Oʼzbekiston respublikаsi oliy vа oʼrtа mаxsus tаъlim vаzirligi buxoro dаvlаt universiteti

"Murom radio o'lchash asboblari zavodi" OAJning investitsion jozibadorligini o'rganish
Korxonaning investitsion jozibadorligini baholash etti faktorli modelga muvofiq(1-jadval) korxona faoliyatining eng muhim ko'rsatkichlarining o'ta beqaror dinamikasini aks ettiradi va korrelyatsiya koeffitsientlari samaradorlik ko'rsatkichiga qaysi omillar eng ko'p ta'sir qilganligini ko'rsatadi (2-jadval).
Aktivlar rentabelligining yetti omilli modeli
1-jadval

Ko'rsatkichlar	2019 yil	2020 yil	2021 yil	2022 yil
Sotishdan sof daromad, foizda	2,18	10,36	0,46	1,13
Sotishdan sof daromad, foizda	3,43	2,29	0,79	0,71
Sotishdan sof daromad, foizda	2,11	2,52	2,33	1,47
Sotishdan sof daromad, foizda	1,57	1,84	3,14	3,47
Sotishdan sof daromad, foizda	1,00	0,63	0,43	0,49
Sotishdan sof daromad, foizda	0,60	0,82	0,66	0,53
Sotishdan sof daromad, foizda	0,42	0,35	0,40	0,65
Aktivlar rentabelligi, foizda	6,21	19,97	0,30	0,69

Aktivlar rentabelligiga omillarning ta’siri
2-jadval

Omillar	Korrelyatsiya koeffitsientining qiymati
Sotishdan sof daromad	0,9871
Aylanma aktivlar aylanmasi	0,5189
Joriy likvidlik koeffitsienti	0,6244
Qisqa muddatli majburiyatlar va debitorlik qarzlarining nisbati	0,7045
Debitorlik va kreditorlik qarzlarining nisbati	0,27526
Qarz kapitalidagi kreditorlik qarzlarining ulushi	0,85934
Tashkilotning qarz kapitali va aktivlari nisbati	0,5938

Aktivlar rentabelligi qiymatiga eng katta ta'sir sotishdan olingan daromad va qisqa muddatli majburiyatlar va debitorlik qarzlarining nisbati va kredit kapitalidagi kreditorlik qarzlarining ulushi bilan ta'minlanadi. Boshqacha qilib aytganda, “MZ RIP” OAJning investitsion jozibadorlik darajasi, birinchi navbatda, asosiy faoliyatning past rentabelligi va kompaniyaning qarzdorlar va kreditorlar bilan hisob-kitob tizimining suboptimal holati natijasida pasaymoqda.
Keyinchalik, omillar o'zgarishi indekslari ko'rsatkichlari va investitsiya jozibadorligining integral indeksi aniqlanadi, ular o'zgarishlar indekslarining mahsuloti sifatida hisoblanadi. Uning qiymati 2020, 2021 va 2022 yillar uchun mos ravishda 3,22, 0,02 va 2,26 ga teng. Faktor ko'rsatkichlari dinamikasining yakuniy natijasi 2020 yilda korxonaning investitsion jozibadorlik darajasini yuqori baholashda (integral indeks 1 dan ortiq) va 2021 yilda uning halokatli tushishida (indeks qiymati 0,02) ifodalanadi. 2022 yilda indeksning o'sishi "past bazaviy effekt" bilan bog'liq va uni bir ma'noda baholab bo'lmaydi.
Etti omilli model bo'yicha baholash tahlil qilinayotgan ko'rsatkichlar dinamikasini aniq aniqlash imkonini beradi, lekin birinchi navbatda, ushbu kontseptsiyaning boshqa muhim jihatlariga ta'sir qilmasdan, "korxonaning investitsion jozibadorligi" toifasining moliyaviy tarkibiy qismini tavsiflaydi. .
Korxonaning investitsion jozibadorligini ichki ko'rsatkichlar asosida integral usul yordamida o'rganish uchun xo'jalik yurituvchi sub'ektning ishlash ko'rsatkichlari 5 blokga bo'linadi (bloklar bo'yicha ko'rsatkichlar tarkibi quyida ochiladi).
Birinchi blokning moddiy resurslardan foydalanish samaradorligini aks ettiruvchi ko'rsatkichlari: X 11 - asosiy fondlarning rentabelligi,foiz; X 21 - moddiy aylanma mablag'larning rentabelligi,foiz; X 31 - tovar ayirboshlash koeffitsienti; X 41 - kapital aylanma koeffitsienti.
Ikkinchi blokning moliyaviy holatini aks ettiruvchi ko'rsatkichlari: X 12 - joriy likvidlik koeffitsienti; X 22 - moliyaviy mustaqillik koeffitsienti; X 32 - qarz kapitali nisbati; X 42 - zaxira va xarajatlarni o'z aylanma mablag'lari bilan ta'minlash darajasi; X 52 - debitorlik qarzlarining aylanma koeffitsienti; X 62 - kreditorlik qarzlarining aylanish koeffitsienti. Mehnat resurslaridan foydalanish samaradorligini aks ettiruvchi