O‘zbekiston respublikasi oliy taʼlim, fan va innovatsiyalar vazirligi termiz muhandislik-texnologiya instituti energetika va konchilik ishi fakulteti “Texnologik jarayonlarni ishlab chiqarishni avtomatlashtirish va boshqarish

2.Zamonaviy aloqa tarmoqlariga bо‘lgan talablar
Kelajakdagi aloqa tarmoqlari quyidagi talablarga javob berishi lozim:
– multiservislik deganda, transport texnologiyalariga xizmatlarni yetkazuvchi texnologiyalarning bog‘liq emasligi tushuniladi;
-keng polosalilik deganda, odatda foydalanuvchi talablariga bog‘liq holda keng diapazonda axborotni uzatish tezligini mos holda va dinamik о‘zgarishi imkoni tushuniladi;
– multimedialik deganda, tarmoqni, real vaqtda va murakkab ulanish konfiguratsiyasini qо‘llagan holda, kо‘p komponentli axborot (ovoz, mazkur video, audio)larni shu komponentlar uchun zarur bо‘lgan sinxronizatsiya bilan uzatish qobiliyati tushuniladi;
– intellektuallik deganda, foydalanuvchi yoki xizmatlarni ta’minlovchi tomondagi chaqiriq yoki ulanish xizmatlarini boshqarish imkoni tushuniladi;
– invariantlik ulanish deganda, qо‘llanilayotgan texnologiyalarga bog‘liq bо‘lmagan holda xizmatlarga ulanishni ta’minlash imkoni tushuniladi;
– kо‘p operatorlik deganda, xizmatlarni taqdim etishda va ularning mas’uliyatini faoliyat soxasiga mos xolda taqsimlashda bir nechta operatorlarning qatnashishi tushuniladi.
Shuningdek kelajakdagi aloqa tarmoqlariga bо‘lgan talablarni shakllantirishda xizmatlarni ta’minlovchining faoliyatini xususiyatlarini hisobga olish lozim.
Xizmatlarni ta’minlovchiga bо‘lgan talablarga quyidagilar kiradi:
– “multioperatorlik” muhitida qurilmalarning ishini ta’minlash imkoniyati ya’ni bir nechta aloqa operatori tarmog‘iga (jumladan ulanish satxiga ham) ulanish uchun interfeyslar sonini oshirish;
– birgalikda yetkazish uchun xizmatlarni ta’minlovchi uzellarni birgalikda ishlashini ta’minlash;
– qurilmalarning dastlabki minimal narxini belgilashda “masshtablanuvchan” texnik yechimlarni qо‘llash imkoni.
Hozirgi vaqtda kanallarni va paketlarni kommutatsiyalashga ega bо‘lgan mavjud umumiy foydalanuvchi aloqa tarmoqlari yuqorida aytib о‘tilgan talablarga javob bermaydi. Odatdagi tarmoqlarning imkoniyatlarini chegaralanganligi yangi infokommunikatsiya xizmatlarini yaratish yо‘lida bardosh berish omili hisoblanadi. Boshqa tomondan yetkaziladigan infokommunikatsiya xizmatlarining hajmini oshishi, mavjud aloqa tarmoqlarining bazaviy xizmatlarini, chaqiriqlarga xizmat kо‘rsatish sifat kо‘rsatkichlariga salbiy ta’sir kо‘rsatishi mumkin. Bularning barchasi, keyingi avlodning aloqa tarmoqlarini yaratish yо‘nalishida, odatdagi aloqa tarmoqlarini rivojlantirish usullarini rejalashtirishda infokommunikatsiya xizmatlari mavjudligini hisobga olish lozimligiga majbur qiladi.


XULOSA
Xulosa o'rnida shuni aytish mumkinki, tarmoq tushunchasi juda chuqur hisoblanadi, uni to'liq o'rganib chiqish uchun esa undagi har bir elementni o'rganish lozim. Bugungi mavzuda men iloji boricha qisqa lekin tushunarli bo'lishiga harakat qildim. Bu tushunchalar asosiylaridan bir nechtasi hisoblanadi holos. Tarmoqda nisbatan "arxitektura" atamasi tizim tomonidan amalga oshiriladigan funktsiyalarni uning darajalari o'rtasida taqsimlash, aniqrog'i, ushbu darajalar orasidagi chegaralarni belgilash sifatida belgilanishi mumkin. Shunday qilib, hisoblash tizimining arxitekturasi ko'p darajali tashkilotni o'z ichiga oladi. Birinchi darajadagi arxitektura tizim tomonidan qaysi ma'lumotlarni qayta ishlash funktsiyalari butun tizim tomonidan bajarilishini va tashqi dunyoga (foydalanuvchilar, operatorlar, ma'lumotlar bazasi ma'murlari va boshqalar) tayinlanganligini aniqlaydi. Tizim tashqi dunyo bilan bir qator interfeyslar orqali o'zaro ishlaydi: tillar (operator tili, dasturlash tillari, ma'lumotlar bazasi tavsifi va manipulyatsiya tillari, vazifalarni boshqarish tili) va tizim dasturlari (yordamchi dasturlar, ma'lumotlarni tahrirlash, saralash, saqlash va tiklash dasturlari). Keyingi daraja tizimni demarkatsiya qilishning asosiy yo'nalishini, ya'ni tizimning dasturiy ta'minoti va dasturiy ta'minot o'rtasidagi chegarani aks ettiradi. Ushbu g'oyani yanada rivojlantirish mumkin va jismoniy tizimning alohida qismlari o'rtasida funktsiyalarni taqsimlash haqida gapirish mumkin. Masalan, ba'zi interfeys qaysi funktsiyalarni markaziy protsessorlar tomonidan amalga oshirilishini va qaysi protsessorlar I/O protsessorlari tomonidan bajarilishini aniqlaydi.