O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim va innovatsiyalar vazirligi

Tayanch tushunchalar:
Hayo – insonning abadiy go‘zalligi va latofatidir. Hayosiz yuz jonsiz jasadga o‘xshaydi (Abu Ali ibn Sino).
Hayotiy bilim – kundalik kuzatishlar va tajribalar asosida hosil bo‘ladigan bilim shakli.
Halollik – axloqshunoslikning tushunchasi bo‘lib, jamiyat a’zolari zimmasiga yuklatilgan axloqiy-huquqiy talablarni vijdonan bajarilishini anglatadi.
Hasad – (ichiqoralik) – hasad (ichiqoralik) qiluvchini hosid, hasadchi deyishadi. Unday odamlar birovning o‘sishini, yutug‘ini, farovon hayot kechirishini ich-ichidan ko‘rolmaydi. Hasadchi qancha kuyunmasin, hasad qilmasin, Alloh aziz qilgan odamlarga zarar etmaydi. YA’ni, allomalarimiz aytganlaridek, «Haq aziz qilgan kishini – bandasi xor aylamas!»
Hasad – hamma harom ishlar va yaramas xulqlarning boshidir. CHunki kimda-kim hasadchi bo‘lsa, bo‘hton, g‘iybat, haqorat, fazozat kabi g‘ayriaxloqiy xislatlarning deyarli hammasi unda jamuljam bo‘ladi.
Halollik – hayotning barcha jabhalarida bunyodkorlik g‘oyalari bilan sug‘orilgan ishlarni «men Vatanga nima berdim?» tushunchasini anglagan holda mas’uliyatni his qilishdir.
Hikoyat – sharq va janubiy sharqiy Osiyo xalqlaridagi adabiy termin. (O‘z ME. – 2 jild. -331 bet).
An’ana – arabcha so‘z bo‘lib, uzoq zamondan beri avloddan – avlodga o‘tib davom etib kelayotgan urf – odatlar, axloq mezonlari, qarashlar va shu kabilardir. An’ana– ijtimoiy va madaniy merosdir (Zuhra Ismoilova) . Bu uzoq vaqtlardan beri ajdoddan – avlodga o‘tib kelayotgan va bizgacha etib kelgan, ko‘pchilik tomonidan qabul qilingan tartib va qoidalardir. «An’ana», «Urf – odat», «marosim» lar bir – biriga bog‘lanib, ko‘pincha urf – odat tushunchasi asosida targ‘ib qilinadi.
Afsona– xalq og‘zaki ijodi janri. U xayolot, uydirma va to‘qimadan iborat bo‘lsa-da, so‘zlovchi va tinglovchi tomonidan haqiqatdek tasavvur etiladi, hatto bo‘lib o‘tgan davri, makon ham ko‘rsatiladi. Afsonalarog‘izdan-og‘izga, eldan-elgao‘tibkelgan.Afsonaog‘zakihikoyatbo‘lib, u xayoliy obraz yokitasavvurasosigaquriladi, hikoyaqiluvchilarvatinglovchilartomonidanqachonlardirshundaybo‘lgandekqabulqilinadi. Rivoyatdanfarqlio‘laroqafsonazaminidaalbattamo‘‘jiza, sehr-jodubo‘ladi. Afsonalarolamhaqida, toponimik, elatlarningkelibchiqishi, hayvonotdunyosigaoid, tabiatvoqea-hodisalarixususida, tarixiyshaxslarto‘g‘risida, diniyvaboshqaturli-tuman mavzulardabo‘ladi(O‘zME. 1-tom, 521-bet).
Axloq - kishilarning bir – biriga, oilaga, vatanga, jamiyatga bo‘lgan munosabatlarida namoyon bo‘ladigan xatti – harakatlar yig‘indisi. Axloq har bir kishining xulqini, ichki dunyosini ko‘rsatadi.