O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti

Ekologik foydasi. Biogaz ishlab chiqarish atmosferaga metan tarqalmasligining oldini oladi. CHunki metan, inson sog‘ligi uchun eng xavfli kimyoviy elementdir. Metanning issiqxona gazi (parnikovыy effekt) samarasiga ta’siri SO₂ nisbatan 21 marta kuchliroqdir. Qayta ishlangan go‘ng kimyoviy dorilarni ishlatilmasligiga imkon yaratadi, bu er osti suvlarini ifloslanishini kamaytiradi.
SHunday qilib, biomassa va biogaz atmosferaga zararli gazlarni tarqalishini kamaytiradi, atrof-muhitni tozalaydi va elektr hamda issiq suv ishlab chiqarishga imkon beradi. YOki biomassa va biogazning ekologik foydali tomoni quyidagilar:
• Atmosfera havociga metan (issiqxona gazi) tarqalishi kamayadi;
• Elektr energiyasi ishlab chiqarish uchun yoqiladigan gaz, ko‘mir miqdori kamayadi, o‘tin uchun daraxtlar kesilishidan saqlab qolinadi, hosil bo‘ladigan is gazi va boshqa zararli moddalar kamayadi;
• Atrof-muhitga iflos suvlar tashlanishi kamayadi;
• Daraxtlar va boshqa o‘simliklar saqlab qolinadi, kimyoviy o‘g‘itlarga bo‘lgan zaruriyat kamayib, atrof-muhitdagi havo tozalanadi.
Hozir dunyoning ekologik muammosi nafaqat murakkab, balki ko‘p qirralidir. U deyarli moddiy ishlab chiqarishning barcha sohalarida amalda paydo bo‘ladi. SHuning uchun bizni o‘rab turgan atrof-muhitni ehtiyotkorlik bilan asrab-avaylab qarashimiz kerak. Elektr energiyasini chegarasiz iste’mol qilishimiz shu kabi tabiatni ifloslanishiga va tabiiy zaxiralarning kamayishiga olib keladi.
AMALIY MASHG’ULOTLAR


1-AMALIY MASHG’ULOT
KIRISH. DUNYODAGI ENERGETIK MUAMMOLAR
Reja:
1. Dunyodagi energetik muammolar.
2. Gidroelektrostansiyalar.
3. Atom elektrostansiyalar.
4. Noan’anaviy energiya manbalari (QT va NEM)
Tayanch so’zlar: muqobil energiya,energiya manbai,gidroelektrostansiya, atom elektrostansiya,kalloriya, ekvivalent, kondensatsiyalash sistemalari,geothermal issiqlik, fotosintez,mexanik energiya, shamol energiyasi.
Adabiyotlar:
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining PF-4512-sonli «Muqobil energiya manbalarini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida» Farmoni 2013 yil 1 mart.
2. Lyashkov V.I., Kuzmin S.N. Netraditsionnыe i voznoblyaemыe istochniki energii. – Tambov: Izd-vo TGTU, 2003. -96 s.
3. Muxitdinov M., Ergashev S.F., Isakulov J.I. Quyosh energiyasidan foydalanish. Toshkent. DTM. 1999. -107 b.
4. Xayriddinov B., Sodiqov T., Nuriddinov B. O‘rta maktabda geliotexnika elementlari. –T.: Fan, 1995. 192 b.
5. SHodimetov K. Muqobil energiya turlari-hayotga! T.: SHarq NMAK, 2011. 88 b.
6. Qahhorov C.Q., Samiev K.A., Jo‘raev H.O. Quyosh qurilmalaridagi jarayonlarni modellashtirish. T.: ITA-Press, 2014. – 208 b.
7. Qahhorov S.Q., Jo’rayev H.O. Fizika ta’limida geliotexnologiya. T.: Fan, 2009. -191 b.