O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti axborot texnologiyalari kafedrasi

  
  
LABORATORIYA ISHI № 5
MAVZU: ONA PLATA, UNING TURINI ANIQLASH, UNGA YANGI 
XARITANI O‘RNATISH, O‘RNATILGAN XARITANI ISHINI BIOS 
ORQALI, TIZIM ORQALI BOSHQARISH.  
Laboratoriya mashg‘ulotning maqsadi: Talabalar ona plata, uning turlari, unga 
o‘rnatiladigan operativ xotira o‘rnatish va uning turlar o‘rnatilgan xaritani ishini 
BIOS orqali, tizim orqali boshqarish bo‘yicha amaliy bilim, ko‘nikma va 
malakalarini rivojlantirishdan iborat.
  
TOPSHIRIQ №1  
1. 
Tizimli platalar nimalar orqali farqlanadi?
2. 
Tizimli plataning eskirgan formfaktorlarini ayting?
3. 
Tizimli plataning zamonaviy formfaktorlarini ayting?

---

 
173 
4. 
ATX kompyuterlari konstruksiyalarining sxemasi va hususiyatlari sanab 
o‘ting?   
5. 
Tizimli plataning tarkibiy qismlari sanab o‘ting?
6. 
Zamonaviy tizimli platalarga quyiladigan protsessor uyalari va ularning 
nomlarini keltiring.
7. 
Eng zamonaviy tizimli platalar qanday tarkibiy qismlarni o‘z ichiga oladi ?
8. 
Protsessor uchun qanaday uyalarni bilasiz?
9.Tizimli mantiq mikrosxemalarining majmui (North/South Bridge yoki Hub 
tarkibiy qismlari) haqida fikr yuriting.
10.Super I/O mikrosxemasi vazifasini ayting.
11. 
Kiritish-chiqarishning asosiy tizimi (ROM BIOS) vazifasi nima?
12. 
Tizim plataning asosiy komponentalarini keltiring.
13. 
SIMM/DIMM/RIMM xotira modullarining uyalari haqida gapiring.
14. 
/PCI/AGP shinalarning ulanish joylari ko‘rsating ?
15. 
AMR ulanish joyi (Audio Modem Riser) haqida ma’lumot bering.
16. 
CNR ulanish joyi (Communications and Networking Riser) haqida ma’lumot 
bering.
17. 
Markaziy protsessor uchun kuchlanish o‘zgartkichilar qanday vazifani 
bajaradi?
18. 
Batareya vazifasi nimadan iborat?
TOPSHIRIQ №2  
1.Operativ xotira ta’rifini keltiring.
2. 
Xotira qurilmalarining qanday turlari mavjud?
3. 
Operativ xotiraning vazifasi nimadan iborat? 
4. 
Operativ xotira terminini qanday tushunish kerak?
5. 
Hozirgi kompyuterlarda eslab qolish qurimalarining qanday ko‘rinishlari 
ishlatiladi?
6. 
ROM tipidagi xotiraning ishlash prinsipi ayting?   
7. 
Dinamik operativ xotira qurilmasning ishlash prinsipi ayting?
8. 
SRAM tipidagi xotiraning ishlash prinsipi ayting?   
9. 
Kesh-xotiraning avzalliklari nimadan iborat?
10. 
Kesh-xotira nechta turga bo‘linadi? Nima uchun?
11. 
Birinchi darajali kesh-xotira haqida gapiring?
12. 
Ikkinchi darajali kesh-xotira haqida gapiring?
13. 
Pentium Pro yoki Pentium II tizimli platalarida kesh xotira mavjudmi, asoslab 
bering?
14. 
Pentium III va Athlon da kesh xotira mavjudmi, asoslab bering?
15. 
SIMM va DIMM modullari qanday vazifani bajaradi?

---

 
174 
16. 
Xotira mikrosxemalarni o‘rnatganda qanday muammolarga duch kelish 
mumkin?
17. 
Kelib chiqqan muammolani qanday bartabraf etish mumkin.