O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti Ekologiya va geografiya kafedrasi

Koagulyantlashningmaqbulsharoitinitajribadaaniqlashquyidagi 2tamasalani yechiminitopishgayordamberadi:
1. Koagulyantlash paytida vodorod ko`rsatkichi (PH) ni maqbul hududini aniqlab olishga yordam beradi.
2. Koagulyant (flokulyant)ningmaqbulmiqdorinianiqlabolishgayordamberadi.
Quyidagi 2 – rasmda muallaq zarrachalarning samarali koagulyasiyalash uchun kerakli bo`lgan koagulyantning minimal miqdorining PH ga bog’liqligi ko`rsatilgan.




2-rasm. Koagulyantmiqdoriga muhitnivodorodko`rsatkichining ta`siri.


Mezon sifatida olingan natijalarni baholashuchunquyidagiikkiusuldanfoydalanishmumkin.
1.Tozalanadigansuvningsifatinianalitiknazoratqilibborishusulidan.
2.Pag’alarni tiniqlashib borishi yoki ularni cho`kish jarayonlarini, hajmi va hosil bo`ladigan cho`kmalarningturinikuzatibborishusulidan.


Ishnibajarishtartibi


A-variant. Koagulyantlashni sinab ko`rish usuli bilan tanishish va oqova suvlardagi qo`shilmalarni cho`kish kinetikasini aniqlash


Kerakli reaktivlar va materiallar: Oqova suv namunalari, koagulyantlar eritmasi: Al₂(SO₄)₃ alyuminiyachchiqtoshlari, FeCl₃, Ca(OH)₂, flokulyant eritmalari.
Tajhizotlar: o`lchov silindrlari, pipetkalar, Snyollen silindri, fotoelektro-kallorimetr (FEK).
O`qituvchining ko`rsatmalariga asosan, o`lchov silindriga oqova suvning ma`lum miqdori quyiladi va ma`lum vaqt (60, 120, 180 soniya va h.k) o`tgandan keyin, silindrdagi tiniqlangan suvning hajmi yoki cho`kmaning hajmi o`lchanadi. So`ngra, silindrga 10:1 miqdorida koagulyant yoki flokulyant eritmasidan qo`shib, u yaxshi aralashtiriladi va tindirish uchun qo`yiladi. Ma`lum vaqt oralig’ida tiniqlashgan suvning hajmi o`lchanadi. Agar pag’alarning cho`kishi va yiriklashib borish jarayoni tez kuzatilsa, unda o`lchashlar qisqa vaqt oralig’ida bajariladi. Olingannatijalar esaquyidagijadvalgayoziladi.


1-jadval