O`zbekiston Respublikasi Oliy va O`rta maxsus ta`lim vazirligi Mirzo Ulug`bek nomidagi

XULOSA
Neft qazib olish va uni tashishda hududlarni neft va neft mahsulotlari bilan ifloslangan tuproq va suv sathlaridan tozalash o’ta jiddiy ekologik muammo bo’lib, uning dolzarbligi shubhasizdir. Masalan, faqat Komi Respublikasida neft bilan to’liq ifloslangan 358 ta ko’l mavjud bo’lib, uning to’kilgan hududi 450 kvadrat kilometrdan ortiq maydonni egallaydi. kilometr. So’nggi paytlarda neftni unga nisbatan yuqori sorbtsiya qobiliyatiga ega sorbentlardan foydalangan holda mikrobiologik usulda ishlatish usullariga ko’proq e’tibor qaratilmoqda.
Rossiya Federatsiyasining "Atrof-muhitni muhofaza qilish to’g’risida", "Aholining sanitariya-epidemiologik farovonligi to’g’risida", "Ishlab chiqarish va iste’mol chiqindilari to’g’risida" gi qonunlariga muvofiq. Tashkilotlarni neft bilan ifloslanish oqibatlarini bartaraf etishga doimiy tayyor holatda saqlashga qaratilgan bir qator chora-tadbirlar ishlab chiqish. Shu bois neft korxonalari, yoqilg’i-energetika kompleksi korxonalari, temir yo’l transporti hamda turli sanoat va qishloq xo’jaligi mahsulotlarini qayta ishlash kompleksi korxonalari tomonidan atrof-muhit ifloslanishining oldini olish bo’yicha qabul qilingan dasturlarda uning oqibatlarini bartaraf etishga alohida o’rin berilgan. neft bilan ifloslanishi [2]. Ushbu faoliyatning asosiy yo’nalishlari:
• neft va gaz chiqindilarini qayta ishlash va utilizatsiya qilish hamda chiqindi mahsulotlarni viloyat iqtisodiyotida ishlatishning zamonaviy texnologiyalarini ishlab chiqish va joriy etish;
• neft va neft chiqindilarini qayta ishlash, utilizatsiya qilish va ifloslantiruvchi manbalarni bartaraf etish bo’yicha ixtisoslashtirilgan korxonalarni tashkil etish;
• tuproq va yer osti suvlarining neft va neft chiqindilari bilan ifloslanishi oqibatlarini bartaraf etish, ifloslangan hududlarda barqaror ekologik vaziyatni tiklash va saqlash. Bunda mahalliy ifloslanishni bartaraf etishga, korxonalar hududida saqlanadigan neft va neft chiqindilarini utilizatsiya qilishga alohida e’tibor qaratish lozim.
Integratsiyalashgan tizim yog’li chiqindilarni ko’chirish, saqlash va qayta ishlash uchun ixtisoslashtirilgan statsionar poligonlar (uchastkalar) tarmog’ini, shuningdek, yog’li chiqindilarni hosil qiluvchi va to’playdigan ob’ektlarni hisobga olish tizimini yaratishni nazarda tutadi.
Yog’li chiqindilarni yig’ish, qayta ishlash va yo’q qilishning integratsiyalashgan tizimini yaratish va joriy etishning iqtisodiy maqsadga muvofiqligi asoslari 2001 yilda hisob-kitoblar tahlili asosida amalga oshirildi. Yuqoridagi hisob-kitoblarga ko’ra, yog’li chiqindilarni poligonga (uchastka) eksport qilishda tabiiy resurslardan foydalanuvchi korxona 3-5 ming rublni tashkil etadigan chiqindilarni qabul qilish, qayta ishlash va yo’q qilish xarajatlarini qoplashi kerak. neft mahsuloti turiga qarab 1 m³ uchun^. Masalan, 100 m³ bunday chiqindilarni qayta ishlash qiymati 300 - 500 ming rublni tashkil qiladi va neft va neft mahsulotlarining tasodifiy to’kilishi natijasida ifloslangan chiqindilar yoki tuproqlar va tuproqlar olib tashlanmasa, miqdori. faqat ruxsat etilmagan chiqindixona tomonidan hududlarni ifloslanishidan etkazilgan zararni qoplash, shuningdek ifloslangan erlarni tozalash va melioratsiya qilish bo’yicha ishlarning to’liq hajmini bajarish xarajatlari taxminan 36 million rublni tashkil qiladi.
Iqtisodiy nuqtai nazardan, yog’li chiqindilarni yig’ish, qayta ishlash va yo’q qilishning yaxlit tizimini joriy etish tabiiy resurslardan foydalanuvchilarning chiqindilarni utilizatsiya qilish uchun ajratmalarini va ifloslangan erlarni tozalash va qayta ishlash xarajatlarini sezilarli darajada kamaytirishi va chiqindilarni tashish xarajatlarini kamaytirishi mumkin.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

1. Глаголева О.Ф. «Технология переработки нефти Часть1 Первичная переработка нефти» - 2002. - 325 с.

   
   

2. С.М. Ткачев, С.И. Хорошко, А.Ф. Корж, С.В. Покровская, А.А. Ермак Каталитический крекинг миллисеконд (MSCC), Новополоцк, 2002. - 161 с.

   
   

3. Капустин В.М., Гуреев А.А. Технология переработки нефти. В 2 ч. Часть вторая. Деструктивные процессы. - М.: КолосС, 2007. - 334 с.

   
   

4. Бондаренко Б.И., Никулин Д.Д., Суханов В.П. Каталитический крекинг. М.: Государственное научно-техническое издательство нефтяной и горно-топливной литературы, 1956. - 209 с.

   
   

5. Хаджиев С.Н. Крекинг нефтяных фракций на цеолитсодержащих катализаторах. - М.: Химия, 1982. - 280 с.

   
   

6. Ахметов С.А. Технология глубокой переработки нефти и газа: Учебное пособие для вузов. Уфа: Гилем, 2002. - 672 с.

   
   

7. Войцеховский Б.В., Корма А. Каталитический крекинг. Катализаторы, химия, кинетика. Пер. с англ./ Под ред. Н.С. Печуро. - М.: Химия, 1990.-152 с.

   
   

8. Мухленов И.П., Добкина Е.И., Дерюжкина В.И., Сороко В.Е., под ред. проф. Мухленова И.П. Технология катализаторов, 3-е изд., перераб. - Л.: Химия, 1989 - 272 с., ил.

   
   

9. Суханов В.П. Каталитические процессы в нефтепереработке. - М.: Химия, 1979. - 344 с.

   
   

10. Лихтерова Н.М. Технология глубокой переработки нефти. Часть I Термокаталитические процессы, Учебное пособие - М., МИТХТ им. М.В. Ломоносова, 2004 - 64с.

    
    

11. Богомолов А.И., Гайле А.А., Громова В.В. и др. Химия нефти и газа / Под ред. В.А. Проскурякова, А.Е. Драбкина. 2-е изд., перераб. Л.: Химия, 1989. 424 с.

    
    

http://fayllar.org