O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti matematika fakulteti

ZOOM dasturida xavfsizligini ta’minlash masalalari
2018 yil noyabr oyida Zoom dasturida xavfsizlik jihatdan zaiflik aniqlandi (CVE-2018-15715), bu zaiflik yozuv niyatli foydalanuvchilar tomonidan kiberhujum uyushtirilishiga sabab bo’ldi. Kiberhujum asosan Zoom mijozlarining maqsadli funksiyalaridan foydalanish, hujum shakllariga ko’ra konferensiya ishtirokchisi nomidan konferensiyaga ulanish, ruhsat etilmagan foydalanuvchilarning konferensiyalarga qo’shilish kabi axborotga nisbatan tahdidlar amalga oshirildi. Shuning bilan bir qatorda tizimning zaifligi Zoom serveridan UDP xabarlarini buzishga imkoniyat berdi. Bu kabi kiberhujumlarni va noqulayliklarni bartaraf qilishda va tizim xavfsizligini ta’minlashda 256 bitli Advanced Encryption Standard (AES 256) simmetrik shifrlash algoritmidan foydalanib, mijoz axborotlarini xavfsizligini taminlashda qo’llanila boshladi.
Masofaviy ta’limda Zoom dasturidan foydalanish texnologiyasi.
Masofaviy ta’limda Zoom dasturidan foydalanish texnologiyasi Platformadan ro’yhatdan o’tish, Zoom dasturining mobil va kompyuterlar uchun mo’ljallangan dasturiy ta’minotini yuklab olish va o’rnatish, Video konferensiya yaratish,Videokonferentsiyaga ulanish,Videokonferentsiyalarni boshqarish kabi bo’limlarni ketma – ketlikga asoslangan holda sozlashimiz va ishga tushirishimiz lozim bo’ladi.
Zoom dasturidan foydalanishning masofaviy ta’limdagi imkoniyatlari.

• Barcha foydalanuvchilarni birlashtirgan holda onlayn video konferensiyani tashkil qilish. Aloqani ta’minlovchi texnik vositalar uchun maxsus video kamera, kompyuterlar uchun sifatli veb kameralardan va ovozli ma’lumotlarni

almashishda zamonaviy multimedia texnologiyalaridan foydalanish lozim. Konferensiya ishtirokchilarining ulanish haqidagi xabarnomasini qabul qilish va ruhsat berish imkoniyatini yuzaga chiqaradi.

• Video aloqani tashkil qilishda bitta yoki bir nechta talabalar bilan gurux tashkil

qilgan olda suhbat yoki ma’lum dasturiy ta’minotlardan foydalangan holda mavzu bo’yicha darslarni amalga oshirish mumkin

• Agarda interfaol doska mavjud bo’lsa, interfaol doskani faollashtiruvchi dasturiy ta’minotni ishga tushirish natijasida darsni interaktiv doskadan, elektron

darsliklar va ta’limiy dasturiy ta’minotlarni ishga tushirgan holda interaktiv usullardan foydalanib o’tish imkoniyatiga ega bo’lamiz.

• Video aloqa vaqtida gurux bilan matnli chat hosil qilish ya’ni savol va mulohazalarni guruhga halaqit qilmagan holda xabarlar jo’natish. O’tilgan dars bo’yicha fikr muloxazalarni qoldirish. Bunda xabarlarni gurux bo’lib yoki bitta

foydalanuvchini tanlagan holda amalga oshirish mumkin.

• Video aloqa jarayonini yozib olish va uni saqlash imkoniyati mavjud (bunda yozib olingan video rolik mp4 formatida bo’ladi).

Bizdan dasturning barcha imkoniyatlaridan foydalanagan holda undan
foydalanish talab qilinadi. Eni biz quyidagicha masofaviy ta’limda video aloqa vositalaridan foydalanish texnologiyasini ko’rib chiqamiz.