyingi ish kunidan kechiktirmay pul mablagʻlarini oluvchining hisobvaragʻiga oʻtkazishi shart, aks holda, toʻlovchi mablagʻlarni qaytarishni, shuningdek muddati oʻtkazib yuborilgan har bir kun uchun notoʻgʻri amalga oshirilgan toʻlov summasining 0,1%i miqdorida, biroq toʻlov summasining 10%idan koʻp boʻlmagan miqdorda penya toʻlashni talab qilish huquqiga ega. Elektron pul – zamonaviy qulayliklar. To‘satdan va kutilmaganda paydo bo‘lgan va nogohon fenomen voqelikka aylangan pullar. Yevropa Ittifoqi Markaziy banki tomonidan o‘rganilib chiqilgandan so‘ng, elektron pullar rasmiy darajada tan olindi. Elektron pul – naqdsiz mablag‘ emas, u naqd pulga asoslangan va to‘laqonli to‘lov vositasi hisoblanadi. To‘liq xavfsizlik elektron pullarning asosiy afzalligidir. Ular sizning cho‘ntagingizdan yoki qo‘lingizdan tushib qolmaydi, ular kasalliklarning tashuvchisiga aylanmaydi, ular yordamida to‘lovni tezda va osonlik bilan amalga oshirish mumkin. Elektron to‘lovlar plastik karta, NFC’ni qo‘llab-quvvatlaydigan telefon yoki maxsus to‘lov chipiga ega bo‘lgan boshqa vositalar yordamida amalga oshiriladi. A-Pay nafaqat onlayn va oflayn do‘konlarda xizmatlar va xaridlar uchun to‘lovni amalga oshirish, balki O‘zbekiston uchun yangi bo‘lgan elektron formatda pul o‘tkazish imkonini ham beradi. A-Pay elektron hamyonidagi elektron pullardan foydalanish nafaqat xavfsiz, balki juda qulaydir. A-Pay elektron pullari bilan quyidagilarni to‘lash mumkin: taksi xizmati; do‘konlardagi tovarlar; poyezd yoki samolyot chiptalari, ham onlayn, ham joyida; restorandagi hisob; kommunal to‘lovlar va 10 000 dan ziyod oflayn va onlayn do‘konlardagi boshqa tovarlar va xizmatlar uchun to‘lovlar. Bir elektron APS (A-Pay Sum) bir so‘mga teng. Boshqa jihatlarga qo‘shimcha sifatida aytish mumkinki, elektron pullar A-pay elektron hamyonida firibgarlik harakatlaridan ishonchli himoya ostida va xavfsizlikda saqlanadi. Barcha imtiyozlardan bahramand bo‘lish, qulaylikni his qilish va yoqimli bonuslarga ega bo‘lish uchun A-Pay multikartasini rasmiylashtiring va biz sizning hisobingizga 50 000 APS o‘tkazib beramiz, hoziroq identifikatsiyadan o‘ting va pullarga ega bo‘ling. Elektron pul - to'lov tizimlarining eng mashhur turlari Elektron pul - xarid qilish uchun odatiy vositalar, faqat ular tomonidan Internetda hisoblangan. U bank kartasiga o'xshaydi, ko'plab operatsiyalar bir xilda amalga oshiriladi: har qanday mamlakatda tovarlar to'lash, xizmat haqini to'lash va hatto kerakli valyutada haqiqiy pulga almashtirish. Virtual hamyonni yaratishda e'tiborga olinadigan farqlar mavjud. Elektron pul nima? Internetdan foydalanuvchilarning ko'pchiligi allaqachon virtual pul bilan faol ishlamoqda va elektron tizimlar mutaxassislari xizmat ko'rsatishda raqobatchilarga erishish uchun qo'lidan kelgancha harakat qilishmoqda. Elektron pul - bu bir necha ma'noda ishlatiladigan atama: Milliy va xususiy valyutalarni saqlash va uzatish tizimlari. Elektron medialarda saqlanadigan javobgar shaxsning pul majburiyatlari. To'lov vositasi. Virtual hamyonlar Internetda ishlaydigan erkin xodimlar uchun ajralmasdir. Ushbu pullar EPS - elektron banklarning funktsiyalarini bajaradigan elektron to'lov tizimlari bilan shug'ullanadi. Ular bir nechta ishlaydi, ba'zilari hatto shovqin ichida bo'lib, foydalanuvchilarga pulni boshqa puldan ikkinchisiga o'tkazish imkoniyatini beradi. Ular plastik kartochkalarni yaratadilar, ular terminallar tomonidan qabul qilinadi. Elektron pullar banklarga o'rnatiladi, ular pul mablag'larini haqiqiy valyutada naqd pulga chiqarishga yordam beradi. Buning ikki yo'li bor: Uyali telefon orqali. Internet-banking orqali. Elektron pul - ijobiy va salbiy tomonlari Yangi elektron pulning afzalliklari va kamchiliklari mavjud, shuning uchun u hali juda keng foydalanishga ega emas. Biroq, ularning tizimlari doimo takomillashtirilganda, vaqt o'tishi bilan mashhurlik ortadi. Elektron pullarning kamligi: Huquqiy tartibga solish . Ko'pgina mamlakatlarda virtual valyuta qabul qilmaydi, ularga katta xarid qilish ishlamaydi. Ayirboshlash . Barchasi virtual pul ishlatmasdan, uni naqd qilish qiyinroq. Texnologiyalarga qaramlik . Agar siz yorug'liksiz qolsangiz yoki Internet - pulga kirish yopiladi. Elektron pullarning tarozi: Tezlik . To'lov bir zumda amalga oshiriladi, har qanday pulni biron bir mamlakatga o'tkazishingiz mumkin. Avtomatlashtirish . Barcha transferlar hisobga olinadi, operatsiyalar kompyuter tomonidan amalga oshiriladi. Saqlash . Bu pulni buzmaslik yoki soxtalashtirish mumkin emas, ularni yo'qotish yoki o'g'irlash mumkin emas. Barcha operatsiyalar tizim tomonidan ishonchli himoyalangan. Himoya . Elektron pulni yoki pulni taqiqlash juda qiyin. Uni o'g'irlash uchun, foydalanuvchi soxta chizmalardan foydalansa. Elektron pulning afzalliklari Internetdagi to'lov tizimi naqd pulsiz hisob-kitoblarga o'xshash bo'lsa-da, virtual pul naqd pulga yaqinroq: ularning aylanishi shaxsiylashtirilgan, tomonlarning tafsilotlari ma'lum. Elektron pullarning xususiyatlari ularga bir qator afzalliklarni beradi: To'lov mukammal darajada aniqlanadi. Oddiy narx narxi: virtual pulni yaratish uchun sizga qog'oz va bo'yoq kerak emas. Pulni qo'lda qayta hisoblashning hojati yo'q, u to'lov vositasi hisoblanadi. Katta mablag'ni saqlashda himoya zarur emas. To'lovlarni tuzatish tizimlari. M - naqd pul miqdori juda uzoq vaqt davomida saqlanadi, xizmat uchun foizlarni to'lash shart emas. Elektron pullarning kamchiliklari Elektron puldan foydalanish o'z noqulayligi bor. Eng aniq narsalardan biri, ishga tushirish fayllari o'rnatilgan kompyuterga to'liq bog'liqdir. Agar kompyuteringiz buyurtma qilmasa, sizning hamyonni kiritish imkoni bo'lmaydi. Boshqa kamchiliklar ham mavjud: Operatsiyalar uchun internet aloqasi. Hamma ham emas, balki har doim ham onlayn rejimda ishlash imkoniyati mavjud emas, shuning uchun ba'zi hollarda mablag'larga kirish cheklangan. To'g'ridan-to'g'ri pulni bir to'lovchidan boshqasiga o'tkazib bo'lmaydi. Kriptografik muhofaza vositalari etarlicha to'ldirilmagan va tekshirilmagan, elektron pullarni ommaviy qo'llashda o'zini tutishadi - hali noma'lum. Elektron pul turlari Elektron pullarning turlari: RUPay tizimi, Stormpay, Moneybookers, Liqpay, "Bir pul", "Money Mail", lekin kamdan-kam hollarda ishlatiladi. Eng muhimi, virtual hamyonning maqsadi nimani anglatishini hal qilishdir, shuning uchun hech qanday umidsizlik va qarama-qarshiliklar bo'lmaydi. Rossiya hududida tovarlarni onlayn sotib olish va to'lash bilan, barcha tizimlar ishlashi mumkin, ammo tashqi to'lovlar bilan WebMoney eng yaxshisidir. Hamyon turli xil: To'ldirish usuli: ATM, mobil telefon, kartalar. Pul mablag'lari harakati komissiyasi. Pul birliklari. Foydalanuvchi ma'lumotlari va o'tkazmalar xavfsizligi darajasi. Xizmatning mashhurligi. Qaysi elektron pul yaxshiroq? Bugungi kunda eng mashhur to'lov tizimlari: WebMoney, barcha onlayn-do'konlarda juda amaliy xizmatni qabul qiladi; Yandex-Money, faqat rublni, sodda interfeyslarni qabul qiladi; Kivi, mashhur va onlayn-do'konlar emas, balki terminali orqali kommunal xizmatlar uchun osonlik bilan to'lanadi. Elektron pul WebMoney Elektron pul tizimlarida o'zlarining foydalanish qoidalari bor, ular e'tiborga olinishi kerak. "WebMoney Transfer" kompaniyasi birinchi o'rinni egalladi. U yuz minglab rus tilida so'zlashuvchi foydalanuvchilar tomonidan ishlatiladi, ammo har bir kishi buni bilmaydi, ayrim mamlakatlarda pulni to'lash taqiqlanadi. Boshqa funktsiyalar: Tizim to'rtta pul birliklari bilan ishlaydi: dollar, Grivnası, Belarus va rus rubli. Har qanday operatsiyalar amalga oshiriladi: to'lovni qabul qilishgacha. Hamyonni Jamg'arma Bankida, kartalar va valyuta ayriboshlash shahobchalari orqali to'ldirishingiz mumkin. Identifikatorni tekshirish uchun etarli skaner qilingan pasport mavjud. Yaxshi himoya. Pul mablag'larini qaytarib olish faqat bank hisob raqamiga kiritiladi, bu tasdiqlangan. Komissiyalar davlat ichida pul o'tkazmalarini amalga oshirmaydi. Yandeks elektron pul ad Yandex-Money Internet-tizimida ikkinchi mashhur bo'lib, 15 yil avval ruslar uchun ishlab chiqilgan bo'lib, u nafaqat milliy valyutaga qaratilgan. Pulni boshqasiga o'tkaza olmaysiz. Yandex-Money elektron pulini qanday ishlatish kerak: Yandex-da pochta qutisini yaratish, undagi "Pul" yorlig'ini oching va "Hamyonni ochish" tugmasini bosing. Uni mobil telefon raqamingizga o'tkazing. Hisob terminallar, bankomatlar va bank filiallari orqali to'ldirilib, Yandex-Money kartasiga yoki tavsiya etilgan banklar ro'yxatidan kartaga pul tushirildi. Ko'pgina harakatlar uchun komissiya olib tashlanmaydi. Tovar yoki xizmatlarni xaridor uchun to'lash saytda osongina mumkin. Elektron pul kivi Elektron virtual kivi MDHdagi quvurda ko'proq, ammo onlayn-do'konlari ushbu tizimdan foydalanishni istamaydi. Ko'plab operatsiyalar terminallar tomonidan amalga oshiriladi. Ijobiy qo'shiladi: Pul sumkasi hujayra soniga bog'liq. Mobil telefon, ATM va terminal orqali pulni qo'yishingiz mumkin. To'rt valyutada: rubl, dollar, evro va Qozog'iston balansi. To'lov terminal yoki kartadan o'tadi. Komissiya barcha bitimlarning 2 foizini tashkil etadi. PayPal elektron pul Yevropa standartlariga muvofiq, eng yaxshi elektron pul 203 davlatda qabul qilingan eBay savdo belgisidan PayPal. Yaqinda tizim yangi valyutalarni qo'llab-quvvatladi. Boshqa xizmatlardan farqli o'laroq, PayPal haqiqiy pul bilan ishlaydi, karta yoki hisob foydalanuvchi hisobiga bog'liq. Ushbu tizim Rossiyada 2003 yilda paydo bo'lgan, ammo ruslar faqat to'rt yil avval pul mablag'larini olishlari va olishlari mumkin edi. Shuning uchun yurtdoshlarimiz orasida PayPal mashhur emas, mijozlar bunday pulni juda kam hollarda freelancers taklif qiladi. Qimmat tomonlardan PayPal mutaxassislari nomi: Ko'p turdagi operatsiyalar. Mobil versiyada pul bilan ishlash. Pochta orqali to'lov uchun invoyslarni yuborish. Har kuni olib tashlash. Easypay elektron pul Yaqinda yangi elektron pul turi paydo bo'ldi - Easypay, bu Belarusning virtual pul birligi bo'lib, hisob-kitob mahalliy rubllarda. WebMoneyga alternativ sifatida yaratildi. Ishonchli xavfsizlik tizimi, analoglar yo'q - bir martalik nazorat kodlari. Boshqa afzalliklari bor: Tarjimalar Internet va mobil telefon orqali amalga oshiriladi. Kassaga yoki pochta bo'limiga osongina hisobni to'ldiring. Mamlakat ichida komissiya - 2%, pul olish uchun - 1,5%. Ba'zi harakatlar uchun haq olinmaydi: Belarusiyadagi onlayn-do'konlarda xaridlar; mobil telefonlarni to'ldirish; Internet xizmatlari uchun to'lov; kommunal to'lovlar; xayriya; kino va teatrga chiptalar. Elektron pul Bitcoin Yangi elektron pullar bitko'niga virtual tarmoqdagi kommunizmning analoglari kabi Internetning biznes tarmoqlarida innovatsion yutuq. Mualliflar sifati Satoshi Nikamoto, bitcoins maxsus qoplamalar bo'yicha saqlanadi, siz pulni to'ldirishingiz va qaytarib olishingiz mumkin. Ajablanarlisi iqtisodiy o'sishi va universal mashhurlik, ushbu tizimda usta va hatto ma'mur bo'lmasa-da, tashqi tarjimalarga ta'sir qilish mumkin emas. Bundan tashqari, hech qanday komissiya mavjud emas, faqat bitimlarni qo'llab-quvvatlash uchun madencilere to'lanadi. Bitcoin - bu maxsus elektron pul, ular quyidagilar bilan tavsiflanadi: Mustaqillik . Tizim butunlay mustaqil. Bitko'plarning cheklanganligi . Tugallanmagan anonimlik . Egasining hamyon raqamlarini hisoblab bo'lmaydi. Vositachilarning yo'qligi . Bank o'tkazmalari uchun sizga bank kerak emas, ammo salbiy tomoni siz to'lovni bekor qila olmaysiz. Noqonuniylik . Ko'pgina mamlakatlar hukumatlari ularni noqonuniy deb hisoblashadi. Kursning beqarorligi . Elektron pul topish uchun nima qilish kerak? Internetda elektron pul topish - bu savolni minglab onlayn foydalanuvchilar har kuni so'rashadi. Tarmoqda daromad olib keladigan darsni topish juda achinarli, biroq bu juda katta summa emas. Birjada savdo mavjud, ammo buning uchun siz bilim va urug'lik kapitaliga ega bo'lishingiz kerak. Moliyaviy bitimlarga qaraganda kamroq daromadga ega bo'lgan narsalar bor. Agar siz ko'plab soxta chizmalarni tashlab qo'ysangiz, unda daromadning bunday turlari daromad olasiz: O'z saytlarim. Pochta xizmatlari. Matnlarni sotish. Tijorat loyihalarda yo'naltiruvchi tarmoqlar. Affiliate dasturlari. Internet-do'konlar. Onlayn o'yinlardagi daromad. Turli xizmatlar ko'rsatish. Download 1.2 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|