O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti yuldashev Ulmasbek Abdubanapovich

 
Nazorat topshiriqlar 
1. 
Veb-sayt dizayni maketini yaratish? 
2. 
Loyihani buyurtmachiga etkazib bergandan so‘ng qo‘shimcha ish 
qaday amalga oshiriladi? 
3. 
Veb-sayt yaratish bo‘yicha texnik topshiriqni ishlab chiqish? 
 
 

---

119 
2.3. HTML TILIGA KIRISH, UNING ASOSIY ELEMENTLARI. TEG 
TUSHUNCHASI 
Asosiy savollar: 
1. 
HTML tiliga kirish. 
2. 
HTML tilining asosiy elementlari. 
3. 
HTML tilining teg tushunchalari 
 
Tayanch so‘zlar: 
HTML versiyalari, 
teg tushunchalari, teg turlari, 
DOCTYPE,  tegi tushunchasi, UTF-8. 
 
HyperText Markup Language (HTML) - bu WEB-da gipermatnli hujjatlar 
yaratish uchun standart til. HTML hujjatlarni har xil turdagi WEB-brauzerlar orqali 
ko‘rish mumkin. Hujjat HTML yordamida yaratilganda, veb-brauzer HTMLni 
sharhlab, hujjatning turli elementlarini ajratib ko‘rsatishi va avval ularni qayta 
ishlashi mumkin. HTML-dan foydalanish hujjatlarni ularni ko‘radigan har qanday 
tizimdagi shriftlar, chiziqlar va boshqa grafik elementlardan foydalangan holda 
taqdimot uchun formatlash imkonini beradi. 
HTML versiyalari 
HTML 1991 yilda ingliz olimi 
Tim Berners-Li
tomonidan ishlab chiqilgan. 
Keyinchalik HTMLning takomillashtirilgan versiyalari paydo bo‘la boshladi. 
Versiya 
Yil 
HTML 
1991 yil 
HTML + 
1993 yil 
HTML 2.0 
1995 yil 
HTML 3.2 
1997 yil 
HTML 4.01 
1999 yil 
XHTML 1.0 
2000 yil 
HTML5 
2012 yil 
XHTML5 
2013 yil 

---

120 
Ko‘pgina hujjatlar sarlavhalar, xatboshilar yoki ro‘yxatlar kabi standart 
elementlarga ega. HTML teglaridan foydalanib, ushbu elementlarni belgilashingiz 
mumkin, WEB-brauzerlarga ushbu elementlarni ko‘rsatish uchun minimal 
ma’lumotlarni taqdim etishingiz mumkin, shu bilan birga hujjatlarning umumiy 
tuzilishi va to‘liqligi saqlanadi. HTML hujjatini o‘qish uchun faqat HTML 
teglarini sharhlaydigan va hujjatni muallif bergan shaklda ekranda aks ettiradigan 
WEB brauzeri kerak bo‘ladi. 
Ko‘pgina hollarda, hujjat muallifi hujjatning tashqi ko‘rinishini qat’iy 
belgilaydi. HTML uchun o‘quvchi (WEB brauzerining imkoniyatlaridan kelib 
chiqib, ma’lum darajada, hujjatning ko‘rinishini boshqarishi mumkin (lekin uning 
mazmuni emas). HTML sarlavha yoki paragraf qaerda bo‘lishi kerakligini 
belgilashga imkon beradi. HTML yorlig‘idan foydalangan holda hujjat, so‘ngra 
ushbu teglarni sharhlash uchun WEB-brauzerni taqdim etadi. Masalan, bitta WEB-
brauzer xat boshining yorlig‘ini taniy oladi va kerakli shaklda hujjatni taqdim 
etishi mumkin, ikkinchisi bunday qobiliyatga ega emas va hujjatni bitta satrda 
taqdim etadi.Ba’zi WEB-brauzerlarning foydalanuvchilari, shuningdek, o‘lcham va 
ko‘rinish shriftini, rangini va hujjat ekraniga ta’sir qiladigan boshqa parametrlarni 
sozlash qobiliyatiga ega. 
HTML teglarini taxminan ikkita toifaga bo‘lish mumkin: 
WEB-brauzer tomonidan hujjat tanasining umuman qanday ko‘rsatilishini 
belgilaydigan teglar hujjatning nomi yoki muallifi kabi umumiy hujjat 
xususiyatlarini tavsiflovchi teglar Esingizda bo‘lsin, HTML-ning asosiy afzalligi 
shundaki, sizning hujjatingizni har xil turdagi WEB-brauzerlarda va turli 
platformalarda ko‘rish mumkin.