O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus ta’lim vazirligi, Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy Universiteti Kimyo fakulteti 2 kurs talabasining

ularning xossalarini o‘rganish usulini Bekman ishlab 
chiqqan. Ushbu usul krioskopiya nomini olgan. Krioskopiya 
eritmalarni o‘rganishning juda ham aniq usullaridan biri 
bo‘lib, aniqlik 0,0000010 gacha etkazilgan. 

Eritmalarning muzlash temperatursini o‘lchashga asoslanib ularning xossalarini 
o‘rganish usulini Bekman ishlab chiqqan. Ushbu usul krioskopiya nomini olgan. 
Krioskopiya eritmalarni o‘rganishning juda ham aniq usullaridan biri bo‘lib, aniqlik 
0,0000010 gacha etkazilgan. 

∆Tmuzlash bilan eritma konsentratsiyasi orasidagi bog‘liqlikni Klapeyron-Klauzius 
tenglamasidan foydalanib topamiz. Klapeyron–Klauzius tenglamasini qattiq jism–bug‘ 
va eritma-bug‘ muvozanatlari uchun yozamiz 
sublimatlanish issiqlikgi
bug‘lanish issiqlikgi  
va =const deb, yuqoridagi tenglamalarni T1 dan T0 gacha integrallaymiz:
va

---

Birinchi tenglamadan ikkinchisini ayirsak:
Erituvcghining molekulyar suyuqlanish 
issiqligi,shuningdek,T1≈To ( chunki ∆T kichik ) ekanligini e’tiborga olib
quyidagi taqribiy tenglamani yozishimiz mumkin. 
Raul qonuniga binoan Suyultirilgan eritmalarda X² juda
Kichik bo’lgani uchun ni qatorga ajratib va qatorning 1-hadi bilan
Chegaralanib ni olamiz . ning qiymatini
Tenglamaga qo’yamiz ya’ni : 
Demak ,muzlash temperaturasining pasayishi erigan moddaning
molyar qismiga proporsional ekan. 
Suyultirilgan eritmalar uchun ni
Kiritsak, 

Тmuz =  
Bu yerda q= -1 g
,
- 1

Тmuz = Muzlash temperaturasining
molekulyar pasayishi deyiladi. m-=1 da 

Тmuz = Kmuz 
Ushbu konstanta faqat erituvchining xossalariga bog’liq bo’lib,turli eritilgan
Moddalarning eritmalari uchun bir xildir: 

Тmuz=
qattiq fazaning “yashirin suyuqlanish issiqligi”, aniqrog`i kristall panjaralarning 
buzilishi uchun talab qilingan issiqlik. tеnglamadagi
Masalan, : Kmuz=1,860 (Н2О); 48,20о (kamfora).Yuqoridagi tеnglamalardan erigan 

---

moddaningmolеkulyar masasini aniqlashda foydalanish mumkin
:
;

Тq=Кem ; 

Тmuz= Kmuz m
Agar a g erigan modda va b g erituvchi tutgan eritma tayyorlasak
m=1000 a/b

M ni olamiz va uni 
;

Тq=Кem ; 

Тmuz= Kmu
tenglamalarga qo’ysak: 
c
Yuqorida keltirib chiqarilgan tenglamalardan erigan moddaning molekulyar massasini 
aniqlashda foydalanish mumkin, chunki bug‘ bosimining nisbiy pasayishi, qaynash
temperaturasining ortishi va muzlash temperaturasining pasayishi erigan moddaning 
tabiatiga bog‘liq emas va faqat 1000 g erituvchidagi uni mollarining soni bilan ifodalanadi