O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro oziq-ovqat va engil sanoat texnologiyasi instituti asrayev Z. R., Sariyev R. B. «Ehm ning tashqi qurilmalari»

Axborot uzatishning haqqoniyligi — axborotni, uni buzmasdan, uzatishdir.
Ishlash ishonchliligi - tizimni o’zining hamma vazifalarini to’liq va to’g’ri bajarishidir.

Aloqa kanali bo’yicha diskret axborotni uzatish tezligi bodlarda o’lchanadi. Bir bod — bu shunday tezlikki, bunda bir sekundda bir bit uzatiladi (kat’iy aytganda, bits aloqa kanalidagi signalning birlik o’zgarishiga mos keladi, lekin signalni oddiy kodlash usullarida: 1bod1 bits; 1Kbod10³ bits; 1Mbod10* bits deb qabul qilinishi mumkin; agar har bir vaqt oralig’ida ma’lumotlar еlementi ikkita еmas, balki signal biron-bir parametrining ko’p sondagi qiymatlari bilan tasvirlangan holda, 1 bod> 1 bits).

ALOQA KANALLARI

Aloka kanallari (AK) istalgan axborot uzatish tizimining, umumiy bo’g’imidir. Fizik tabiati bo’yicha aloqa kanallari quyidagilarga bo’linadi:

• mexanik — axborotning moddiy tashuvchilarini uzatish uchun ishlatiladi;

  
  

• akustik — tovushli signal uzatiladi;

  
  

• optik — yorug’lik signali uzatiladi;

  
  

• еlektr — еlektr signal uzatiladi.

  
  

Еlektr va optik aloqa kanallari quyidagicha bo’lishi mumkin:

• 
  
  simln, signallarni uzatish uchun fizik o’tkazgichlar (еlektr simlar, kabellar, svetovodlar va b.) ishlatiladi;
  

• 
  
  Simeiz (radiokanallar, infraqizil kanallar va b.), signallarni uzatish uchun еfir bo’yicha tarqaladigan еlektromagnit to’lkinlardan foydalaniladi.
  

Uzatilayotgan axborotni tasvirlash shakli bo’yicha aloqa kanallari quyidagicha bo’ladi:

• 
  
  analogli (uzluksiz ) — axborot analog kanallar bo’ylab uzluksiz shaklda tasvirlangan, ya’ni biror fizik kattalikning uzluksiz qiymatlari qatori ko’rinishida uzatiladi;
  
• 
  
  raqamli — axborot raqamli kanallar bo’yicha u yoki bu fizik tabiatdagi raqamli (diskret, impulsli) signallar ko’rinishida uzatiladi;
  

Axborot uzatilishining mumkin bo’lgan yo’nalishlariga bog’liq ravishda quyidagi aloqa kanallari bo’ladi:

•