O’zbekiston Respublikasi byudjet-soliq siyosati

Federativ mamlakatlarning budjet tizimi uchta pog’onadan iborat bo’ladi-davlat budjeti(federal budjet yoki markaziy hukumat budjeti),federasiya a’zosi budjeti va mahalliy budjetlar.ushbu shaklda budjet tizimiga ega bo’gan davlatlarga Rossiya,AQSH,Kanada,Meksika va boshqalar kiradi.

Xuddi shu tamoyil boshqa federal davlatlarda budjet tizimlari qurilgan va. Zamonaviy sharoitda hokimiyat va nazorat qilish markazlashtirish tendentsiyasi, hukumat asosiy vazifasi hal siyosati shakllantirishda federatsiya a'zolarining roli sezilarli darajada kamayadi. Qachon bir federal budjet tizimi, bir unitar kabi, har bir individual birligi, mustaqil faoliyat ko'rsatmoqda. etakchi roli markaziy hukumat uchun moliyaviy asos hisoblanadi federal budjeti, tegishli.
Zamonaviy xorijiy mamlakatlarni federal budjeti quyidagi asosiy vazifalarni bajaradi:
• milliy daromadni qayta taqsimlash;
• davlat tomonidan iqtisodiyotni tartibga solish va rag'batlantirish;
• ijtimoiy siyosatni moliyaviy qo'llab-quvvatlash;
• Davlat shakllanishi ustidan nazorat qilish va pul mablag'larini markazlashgan jamgarmasidydan foydalanish.
XX asrning ikkinchi yarmida xorijiy mamlakatlarda milliy daromadni katta ulushini milliylashtirish ro'y berdi. Ayni paytda, moliyaviy tizimlar orqali, milliy daromad 60% gacha , federal budjet tomonidan esa 40% gacha qayta taqsimlanishi amalga oshirilmoqda.hukumati budjeti -AQSh Federal budjeti tegishli hisobot davrining daromad va xarajatlar rejasida bo'lgan - - 1 oktabr va keyingi yilning yilning 31 sentyabrini yz ichiga oladi. Federal budjet mamlakatning ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy rivojlanishining ustuvor yo'nalishlarini aks ettiradi va prezidentning budjet rejasi asosida rasmiylashtiriladi.
AQSh federal budjetiga keladigan to'g'ri soliqlar daromadi bilvosita soliqlar daromadlariga nisbatan ancha yuqori.
Federal daromadning asosiy manbai – bu ijtimoiy sug'urta fondiga ish haqi budjet daromadlari va ajratmalarining 50% daromad solig'i, shtatlarda esa budjet aktsiz va savdo solig'i (36%) va ijtimoiy xavfsizlik soliq (27%) tomonidan to'ldiriladi. moliya tizimi federal budjet, 16 davlatlar, hamjamiyatlar, maxsus davlat mablag'lari, budjetdan tashqari mablag'lar, moliya federal-mail (Budenspost) va Federal temir yullari (Budensban) budjetlarini o'z ichiga oladi, davlat korxonalari, ijtimoiy xavfsizlik organlari, mehnat Federal Officelarini uz ichiga oladi.
Federal budjet -ijtimoiy sug'urta va ijtimoiy ta'minot jamg'armasini o'z ichiga oladi. Federal budjetni tuzish, tasdiqlash va keyingi yil ijro budjet rejasi va daromad va xarajatlar aniqlash uchun Budjet hisobi yurtilmoqda.
Jismoniy shaxslardan olinadigan mablaglar tushumini hazinaga kelishi Germaniya federal budjet daromadlarining shakllanishida butun moliya tizimini belgilaydi. Mahsus rolni bu erda soliq siyosati o'ynaydi, barcha federal daromadlar soliq daromadining 70%, va to'g'ri soliqlar soliq tushumlarining 2/3 tashkil etadi.
Xulosa:
Shunday qilib, soliqlarning rag'batlantirish funksiyasi orqali ishlab chiqarish korxonalar yangi tashkil etilgan paytlarida soliqlardan ozod etiladi va boshqa imtiyozlar beriladi. Bu funksiyasi orqali ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish korxonalarga imtiyozlar berish orqali ularning moliyaviy-iqtisodiy axvolini yaxshilashga xizmat qiladi.Soliqlarning nazorat funksiyasiga kelsak, bu funksiya orqali soliqlar ijtimioy maxsulot qiymatini qanchaga tushganligi, milliy daromadning salmogini nazorat qilib bilib olgandan so'ng undan qancha qismini soliqlar orqali byudjetga tuplash zarurligi, ularning obyektlarini, soliq to'lovchilarini, soliq stavkalarini to'g'ri belgalish hamda soliqlarni o'z vaqtida to'g'ri xisoblab byudjetga o'tkazish jarayonini nazorat qilib boradi. Bu nazorat doimo taqsimlash funksiyasi bilan yonma-yon olib boriladi. Soliqlarning nazorat funksiyasi ba’zan taqsimlash funksiyasidan xam kengayib ketadi. Chunki taqsimlashda faqat pul munosabatlari bilan chegaralanib qolinsa, soliqlarning nazorat funksiyasi pul munosabatlari orqali taqsimlashdan tashqari soliq obyektilarini buyum shaklida xam to'liqligi, maxsulotlar koldiklari xom ashe va yoqilgilardan boshqa manbalardan foydalanish ustidan xam nazoratga aylanadi. Demak, soliqlarning nazorat funksiyasi soliq idoralarini xodimlarining kundalik olib boradigan umumiqtisodiy nazoratining nazariy asosini tashkil etadi. Bozor iqtisodiyoti sharoitida soliq idoralarining nazorati asosan yagona iqtisodiy qonunlar talabiga javob beradigan nazoratga aylanadi.