O’zbеkistоn rеspublikasi оliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi buхоrо davlat univеrsitеti

ISHNING BAJARISH TARTIBI 
1. Quyosh suvisitgich qurilmasini 30
0
burchak sotida janubga arab 
qo’yilganiga ishonch hosil qiling. Yuqoriga joylashgan suvli idish 
jo’mragini ochish bilan suvning kollektor ichiga yuborilishini 
ta’minlang va temperaturasini qayd eting. Imkon qadar qurilma orqali 
suvning tekis oqib o’tishi ta’minlanishi kerak.
2. Isigan suv quyiladigan idishda suv yo’qligiga ishonch hosil 
qiling va kollektorning chiqish qismidagi jo’mrakni oching. 
Kollektordan 1 soat davomida mo’tadil ravishda suv oqib turishini 
ta’minlang. Kollektordan chiqayotgan suvning haroratini termometr 
yordamida qayd eting. 1 soat mobaynida qancha miqdorda suv oqib 
o’tganini belgilab boring.
3. Piranometr – galvonometr o’lchov asboblari tizimi yordamida 
bir soat mobaynida qurilmaga tushayotgan yig’indi quyosh 
radiatsiyasi miqdorini, termometr yordamida havoning haroratini va 
animometr yordamida shamolning tezligini o’lchang.
4. 4.1-formula yordamida qurilmaning FIKni hisoblang. Tajribani 
navbatma-navbat bir necha marta o’tkazing.
5. Tajribalar orqali quyoshsuvisitgich samaradorligini tashqi havo 
temperaturasi, shamolning tezligi va boshqa omillarga bog’liqligini 
aniqlash mumkin.
6. Olingan natijalarni 4.2-jadvalga yozib boring. 
4.2.-jadval 
Sana, 
vaqt 
Yig’indi 
quyosh 
radiatsiyasi 
quvvati W/m
2
Havoning 
temperatu-
rasi 
o
C 
Shamol 
tezligi 
m/s 
Suvning 
temperatu-
rasi, 
o
C 
Chiquvchi 
suvning 
temeraturasi, 
o
C 
Qizigan 
suvning 
miqdori 
Qurilma-
ning FIK 
Amaliy mashg’ulot № 5. Fizikaviy tajribalarni quyosh 
batarеyalari yordamida namoyish etish 
Ishning maqsadi: Quyosh energiyasini boshqa tur energiyaga 
aylanishini o’rganish.