O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi guliston davlat universiteti m o n o g r a f I ya
Download 1.29 Mb. Pdf ko'rish
|
|
80 UMUMIY XULOSA VA TAVSIYALAR Ko‘plab nazariy-metodik adabiyotlarni o‘rganish, ularning qiyosiy tahlili va o‘tkazilgan tajriba-sinov ishlari davomida erishilgan natijalarning atroflicha tahliliga tayanib quyidagi ilmiy xulosalarga kelindi: 1. ―Zamonaviy ta‘lim usullari‖ deganda xalq og‘zaki ijodi namunalarini o‘rganish bo‘yicha o‘quvchilarning oldiga qo‘yilgan pedagogik muammoni mustaqil echishga xizmat qiadigan interfaol metodlar ko‘zda tutiladi. 2. Interfaol metodlar o‘quvchilar oldiga muammo tarzida qo‘yilgan asarni o‘zlashtirish uchun o‘zi o‘qibgina qolmay, bir-birlarini ham o‘qishga yo‘naltirishi bilan alohida ahamiyat kasb etadi. 3. Interfaol usullar mustaqil izlanishga qaratilgani uchun o‘quvchilarni qo‘shimcha manbalar bilan ishlashga yo‘naltiradi. 4. Adabiy ta‘lim bo‘yicha zamonaviy o‘qitish usullari ta‘limning kichik guruhlarda tashkil etilishini ko‘zda tutadi va guruhdagi har bir o‘quvchining bir- birlari hamda o‘qituvchi bilan faol, qizg‘in, ta‘sirchan muloqotlariga asoslanadi. Bunday muloqot badiiy asarni o‘zlashtirish, o‘rgatish orqali o‘rganish bilan birga o‘quvchilarning ichki kechinmalarini namoyon qilishning muhim shartidir. 5. Zamonaviy usullar o‘quvchilarni faqat o‘qishga emas, balki o‘qib o‘rganish, o‘rgatib o‘rganish va o‘rganib o‘rgatishga hamda shu ma‘lumotlarni amalda hayotga tatbiq etishga yo‘naltirilgan yondashuvlar tizimidir. 6. Xalq og‘zaki ijodi namunalarini zamonaviy interfaol usullar yordamida o‘rgatilsa, o‘quvchilar asarning asl badiiy qimmatini anglaydi; obrazlarga hayotiylik nuqtai nazaridan yondashadi; ularda samarali muloqot va o‘z fikrini to‘g‘ri, ravon, ifodali bayon etish hamda asosli himoya qilish ko‘nikmalari rivojlanadi. 7. O‘qitishning zamonaviy usullari har turli bo‘lib, ularning hammasi ham har qanday didaktik usullar kabi o‘qituvchidan alohida tayyorgarlik ko‘rishni talab 81 qiladi. Chunonchi vaqt, maydon va inson resurslaridan o‘rinli va maqsadli foydalanish darsdan kutilgan natijani kafolatlovchi muhim omildir. Tadqiqot natijalaridan chiqarilgan xulosalarga tayanib, shaxsga yo‘naltirilgan o‘qitish texnologiyalarini maqsadli tashkil etish bo‘yicha quyidagi tavsiyalarni ilgari suramiz: 1. Boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarini ta‘lim jarayonida xalq og‘zaki ijodi namunalarini zamonaviy usullarda o‘qitish metodikasi bilan qurollantirishga erishish. 2. Ta‘lim tizimida ―ta‘lim texnologiyasi‖, ―pedagogic texnologiya‖, ―metod‖, ―usul‖ terminlarini qo‘llashda turli xilliklar kuzatildi. Ta‘lim tizimida qanday metoddan foydalanishni, uni amalga oshirish usullarini tanlashni o‘qiruvchi ixtiyoriga berish maqsadga muvofiqdir. 3. Kichik guruhlardagi o‘quvchilar sonining 4 nafardan kam, 6 nafardan ortiq bo‘lmasligiga qat‘iy amal qilish, kichik guruhlarning har bir a‘zosi o‘qituvchi tomonidan alohida vazifa bilan ta‘minlanishi shart. 4. Xalq og‘zaki ijodi namunalarini o‘qitishda ta‘lim jarayoni samaradorligini oshirishga xizmat qiladigan didaktik vositalar to‘lamini yaratish, bolalarning yosh xususiyatlarini hisobga olgan holda innovatsion tevnologiyalarga doir ko‘rgazmali materiallarni nash qilish. |
