O’zbekiston Respublikasi Axborot Texnologiyalari va Kommunikatsiyalarini Rivojlantirish Vazirligi Muhammad Al-Xorazmiy Nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Unversiteti Urganch filiali

2 – tartibli Batterword filtri (B filtri) 
Nutq signallarini tanish algoritmlarida signallarni filtrlash jarayoni asosiy 
vazifalardan biri hisoblanadi. Hozirda signallarga ishlov berish uchun turli raqamli 
filtrlardan foydalaniladi. Odatda nutq signallarini filtrlashda ko`proq Batterword, 
Chebishev filtrlaridan foydalaniladi. Shu paytgacha ushbu filtrlar ko`pincha 
tabiatdagi zil-zila hodisalarni kuzatish jarayonlarida qo`llanilgan. Tajribalar shuni 
ko`rsatadiki nutq signallari tabiati ham zil-zila to`lqinlari tabiatiga o`xshash bo`lar 
ekan. Chunki zil-zila to`lqinlari ham uzoq masofalardan kuzatuvchiga kegunicha 
turli to`siqlardan o`tib, har xil shovqinlar aralashgan holda yetib keladi. Inson nutqi 
ham Nutq paychalaridan to havoga tarqalganicha turli to`siqlarga uchaydi. 
•
LPF – Low Pass Filtr 
•
HPF – High Pass Filtr 
•
BPF – Band Pass Filtr 
•
BSF – Band Stop Filtr 
•
EQF – Equalizer Filtr 
•
LSF – Low Shelf Filtr 
•
HSF – High Shelf Filtr 
Signal qanday filtrlanadi. Raqamli signallar quyidagi formula bo`yicha filtrlanadi. 
y[n] = (b
0
*x[n] + b
1
*x[n-1] + b
2
*x[n-2] – a
1
*y[n-1] – a
2
*y[n-2])/a
0

---

bu yerda 
y[n] – filtrlangan signal; 
x[…] – filtrlanishi kerak bo`lgan signal; 
b
0
– b
2,
a
0
– a
2
aniq bir filtr turi(LPF, HPF …) uchun hisoblanadigan 
koeffitsientlar; 
Eslatma: x[n] – joriy tanlanma, x[n-1] – bitta oldingi tanlanma. 
Low Pass Filtr. Bu turdagi filtr chastotasi aniqlangan qiymatdan past bo`lgan 
signallarni o`tkazadi, boshqa signallarni kesib tashlaydi. Yuqoridagi koeffitsientlar 
quyidagi formula orqali hisoblanadi: 
b
0
= (1 – cos)/2; 
b
1
= 1 – cos ; 
b
2
= (1 – cos)/2; 
a
0
= 1 + alpha; 
a
1
= –2* cos ; 
a
2
= 1 – alpha ;