O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi namangan davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti geografiya kafedrasi

Rossiya Federatsiyasi bilan ko’p qirrali strategik hamkorlik va ittifoqchilik munosabatlari izchil rivojlanib bormoqda.”Strategik hamkorlik to’g’risida”gi,”Ittifoqchilik munosabatlari to’g’risida”gi shartnomalar,shuningdek,”Rossiya va O’zbekiston o’rtasidagi strategik hamkorlikni chuqurlashtirish to’g’risida”gi deklaratsiya o’zaro munosabatlarni yangi mazmun bilan to’ldirmoqda.
Ikki davlat o’rtasida savdo-iqtisodiyot,neft-kimyo,transport kommunikatsiyalari,qishloq xo’jaligi,madaniyat,turizm,mehnat migrantlariga munosib sharoitlar yaratish va boshqa sohalarda hamkorlikni rivojlantirish masalalariga alohida e’tibor qaratilmoqda.
O’zbekiston va Rossiya xalqaro maydonda bir-birini qo’llab-quvvatlab kelmoqda.Ikki mamlakatning tashqi siyosat,tashqi savdo,mudofaa maxkamalari o’rtasida o’zaro maslaxatlashuvlar izchil amalga oshirilmoqda.Mamlakatlar BMT,SHHT,MDH kabi xalqaro tuzilmalar doirasida ham samarali hamkorlik qilmoqda.
O’zbekiston tovar ayriboshlash hajmini oshirish,sarmoyaviy hamkorlikni rivojlantirish,transport va tranzit sohasidagi aloqalarni kengaytirish borasidagi hamkorlik aloqalarini yangi bosqichga ko’tarishdan manfaatdordir.
Rossiya bilan tibbiyot,ilm-fan,ta’lim,ma’daniyat,sport va turizm sohalari bo’yicha ham o’zaro aloqalarni yanada kengaytirish masalalariga ustuvor ahamiyat qaratiladi.
O’zbekiston Rossiya Federatsiyasi bilan muntazam ravishda tashqi iqtisodiy aloqalarni o’rnatib kelmoqda.Mustaqillikning ilk yillaridanoq Rossiya Federatsiyasi bilan oziq-ovqat mahsulotlari,paxta tolasi,mashinavaasbobuskunalar,kiyim-kechak va boshqa mahsulotlarni o’zaro ayriboshlashgan.
Hozirgi kunda Rossiya Federatsiyasi O’zbekistonning eng faol hamkor davlat sifatida tan olinib kelinmoqda.Bunday deyilishiga sabab esa,Rossiyaning mamlakat bilan TSA aylanmasi yildan yilga ortib borishidir.Jumladan Rossiya Federatsiyasi O’zbekiston bilan 2021-yil yanvar-dekabr oyi yakuniga ko’ra umiy TSA miqdori-7517.0 mln AQSH dollarini tashkil etgan.Shundan,eksport salmog’i-2058.9 mln AQSH dollarini,import tarkibi esa-5458.1 mln AQSH dollarini tashkil etgan.


Rossiya Federatsiyasi bilan asosan oziq-ovqat mahsulotlari va ichimliklar,paxta tolasi,yoqilg’i mahsulotlari,transport vositalari va boshqalarni eksport-import qilib keladi.
Qozog’iston Respublikasi O’zbekistonning yaqin qo’shnichiligi bilan birga,tashqi savdoda eng faol hamkor davlat ham sanaladi.2021-yil Qozog’iston bilan bo’lgantashqi iqtisodiy aloqalarning 24.6%ni tashkil etmoqda.
O'zbekiston va Qozog'iston o'rtasidagi tashqi iqtisodiy aloqalar muhim va rivojlanayotgan yo'nalishlardan biridir. Ikki mamlakat o'rtasidagi savdo va iqtisodiy hamkorlik miqyosi o'sib borayotgan, investitsiyalar o'sishiga intiladi. Energetika sohasida ham hamkorlik rivojlanmoqda, energiya resurslari, energiya yetkazib berish va qo'llab-quvvatlash sohasida hamkorlik o'rnatilgan. Transport va logistikada ham ikki mamlakat o'rtasidagi hamkorlikning o'rnini egallaydi, buyurtmalar olib borish, transportni o'tkazish, tranzit yo'lda transportni o'tkazishda hamkorlik amalga oshiriladi. Turizm sohasida ham ikki mamlakat o'rtasidagi turistik axborot almashinuvi, turistik paketlarni taklif qilish, turizm sohasidagi investitsiyalar va boshqa turistik tashkilotlar orasidagi hamkorlik rivojlanmoqda.
O'zbekiston va Qozog'iston o'rtasidagi tashqi iqtisodiy aloqalar hamkorlikning keng doirada rivojlanayotgan sohalaridir. Ular ikki mamlakatning iqtisodiy potensialidan foydalanib, savdo, investitsiyalar, energetika, transport va logistika, turizm va boshqa sohalarda o'zaro ishbirligini rivojlantirish uchun samarador yo’nalishlarni qo'lga kiritmoqda.Bu ishbirligi iqtisodiy rivojlanishga tayyorlik, investitsiyalar, energiya resurslaridan foydalanish, transport va logistika, turizm sohalarida hamkorlik bilan yoritadi. O'zbekiston va Qozog'iston o'rtasidagi investitsiyalar o'smoqda, infrastrukturani rivojlantirish, energiya tarmoqlarini o'zlashtirish, transport va logistikani rivojlantirishda hamkorlikning roli katta. Turizm sohasida esa turistik axborot almashinuvi, turistik paketlarni taklif qilish, investitsiyalar va boshqa turistik tashkilotlar orasidagi hamkorlik o'z imkoniyatlarini oshirayotgan.Shunday qilib, O'zbekiston va Qozog'iston o'rtasidagi tashqi iqtisodiy aloqalar va hamkorlik, ikki mamlakatning o'zaro iqtisodiy potensialini o'zlashtirish va rivojlantirish uchun katta imkoniyatlarga ega bo'lib, bu ikki mamlakat o'rtasidagi hamkorlikning yanada rivojlanishiga ko'maklashmoqda.
O'zbekiston va Qirg'iziston mamlakatlari o'rtasidagi tashqi iqtisodiy aloqalar, regional hamkorlik va diplomatik munosabatlar yilning kuzatuvchi sohalari bo'lib, bu mamlakatlar o'rtasida yanada mustaqil va samarali aloqalar rivojlanmoqda. Ular ikki mamlakatning geografik yaqinligi, tarixiy bog'liqlik, etnik va madaniy o'xshashliklari, tashqi siyosatning asosiy yo'nalishlari, iqtisodiy resurslarni qo'llash, iqtisodiy ko'lamni oshirish, eksport-import aloqalarini rivojlantirish, diagonal va vertikal hamkorlik va boshqa ko'plab faktorlar bilan bog'liq.
O'zbekiston va Qirg'iziston o'rtasidagi tashqi iqtisodiy aloqalar hozirgi zamonaviy global iqtisodiy hamkorliklarning hamda mintaqaviy tashkilotlar, masalan, O'zbekiston, Qirg'iziston, Qo'shma Shtatlar, Yevropa Ittifoqi, O'zbekiston Respublikasi va Qirg'iziston Respublikasi orasidagi hamkorlikni o'z ichiga oladi. Bu aloqalar transport va tranzit sohasida, iqtisodiy zonalar va maxsus iqtisodiy zonalar, energiya hamkorliklari, doimiy tashkilotlar, sarmoyaviy va investitsion aloqalar, iqtisodiy reformalar, valyuta va kredit munosabatlari, to'lov balanslari va boshqa tashqi iqtisodiy masalalarni o'z ichiga oladi.Ushbu aloqalar yanada rivojlanayotgan bo'lib, zamonaviy iqtisodiy ko'rsatkichlarni takomillashtirish, iqtisodiy integratsiya, xususiy sektorga olib kelish, innovatsiyalar, sifatli ishlab chiqarish, logistika va transport tashkilotlar, yangi bozorlar ochish, eksport-import potensialini oshirish, iqtisodiy diplomatiya va boshqa jarayonlarni o'z ichiga oladi.
O'zbekiston va Qirg'iziston, iqtisodiy aloqalarda o'rnatilgan birlashmalarni oshirib boradigan iqtisodiy hamkorliklarga oid qiziqishlarni taqdim etadigan ikki mamlakatdir.Ular orasidagi iqtisodiy aloqalar, iqtisodiy, tijorati, va siyosiy muhitlarning o'zgarishlariga bog'liq ravishda o'zgarib boradi. 1991-yilida mustaqillikni qabul qilishdan so'ng, O'zbekiston va Qirg'iziston mustaqilliklarini ilgari suratda saqlab, iqtisodiy va siyosiy muhitlarida o'zgarishlarga yo'l qo'ymoqda.
Tashqi iqtisodiy aloqalar, ikki mamlakat o'rtasidagi tijorat, transport, investitsiyalar, bank, moliya, va boshqa sohalarda hamkorlikni o'sishini ta'minlaydi. O'zbekiston va Qirg'iziston o'rtasidagi tashqi iqtisodiy aloqalar, umumiy tijorat miqdorini oshirish, transport yo'nalishlarini rivojlantirish, o'zaro investitsiyalar va moliyaviy muomalalar sohasida hamkorlikni kuchaytirishga qaratilgan.
Ular, yagona bozor va xorijiy investitsiyalarni rivojlantirishning o'rnatilgan birlashmalarni oshirib boradigan iqtisodiy va siyosiy ko'lamini oshirib boradilar. Shu bilan birga, O'zbekiston va Qirg'iziston, iqtisodiy ko'lamini yanada rivojlantirish, tashqi iqtisodiy aloqalarini kengaytirish, xorijiy investitsiyalarni jalb qilish, iqtisodiy qo'riqxonalar va transkoreyalar yaratish va boshqa ko'rsatkichlarda hamkorlikni yanada o'sirishga yondashadi.O'zbekiston va Qirg'iziston o'rtasidagi tashqi iqtisodiy aloqalar, umumiy saviyaga ega bo'lib, iqtisodiy va siyosiy muhitlardagi o'zgarishlarga moslashish, qonuniy va siyosiy manbalarga rioya qilish, va o'zaro aloqalarni kuzatishda yangiliklarni kuzatib borish zarur bo'lgan sohalardir.