O’zbekiston respublikasi oliy talim vazirligi samarqand veterinariya medisinasi instituti tabiiy va ilmiy fanlar kafedrasi

K
m
Vt

/
92
,
0
, tashqaridagi 
temperatura - 10
0
C ichkaridagi temperatura 10
0
C. Devorning 1 m
2
yuzasidan 
1 soatda qancha issiqlik miqdori o‘tishini hisoblang. 

---

103 
75. 4 Kj issiqlik miqdori sarflangan holda, o‘zgarmas hajmda necha gramm 
vodorodni 35
0
C gacha isitish mumkin. 
76. Chorvachilik binolarida qish paytida havo almashinish normasini buzoqlar 
uchun 100 kg massaga 20 m
3
/soat bo‘lishi kerak. Agar tashqaridagi 
temperatura - 5
0
C bino ichidagi temperatura 15
0
C bo‘lishi kerak bo‘lsa, 1 
soat ichida binoga kiruvchi havoni isitish uchun qancha issiqlik miqdori 
sarflanadi. Binoda o‘rtacha massasi 300 kg bo‘lgan 150 ta buzoq bor. 
77. Qoramollarda miozit, miopatoz kasalliklarini davolash uchun temperaturasi 
65
0
C va massasi 5 kg bo‘lgan parafin hayvon terisiga qo‘yiladi. Bunda 70% 
issiqlik qoramol tanasiga o‘tsa parafin temperaturasi 37
0
C gacha 
kamayganda hayvon tanasiga qancha issiqlik beradi. 
78. Odam organizmining bir sutkada sarf qiladigan umumiy energiyasi 3000 
kal. Buning 1/30 qismini yurak sarf qiladi. Yurakning quvvatini hisoblang. 
79. 15 

gacha sut beradigan massasi 400 kg bo‘lgan sigir soatiga 458 g suvni 
bug‘lantiradi. 1 sutkada sigirning suvni bug‘lantirishga sarf qilgan issiqlik 
miqdorini toping. 
80. Bosimi 1 atm. bo‘lgan azotning hajmi 5 

. Shu gaz 1 

hajmgacha 
adiabatik siqilgan. Siqilishdan so‘ngi bosimni aniqlang. 
81. Buzoqning 1 sutka davomida 1 m
2
badanidan o‘tuvchi issiqlik miqdorini 
hisoblang. Yog‘ qatlami qalinligi 10 mm, ichki temperatura 39
0
C, teri 
yuzasidagi temperatura 30
0
C. 
82. Kislorod gazini 27
0
C dan 47
0
C gacha isitish uchun qancha issiqlik sarflash 
zarur, normal atmosfera bosimida? Boshlang‘ich temperaturada hajm 5 

ga 
teng. 
83. O‘tning bir soat davomida issiqlik chiqarishi natijasida entropiyasining 
oshishini aniqlang, ot tanasining issiqlik berish qobiliyati 0,547 j/kg.s otning 
massasi 450 kg, temperaturasi 37
0
C. 
84. Sirti 0,5 m
2
bo‘lgan termostat ichida 100
0
C temperatura saqlanib turiladi. 
Izolyasiyalovchi qavatning qalinligi 1 sm, issiqlik o‘tkazuvchanlik 
koeffitsienti esa 0,06 j/m.grad bo‘lsa, 1 soatda qancha miqdor energiya 
sarflanishini aniqlang. Tashqi temperatura 15
0
C ga teng. 
85. Agarda odam 1 soatda 20 ml ter chiqarsa, u holda odamning ter chiqarishi 
natijasida entropiyasining oshishini hisoblang. Tana temperaturasi 37
0
C. 
86. Mahalliy franklizatsiya uchun ishlatiladigan sharsimon elektrod diametri 2 
sm, elektrod potensiali 30 kV, bo‘lsa uning markazidan 50 sm uzoqlikdagi 
maydon nuqtasining potensiali va kuchlanganligini aniqlang. 
87. GV4-2 apparati terapevtik konturidagi (1÷10) pf o‘zgaruvchan sig‘imli 
kondensatorga parallel ravishda 48 pf li kondensator ulansa, shu konturning 
sig‘imini qanday chegarada o‘zgartirish mumkinligini aniqlang. 
88. Qoramollarda revmotizmni galvanik tok bilan davolash uchun qoramolning 
orqa soniga har birining yuzasi 200 sm
2
li gidrofilli prokladka yordamida 
elektrodlar qo‘yiladi. Davolash uchun tok zichligi 0,2 mA/sm
2
. qoramoldan 
qanday tok o‘tadi? Agarda prosedura vaqti 30 minut bo‘lsa, undan qancha 
elektr zaryadi o‘tadi. 

---

104 
89. DRT-100 gorelkali UF nurlatgich 220 V kuchlanishda 2 A tok iste’mol 
qiladi. Nurlatgichning quvvati qanday? Agarda 1 kunda 25 ta hayvon 15 
minutdan nurlatilsa. Nurlatgichning bir yillik ishi qancha turadi? (1 kv.t. soat 
elektr energiya 100 so‘m bo‘lib, bir yilda 305 ish kuni bor deb hisoblang). 
90. Jun qirqadigan MSU – 100 mashinkasi 36 V kuchlanishda 3,5 A tok 
iste’mol qiladi. Mashinka elektr dvigatelining quvvatini va 4 soatda sarf 
bo‘ladigan elektr energiyasini toping.
91. Qoramol firmasini suv bilan ta’minlaydigan nasosni yurguzuvchi 
elektromagnit quvvati va tok kuchini aniqlang. Fermada 1 sutkada 80 m
3
suv 
sarflanadi. Suv 20 metr balandlikka ko‘tariladi. Nasosning F. I. K .-80%. 
Motor 220 V kuchlanishga ulanadi va 1 sutkada 6 soat ishlaydi. 
92. Chorvachilik fermasida ishlatiladigan UAP-200 elektr istikach 4 soatda 200 
kg suvni 10
0
C dan 90
0
C gacha isitadi. Agarda isitgich 220 V kuchlanish 
manbaiga ulangan bo‘lsa, uning quvvati va istemol qiladigan tokni aniqlang. 
93. Doimiysi 41.5 mkv/k va qarshiliga 5 om bo‘lgan mis- konstantadan 
termojuft yordamida hayvon gavdasining temperaturasi o‘lchamoqda. 
Termojuft kavsharlangan uchlaridan biri eriyotgan muzga kiritilgan. 
Qarshiligi 50 Om bo‘lgan galvometrda tok kuchi 30 mkA bo‘lsa, tana 
temperaturasini aniqlang. 
94. Solishtirma elektr yurituvchi kuchi 
5
10
5


V/gkd bo‘lgan temir konstantan 
termoparasining bir kovsharlangan uchi tuproqqa 2 chi uchi esa eriyotgan 
muzga tushirilgan bo‘lsa, tuproqning temperaturasi qancha? Galvonometr 
sezgarligi 10
-6
A/bo‘lim, qarshiligi 10 Om og‘ishi 40 bo‘limga. 
Termoelement qarshiligi e’tiborga olinsin. 
95. Termoparaning bar uchi sigir eleniga, 2 chi uchi esa uning qorniga 
qo‘yilgan. Agarda sezgirligi 0.05 mkA/bo‘l. bo‘lgan galvonometr strelkasi 
48 bo‘limga og‘gan bo‘lsa, bu ikki nuqta orasidagi temperaturalar farqi 
nimaga teng. Galvometr ichki qarshiligi 40 Om, qo‘shimcha qarshiliq esa 
100 Om. Miss-konstantan element qarshiligi 3 Om. Termopara doimiysi 
5
10
3
.
4


V/grad. 
96. Quvvati 1 kVt dan bo‘lgan ikki paralael ulangan stirilizator kuchlanishi 220 
V bo‘lgan elektr linyasiga ulanadi. Liniya qarshiligi 0.22 Om bo‘lsa, 
strilizatorga ulangan voltmetrning ko‘rsatishini aniqlang. 
97. Elektr sterlizator tarmoqqa ulangandan so‘ng ichidagi suv 15 minutdan 
keyin qaynaydi. Sterlizator isitgichi simining uzunligi 6 m. Suvni 10 
minutda qaynatish uchun sim uzunligining qanchaga o‘zgartirish kerak. 
Issiqlikning atrof muhitga sarflanishini hisobga olmang. 
98. Terapiyada yuqori chastotali to‘lqin ta’sir qilayotgan qismining yuzasi 15 
sm
2
ga qalinligi 2 sm. Uning aktiv qarshiligi nimaga teng. Agarda shu 
qismning elektr sig‘imi 7500 pf, ta’sir etayotgan to‘lqin chastotasi 40.68 
MGs bo‘lsa, shu qismning sig‘im qarshiligini aniqlang. 
99. Argon-simob –kvars gorelkasi 100Gs chastotali tarmoqqa ulangan uning 
yondirish zanjiridagi ulangan 2 mkf sig‘imli kondesatorning o‘zgaruvchan 
toka qanday qarshilik ko‘rsatishini aniqling. 

---

105 
100. Ultrabinafsha nurlar bilan gruppalab nurlanishda PRK-7 lampadan 
foydalaniladi. Lampa bilan ketma-ket ravishda drossel va qarshiligi 4 Om 
reostat ulangan lampaning ish rejimidagi kuchlinishi 135V, zanjirdagi tok 
kuchi 8.05A bo‘lganda droselning indiktivligini aniqling. Elektr 
tarmog‘idagi kuchlanishi 230 V, tok chastotasi 50 Gs . Droselning aktiv 
qarshiligini e’tiborga olmang. 
101. Teropevtik diatermiya apparati UDL-350 istemol qiladigan quvvati 0.35 
kVt ga teng. Agar apparat 96 s ishlaganda schetchik diski 20 marta aylansa, 
tok va kuchlanish fazalari orasidagi siljish burchagini aniqlang.(schetchik 
diskining 2500 marta aylanishi 1 kVt. soatga mos keladi). 
102. Kyuveta ichida har birining yuzi 7.5 sm
2
dan bo‘lgan elektrodlar bor. 
Kyuveta ichiga tuxum oqsili solinib undan o‘zgaruvchan tok o‘tkaziladi. Shu 
kyuveta ichidagi oqsilning sig‘im qarshiligini aniqlang. Elektrodlar orasidagi 
masofa 1 sm. Nisbiy dielektrik kirituvchanlik 5 ga teng, o‘zgaruvchan tok 
chastotasi 50 Gs. 
103. Hayvon yog‘ining dielektrik kirituvchanligini aniqlash uchun undan yassi 
bo‘lakcha kesib olib elektrodlar orasiga joylashtiriladi. Bu bo‘lakchaning 
yuzasi 50 sm
2
, qalinligi 5 mm. Undan chastotasi 1 kGs bo‘lgan 
o‘zgaruvchan tok o‘tganda uning qarshiligi 12 MOm ga teng bo‘lsa, 
dielektririk kiruvchanligini aniqlang. Uning aktiv qarshiligi 3 MOm. 
104. Teapevtik diatirmiya apparatining tebranish konturi induktirlik g‘altagidan 
va 300