O„zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o„rtа mаxsus tа„lim vаzirligi islom karimov nomidagi

Kompyuterning qo„shimcha qurilmalari 
 
Kompyuterning asosiy qurilmalaridan tashqari qo„shimcha qurilmalari 
ham mavjud. Kompyuterning qo„shimcha qurilmalari quyidagilar: 
1. Modem - (abbr. modulyator, demodulyator) 
kompyuter 
signallarini 
telefon 
signallariga 
aylantiruvchi 
va 
aksincha 
telefon 
signallarini 
kompyuter signallariga aylantiruvchi qurilma. Ya‟ni 
modem telefon tarmoqlari orqali kompyuterlarni 
o„zaro bog‟lashni ta‟minlovchi qurilmadir
2. Skaner – axborotlarni ya‟ni, rasm, grafika va 
boshqa axborotlarni kompyuter xotirasiga kiritish va 
saqlash uchun ishlatiladi. Hewlard Packard, Epson, 
Canon firmalarining skanerlari dunyoga mashhur. 

---

7 
4. Printer - kompyuter xotirasidagi oldindan 
belgilingan axborotni qog„ozga bosib chiqarish 
uchun mo„ljallangan. Hamma bosib chiqarish 
qurilmalari 
matnli 
axborotlarni, 
chizma 
ko„rinishdagi axborotlarni, ya‟ni rasmlar, grafiklar 
va boshqa axborotlarni ham chiqara oladi.
Printerning 3 xil ko„rinishi mavjud: 
 Matritsali; 
 Purkagichli (siyohli); 
 Lazerli; 
Matritsali printer (yoki nuqta matritsali) bosib chiqarish qurilmalar 
IBM PC va unga mos tushadigan kompyuterlar uchun keng tarqalgan 
bosib chiqarish qurilmalari bo„lib, uning yozish qoidasi quyidagichadir: 
bosib chiqarish qurilmasini yozuv qalpoqchasi ingichka metall sterjen 
(igna)lar vertikal qatoridan iborat bo„lib, qalpoqcha yozilayotgan qator 
bo„yicha harakat qiladi, ignachalar esa bo„yaydigan tasma orqali kerakli 
lahzada qog„ozga uriladi. Uning kamchiligi shundaki, u ishlayotgan 
vaqtida o„zidan shovqin chiqaradi va sekin ishlaydi. 
Purkagichli (siyohli) - bunday printerlar maxsus (rangli va rangsiz) 
siyohlarni purkash yo„li bilan ishlagani uchun ular siyohli deb ataladi. Bu 
printerlarning turli ranglarda chop qilish sifati tiniq va ravshan bo„lib, 
ularning kamchiligi siyohining tez tamom bo„lib qolishi va uning 
nozikligidir. Bu printerlar matnlarni nisbatan tez, grafik tasvirlarni esa 
sekinroq chop etadi.  
Lazerli printer hozirgi paytda eng kop foydalaniladigan bosib chiqarish 
qurilmasi bo„lib, kundalik hayotda ishlatish uchun qulay hisoblanadi. Unda 
ma‟lumotlarni bosib chiqarish quyidagi ko„rsatilgan darcha ko„rinishida 
bo„ladi: 

---

8 
1.2 - rasm. Bosib chiqarish qurilmasining darchasi 
Bu darchada bosib chiqarayotgan ma‟lumotingizni kerakli nusxada, 
kerakli betlarini bosib chiqarish va printerning hossalarini o„zgartirish 
mumkin.
 
5. Plotter (ingl. plotter – grafik printer) ― katta 
hajmdagi chizmalarni chop qilishga mo„ljallangan 
qurilma. Chizmalarni siyohni sepish yordamida 
hosil 
qiladi. 
Plotterlar 
yordamida 
tasvirlarni 
qog„ozlarga va bannerlarga chiqarish mumkin.