О‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi mamlakat mustaqilligining huquqiy asosi

Mehnat kodeksiga hi no an ish vaqtining he/gilanish tartibi.

Ish haftasining turlari:

besh kunlik — ikki kunlik dam olish kuni bilan;

olti kunlik — bir kunlik dam olish kuni bilan.

ISH VAQTI



6 kunlik ish haftasida — kuniga 7 soat;

5 kunlik ish haftasida — kuniga 8 soat;

15 dan 16 yoshgacha bo 'Igan shaxslar uchun — haftasiga tizog'i bilan

24 soat;

16 dan 18yoshgacha bo 'Igan shaxslar uchun — haftasiga uzog'i bilan

36 soat;

ish vaqtidan tashqari ish lar — surunkasiga ikki кип davomida uz<

bilan 4 soat;

surunkasiga ikki smena davomida ishgajalb etish taqiqlan

noqulay mehnat sharoitlaridagi ishlarda — haftasiga 36 sef/t

(117-modda);

bayram (ishlamaydigan) kunlari arafasidagi ishning mu

qisqartiriladi (121 -modda);



tungi vaqtdagi ish (22.00 dan 6.00 gacha) I so a tgajf isl^jirild

(122-modda).

14 -Vrlet

1. 
   Fuqarolikniyo'qotish uchun alohida asoslar
   

Qonunda shuningdek fuqarolikdan chiq^hnh^t^^^la keltirilgan.

Bun day asoslarga quyidagilar kiradi:

shaxs diet davlatda harbiy xizmatgiZ ^LfsizlikbUmdti idoralariga, politsiyaga,

adliya idoralariga yoki davlat hokin^^^a пщ^д^Шчпing boshqa idoralariga ishga kirganhmjMatijcn

agar diet elda doi^v уа.щкЖ'спЩках.ч1Щ^уН ichida uzrli sabablarsiz

konsullik hisobiga turmaga^bo

agar О 'zbe/J0K^^s/nn^^a2^luqar(Wigi yolg'onligi shak-shubhasiz

ma lu mot lar ytifsoxt^n^Mtla^uqaW etish natijasida olingan bo 'Isa;

agar shа\Щс110ШЫс1Щь\da^^i ко 'zlab faoliyat yuritish yoki tinchlik

va xavfsizlikka ш'.ш /'/'/шД/г sodir etish orqali jamiyat va davlat manfaatlariga /7Жvetkazaan. shuningdek. terrorchilik tashkilotlarida ishtirok etgan bo ‘I

agar shaxs chetTH^^^Tgfuqaroligini о Igan bo 'Isa.

2. 
   Mehnat intizomi.
   

Asosan mehnat intizomi mehnatga ongli munosabatda bo 'lish bilan asoslanadi, biroq mehnat qonun hujjatlari порок xodimlarga nisbatan intizomiy ta 'sir choralari belgilanishining zarurligini ham hisobga oladi.

Intizomni buzganlik uchun ish beruvchi intizomiy jazo choralarini

qo 'llashga haqli. Uni qo llashdan avval xodimdan yozma ravishda tushuntirish

xati talab qilinishi lozim. Intizomiy jazo bevosita nojo'ya xatti-harakat aniqlanganidan

keyin, ammo bu harakat aniqlangan kundan bosh lab uzog 7 bilan 1 oy

ichida qo'llanadi. Moliya-xo ‘jalik faoliyatini taftish etish yoki tekshirish

natijalariga

binoan

— sodir etilgan kundan boshlab ikki у i/dan kechikmasligi lozim.

Intizomiy jazo berilgani to ‘g ‘risidagi buyruq xodimga ma ’lum qilinib, tilxat olinadi.

O'zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 181-moddasi Mehnat intizomini buzgandagi jazo turlari:

xayfsan;

jarima — о 'rtacha oylik ish haqining 30% idan ortiq bo 'Imagan miqdorda (ichki tartib qoidalariga muvofiq bundan ham katta jarima nazarda tutilishi mumkin, lekin и о 'rtacha oylik ish haqining 50% idan oshmasligi shart);

mehnat shartnomasini bekor qilish.

15 - bilet

I. Fuqarolik huquqi va uning munbaluri.

Fuqarolik huquqi deyilganda huquqning me 'yorlari mulkiy hamda

и bilan bog 'liq shaxsiy nomulkiy munosabatlarni


(sha 'ni va qadr-qimmatini liimoya qilishni) tartibga soladigan
sohasi tushuniladi.

O'zbekiston Respublikasining fuqarolik huquqi manba/ariga
quyidagilar kiradi:

Konstitutsiya;

Fuqarolik kodeksi;

amaldagi qonunlar;

qonun kuchiga ega hujjat lar (Prezident Fannonlari, (^ЛМ*

Vazirlar Mahkamasi farmoyishlari, mahalliy hokimiyat hujjcnmu-j);

О ‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnom

ish muomalasi rasm-rusumlari (qonunlardatu ag

mahalliy odat va an ’analar.

2. Sud ntaj/isini o'tkazish tartibi.

sudyalar majlislar zaliga kirib kelayotgcNA

sud qarori ham о ‘rindan turgan ho Idatufgn^uidi.

ishda qatnashayotgan л7шхуЛ://^ЩЬк mu

berayotganda о ‘rindan turadilai

zaldagilarning had^iasi .+td иЩ/rini so ‘zsiz bajaradi;

har bir guvoh ahhida^frm i, bunda hali so ’ralmaganlar ishtirok

etmaydi;

raislik qihufchi

hammaning olmla

qiladi: «Ish yu:

berishga qasam

haqiqatni aytaman.


harakatlar);











щ/iidan turadi;

Uganda va ко ‘rsatma





aiyul\ sl^^\'J9tayonida qatnashayotganlardan himtrib, c^h idagicha qasam qilish ini talab о mtmilgan barcha ma jumotlarni sudga aytib armmm-'aqal haqiqatni. bor haqiqatni va tanho

16 - bilet

1. 
   O'zbekiston Respublikasining fuqaroligi to'g'risidagi qonun haqida tushuncha.
   

«О 'zbekiston Respublikasining fuqaroligi to ‘g 'risida»gi Qonun 1992-yil 2-iyulda qabul qilingan. O 'zbekiston Respublikasining fuqarolik to ‘g ‘risidagi qonun lari О 'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi asosida qabul qilingan ushbu Qonundan va O'zbekiston Respublikasiningshu Qonunga muvofiq chiqariladigan boshqa qonun hujjatlaridan iboratdir.

О 'zbekiston Respublikasida xorijiy fuqarolar va fuqaroligi bo 'Imagan shaxslarning huquq va erkinliklari xalqaro huquq me yorlariga muvofiq ta minlanadi. Ular inson huquqlari sohasidagi har bir odamga nisbatan e tirof etilgan xalqaro hujjat lar tomonidan tan olingan huquq va erkinliklardanfoydalanishadi. Faqat davlat fuqarolariga taalluqli ho 'Igan favqulodda huquqlar bundan

I. Inson huquqlarini himoya qilishga

Inson huquqlari umumjahon deklaratsiy

deyarli barcha nizomlariga aniqlik kiriti,

hamda inson huquqlarini himoya qi

Masai an, Fakultativ bayonnoma,

BMT qoshidagi imislahfytrg

shikoyat qilish imkonini be

Deklaratsiya, ik

qamrov da raja

tashkil qiladi.

erkinliklarini h


ivojlantirishdi ro vositalarni yaratishdi. h i щ uq lari buzi I ay о Igan I igidan dari bo ‘yicha qo ‘mitaga





va тщиищмоауоппота BMTning umumiy, huquqiy iiv&^al пщ at lari dir va ular Inson huquqlari Xartiyasini on Inbfiiqlari to ‘g 'risida xalqaro bill deb ataladi. Inson huquqlari va asosiy 'g ‘risida Yevropa

konvensiyasi (I J^F^^FKcIiigcifuqarolik hamda siyosiy, shuningdek ba ’zi ijtimoiy-iqtisodiy ЩциЩ-ni (jgan Konvensiyaga qo ‘shimcha bayonnomalar Yevropa

Kengashining yetakchi hujjatlariga aylandilar.

2. Mehnat shartnomasiga ко ‘ra har bir xodimga berilgan huquqlar.

Har bir xodim:

о ‘z mehnati uchun qonun hujjatlarida Mehnatga haq to ‘lash yagona tarif

setkasining birinchi razryadi bo ‘yicha belgilanganidan oz bo ‘Imagan miqdorda haq olish;

muddatlari chegarasi belgilangan ish vaqtini о ‘rnatish, bir qator kasblar

va ishlar uchun ish kunini qisqartirish, har haftalik dam olish kunlari, bayram kunlari, shuningdek haq to ‘lanadigan yillik ta ’tillar berish orqali ta ’minlanadigan dam olish;

kasbga tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish;


mustasno. О ‘zbekiston fuqarolaridan farqli ravishda xorijiy fuqarolar say lash

huquq idan fovdalana olishmaydi, deputat lar yoki senatorlar sifatida saylanishga

va harbiy xizmat qilishga haqli emas. Bu barcha davlatlarda tan olingan amaliyot

bo 'lib, bunday cheklovlar tahqirlash choralari hisoblanmaydi. О 'zbekiston Respublikasida mamlakatda

yashaydigan barcha odamlar

uchun yagona fuqarolik belgilangan bo'lib, и laming tengligi Konst itutsiya da rajas ida
belgilangan. В и tamoyilga ко ‘ra barcha fuqarolar qonun old ida tengdirlar.

Ijtimoiy holati, irqiyyoki milliy kelib chiqishi, genderlik aloqadorligi,
lili, diniyoki siyosiy ishonchidan qat'i nazar hech narsa fuqarolar tenligiga
ta 'sir etolmaydi. Fuqarolar teng huquqliligining buzilishi konstitutsional huquq
va erkinliklarga qarshi jinoyat deb tan olinadi va О ‘zbekiston Respublikasi Jinoyat

kodeksiga (141-moddasi) muvofiq jinoiy-huquqiy javobgarlikka tort Had i.

О'zbekistonda ikki fuqarolik tan olinmaydi.

2. Mehnat shartnomasida ish beruvchining huquqlari.