O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan davlat universiteti

102 
Paparotniklarning bargi 
qanday rivojlangan? 
Dixotomik 
simpodial 
monopodial 
shoxlanmag
an 
103 
Qirqquloqlarda
nimaning sodir bo’lishi
natijasida pastki barglar 
faqat fotosintez qilishga 
moslashgan? 
sterilizatsiya 
simpodial 
differensiya 
Xlorofilni 
yo’qotganlig
i 
104 
Bo’rtma plastinkani 
nima qoplab turadi? 
induziy 
barg po’sti 
Soruslar 
poya 
105 
Qirqquloqlarning 
gametofit I qanday 
shaklda bo’ladi. 
yuraksimon 
jigarsimon 
yong’oqsimon nayzasimon 
106 
Qaysi organizmdan har-
xil sporalar yetiladi? 
Suv qirqqulog’I 
Zuxrasoch 
Erkak 
qirqquloq 
to’g’ri javob 
yo’q 
107 
Zuxrasoch 
qirqqqulog’ining bo’yi 
qancha? 
10-40 sm 
10-30 m 
10-50 sm 
20-30 sm 

---

203 
108 
Boshlang’ich 
paparotniklar qaysi 
davrdan boshlab ma’lum 
va unga qancha qabila 
birlashgan ? 
Devon davri 4 ta 
qabila 
Devon 
davridan 20 ta 
qabila 
Devon davri 
10 ta qabila 
Yura davri 
10 ta qabila 
109 
Plaunlarda sporangiy 
qayerda joylashgan? 
Barglarning 
markazida 
Spora 
saqlovchi 
barglarda 
Barg 
qo’ltig’ida 
Poyasining 
ostida 
110 
Cho’qmoqli plaun
tanasining qaysi
qismida murakkab
tuzilishli shoxlangan
ildizlari bor? 
Gorizontal yer
bag’irlab
o’sadigan
qismida 
Poyasinng
ostki qismida 
Bunday
ildizlar yo’q 
Barglarining
ostida 
111 
Plaun poyasining ichki
tuzilishini ketma-
ketligini belgilang? 
Og’izchali
epidermis,po’st,p
erisikl,ksilema, 
floema 
Og’izchali
epidermis,po’s
t,perisikl 
Epidermis,po’
st,perisikl, 
floema 
Epidermis,p
o’st,perisikl,
ksilema 
112 
Gullari bir jinsli, 
changchi guli sarig’ish 
boshchada, urug’chi guli 
qaizil boshchada xosil 
bo’ladigan, changchilari 
3-4ta ba’zan 7 tagacha, 
urug’chi gullari 5-9 
meva barglarni qo’shilib 
xosil bo’lgan o’simliklar 
qaysi oilga kiradi. 
Chinordoshlar 
(Platanaceae) 
Chinniguldosh
lar 
(Coryophyllac
eae) 
Yong’oqdoshla
r 
(Juglandaceae) 
Qayindoshla
r 
(Betulaceae) 
113 
U bargini to’kuvchi 
daraxt bo’lib, barglari 
oddiy, yon bargchali, 
gullari ayrim jinsli, bir 
uyli, gul qo’rg’ono 
oddiy, changchi guli 
kuchala, urug’chi guli 
yumaloq topgulda 
joylashgan shamol 
yordamida 
changlanadigan 
O’zbekistonda bitta 
turkumga mansub ikki 
turi bo’lgan oilani 
belgilang! 
Qayindoshlar 
(Betulaceae) 
Chinniguldosh
lar 
(Coryophyllac
eae) 
Chinordoshlar 
(Platanaceae) 
Yong’oqdos
hlar 
(Juglandace
ae) 

---

204 
114 
Navro’guldoshlar oilasi 
(Primulaсеае) ning 
o’ziga xos 
xususiyatlarini aniqlang! 
Barglari ildiz 
bo’g’izida xosil 
bo’ladi, butun 
yoki patsimon 
qirqilgan, Gullari 
aktinomorf ikki 
jinsli, Gul 
kosacha va gultoj 
barglari 
changchisi, 
urug’chisi 5 
tadan, tugunchasi 
ustki, mevasi 
ko’sakcha 
Barglari ildiz 
bo’g’izida 
xosil bo’ladi, 
butun yoki 
patsimon 
qirqilgan 
Gullari 
aktinomorf 
ikki jinsli, Gul 
kosacha va 
gultoj barglari 
changchisi, 
urug’chisi 5 
tadan, 
tugunchasi 
ustki, mevasi 
ko’sakcha 
Bu oilaning 
vakillari 
tarkibida 
sapooninlar, 
alkoloidlar, 
smolalar va 
efir moylari 
mavjud 
bo;lib, ayrim 
turlarida C 
vitamin ko’p 
bo’ladi 
115 
Gunafshadoshlar 
(Violaсеае) oilasiga xos 
hususiyatlarni belgilang! 
Toj barglari 
pastki qismida, 
mixga o’xshash 
uzun o’simta 
xosil qiladi. Gul 
formulasi: Ca
5 
Co 
5 
A
5 
G
(3)
Toj barglari 
pastki 
qismida, 
mixga 
o’xshash uzun 
o’simta xosil 
qiladi. Gul 
formulasi: Co
5 
Co 
5 
A
5 
G
(5)
Toj barglari 
pastki 
qismida, 
mixga 
o’xshash uzun 
o’simta xosil 
qiladi. Gul 
formulasi:
Ca
5 
Ca 
5 
A
5 
G
(0)
Toj barglari 
ustki 
qismida, 
mixga 
o’xshash 
uzun o’simta 
xosil qiladi. 
Gul 
formulasi:
Ca
5 
Co 
5 
A
5 
G
(4)
116 
Yulg’undoshlar 
oilasining lotincha 
nomini aniqlang! 
Tamaricaceae 
Salicaceae 
Cucurbitaceae Capparaceae 
117 
Tol turkumining nechta 
turi O’rta Osiyoda 
tarqalgan? 
34 ta 
55 ta 
45 ta 
28 ta 
118 
“Populus bachofenii” 
ning gul formulasini 
aniqlang! 
P kosachasimon 
A 

G
0, 
P 
kosachasimon A
0 
G
(2)
P 
kosachasimon 
A 

G
4, 
P 
kosachasimon 
A
1 
G
(0)
Co
5 
Co 
5 
A
5 
G
(5)
Ca
5 
Co 
5 
A
5 
G
(3)
119 
Yer yuzida 90 turkumga 
mansub, 800 dan ortiq 
turi bo’lgan, chirmashib, 
yopishib yoki yer 
bag’irlab o’suvchi, 
gullari bir jinsli, 
aktinomorf, kosacha va 
toj barglari tutash, 5 
a’zoli gulli o’simliklar 
qaysi oilaga mansub? 
Qovoqdoshlar 
(Cucurbitaceae) 
Chinniguldosh
lar 
(Coryophyllac
eae) 
Qayindoshlar 
(Betulaceae) 
Gerandoshla
r
(Geraniacea
e) 

---

205 
120 
Kovul (Capparis 
spinosa) ning o’ziga hos 
to’liq xususiyatlarini 
aniqlang. 
Bo’yi 2,5 m.gach 
bo’lib, poyasi 
shoqlangan, 
bargi dumaloq, 
barg bandi va gul 
bandi xosil 
bo’lgan joyda 
o’tkir tikanlari 
bor, Gullari barg 
ko’ltig’ida 
joylashgan oq-
sarg’ish rangli, 
aktinomorf, 
kosacha va toj 
barglari 4 tadan 
Bo’yi 2,5 
m.gach bo’lib, 
poyasi 
shoqlangan, 
bargi 
dumaloq, barg 
bandi va gul 
bandi xosil 
bo’lgan joyda 
o’tkir tikanlari 
bor 
Gullari barg 
ko’ltig’ida 
joylashgan oq-
sarg’ish rangli, 
aktinomorf, 
kosacha va toj 
barglari 4 
tadan 
Gullari barg 
ko’ltig’ida 
joylashgan 
oq-sarg’ish 
rangli, 
zigomorf, 
kosacha va 
toj barglari 4 
tadan 
121 
Abutilon, Hidiscus, 
Alcea.lar qaysi oilaga 
mansub turkumlardir. 
Gulxayridoshlar 
(Malvaceae) 
Gazandadoshl
ar (Urticaceae) 
Sutlamadoshla
rс 
(Euphorbiacea
e) 
To’g’ri 
javob yoq 
122 
Paxtaning (Gossypium) 
yer yuzida qancha turi 
ma’lum va undan 
olinadigan tola xalqaro 
sanoatda necha foizni 
tashkil qiladi? 
76 turi ma’lum, 
75 %ni tashkil 
etadi 
50 turi 
ma’lum, 65 
%ni tashkil 
etadi 
80 turi 
ma’lum, 90 
%ni tashkil 
etadi 
60 turi 
ma’lum, 75 
%ni tashkil 
etadi 
123 
Quyudagi tariff qaysi 
oilaga tegishli: 
“Qoshgul qo’g’onli, 
aktinamorf, 5 a’zoli, 
gulkosabarglari tutash 
emas, erkin, oq, sariq, 
qizil, qisman havo 
rangda. Changchilari 
cheksiz, mevasi quruq 
yong’oq, shirali danak 
yoki yongoq meva, 
urugi, endospermsiz”. 
Ra’noguldoshlar 
oilasi Rosaceae 
Toshyorardosh
lar 
Saxifragaceae 
Mirtadoshlar 
Myrtaceae 
Derbendoshl
ar 
Lythraceae 
124 
Sariq do’lana (Crataegus 
pontica) qaysi kenja 
oilaga mansub? 
Olmalar kenja 
oilasi 
(Maloideae) 
Olxo’ridoshlar 
kenja oilasiga 
(Prunoideae) 
Tobulg’alar 
kenja oilasiga 
(Spiraeloideae
) 
Ra’nolar 
kenja 
oilasiga 
(Rosodeae) 
125 
Mirtadoshlar oilasiga 
mansub turkumni 
aniqlang! 
Evkolipt 
(Eucalyptus), 
Mirta (Myrta), 
Qalampirmuncho
q (Zyzygium) 
Evkolipt 
(Eucalyptus) 
Mirta (Myrta) Qalampirmu
nchoq 
(Zyzygium) 

---

206 
126 
Quyidagi gul ta’rifi 
qaysi oilaga mansub? 
Guli zigomorf, 
qoshjinsli, 5 a’zoli, 
changchisi 10 ta 
Burchaqdoshlar 
oilasi Fabaceae 
Toshyorardosh
lar 
Saxifragaceae 
Mirtadoshlar 
Myrtaceae 
Derbendoshl
ar 
Lythraceae 
127 
O’rta Osiyo bu o’ziga 
xos polimorf 
turkumning taqalish 
markazi xisoblanadi. Bu 
yerda, uni 600 dan ortiq 
tur tarqalgan bo’lib, 
uning 350 turi endem 
o’simliklardir. Gap 
qaysi turkum xususida 
bormoqda? 
Astragal 
(Astragalus) 
Miya 
(Glucyrrhiza) 
Qashqarbeda 
(Melilotus) 
Yantoq 
(Alhagi) 
128 
Gazandoshlar oilasining 
(Urticaceae) oziga xos 
belgilarini aniqlang! 
Barglari qarama 
qarshi 
joylashgan, 
chetlari arra 
tishli, gullari bir 
jinsli to’rt a’zoli, 
urug’i 
endospermli, 
tanasida 
achishtiruvchi 
tuklari mavjud, 
barglari 
tuxumsimon yoki 
yuraksimon 
o’simlik 
Barglari 
qarama qarshi 
joylashgan, 
chetlari arra 
tishli, gullari 
ikki jinsli 
to’rt a’zoli, 
urug’i 
endospermli 
Bo’yi 60 – 
100 smga 
etadigan, 
vitaminlarga 
boy dorivor 
o’simlik 
Tanasida 
achishtiruvc
hi tuklari 
mavjud, 
barglari 
nashtarsimo
n yoki 
yuraksimon 
o’simlik 
129 
Tuxum va urug’ hujayra
paparotnikni qaysi 
qismida hosil bo’ladi? 
jinsiy bo’g’inda bаrgning ostki 
qismida 
urug’kurtakda Ildizpoyada 
130 
Arxegoniyli 
o’simliklarning so’nggi 
bo’limi? 
Qirqquloqlar 
Plaunlar 
qirqbo’g’imlar 
yo’sinlar 
131 
Asl paparotniklar ajdodi
nechta qabilaga 
bo’linadi? 
2 ta 
6 ta 
4 ta 
3 ta 
132 
Qirqqbo’g’imning
spermatozoidlari necha 
xivchinli? 
ko’p xivchinli 
2 xivchinli 
1 xivchinli 
3 xivchinli 

---

207 
133 
Qirqbo’g’imlar bo’limi 
sistematiklar tomonidan 
nechta sinfga bo’lib 
o’rganiladi? 
3 ta 
2 ta 
4 ta 
5 ta 
134 
Qirqbo’g’imlarda 
urug’lanish qanday 
sharoitda bo’ladi? 
Suvli muhitda 
urug’lanish 
sodir 
bo’lmayd 
nam sharoitda 
quruq 
muhitda 
135 
Kanakunjud (Ricinus), 
oshiqo’t 
(Chrozophora)lar qaysi 
oilaga mansun? 
Sutlamadoshlar 
Euphorbiaceae 
Gazandadoshl
ar Urticaceae 
Gulxayridoshl
ar Malvaceae 
Loladoshlar 
Liliaceae 
136 
Toshyorardoshlar yoki 
qoraqatdoshlar oilasiga 
mansub osimliklarni 
belgilang! 
toshyorar 
(Saxifaga), 
qoraqat (Ribes), 
jasmin 
(Philodelphus) 
Semizak 
(Sedum), 
toshyorar 
(Saxifaga) 
qoraqat 
(Ribes), 
jasmin 
(Philodelphus)
, Semizak 
(Sedum) 
Semizak 
(Sedum), 
toshyorar 
(Saxifaga), 
qoraqat 
(Ribes), 
jasmin 
(Philodelphu
s) 
137 
O’rta Osiyoda 
Ra’noguldoshlarning 
qancha turi o’sadi? 
38 turkumga 
mansub, 263 turi 
48 turkumga 
mansub, 268 
turi 
25 turkumga 
mansub, 200 
turi 
50 turkumga 
mansub, 263 
turi 
138 
Zangori maymujon 
(Rubus caesius) qaysi 
kenja oilaga mansub 
o’simlik 
Ra’nolar kenja 
oilasiga 
Tobulg’alar 
kenja oilasiga 
Olmalar kenja 
oilasiga 
Olxo’ridoshl
ar kenja 
oilasiga 
139 
O’zbekistonda faqat 
bitta turi bo’lgan 
Ziziphus jujuba – chilon 
jiyda deb ataladigan 
daraxr qayerlarda o’sadi. 
Surxondaryo, 
Qashqadaryo, 
Samarqand
viloyatlarining 
tog’ 
yonbag’irlarida 
Toshent, 
Samarqand 
Samarqand, 
Buxoro, 
Xorazm 
Farg’ona 
vodiysi 
140 
Mevasi danakliust 
tamondan shirali, yoki 
quqruq et bilan 
qoplandan, oziq-ovqat 
sifatida istemol qilinadi, 
tarkibida 0,3 % vitamin, 
oshlovchi moddalar: 
shakr, kraxmal bor. 
Berilgan ta’rif qaysi 
o’simlikka mos keladi? 
Jiyda
(Elaeagnus 
orientalis) 
Oddiy pista 
(Pistacia vera) 
Itjumrut 
(Rhanmus) 
Qum uzum 
(Nitraria) 

---

208 
141 
Chakanda – Hyppophae 
hamnoidesning o’ziga 
xos xususiyatlarini 
aniqlang. 
Tikanli daraxt, 
bargi 
lansetsimon, 
gullari bir jinsli, 
ikki uyli 
o’simlik, mevasi 
sariq dumaloq 
shaklda, muhim 
oziq ovqat, 
dorivor, yog’ 
beradigan 
o’simlik 
Tikanli buta, 
bargi 
yumaloq, 
gullari ikki 
jinsli, bir uyli 
o’simlik, 
mevasi qizil 
cho’ziq 
qimmatli 
dorivor 
o’simlik 
Tikansiz 
kichik daraxt, 
bargi 
yuraksimon, 
qo’shgulqo’rg’
onli, mevasi 
qo’ng’ir, nok 
shaklida, 
qo’ng’ir rangli 
bo’yoq olinadi 
Tikansiz 
buta, bargi 
murakkab, 
gulqo’rg’ons
iz, bir uyli 
mevasi qizil, 
oshlovchi 
moddalar 
olinadi. 
142 
Dunyoga mashhur 
dorivor o’simlik – 
jenshen Panax ginseng 
qaysi oilaga mansub 
Araliyadoshlar – 
Araliceae 
Ziradoshlar – 
Apiaceae 
Ro’yandoshlar 
– Rubiceae 
Kendirdoshl
ar – 
Apocyceae 
143 
Soyadoshlar oilasining 
gul formulasini 
belgilang. 
Ca
5
Co
5
A
5
G
(2)
, 
mevasi ikki 
urug’li 
endospermli 
Ca
4
Co
4
A
4
G
(1), 
mevasi bir 
urug’li 
endospermsiz 
Ca
3
Co
3
A
3
G
(2)
, 
mevasi ko’p 
urug’li 
perspermli 
Ca
5
Co
5
A
5
G
(
2), 
mevasi 
rezavor 
meva 
144 
Gullari aktinomorf, 
varonkasimon, 
tugunchasi ikki xonali, 
mevasi ko’sakcha, gul 
formulasi 
Ca
5
Co
(5)
A
5
G
(2) 
bo’lgan 
o’simlikni aniqlang. 
Dala pechagi – 
Convolvulus 
arvensis 
Kampirchopon 
– trixodesma 
Takasoqol – 
Dadortia 
orintales 
Zupturum – 
Plantago 
major 
145 
Batat – Jpomoeae 
batatas qaysi oilaga 
mansub? 
Pechakdoshlar – 
Concolculceae 
Zarpechakdos
hlar – 
cuscutaceae 
Ziradoshlar – 
Apiaceae 
Ro’yandoshl
ar – 
rubiaceae 
146 
Gullari mayda, 
ko’rimsiz, aktinomorf, 
ikki jinsli, gulkosa va 
gultojibarglari 5 tadan, 
changchisi ham 5 ta, 
mevasi ko’sakcha 
bo’lgan bargsiz, ildizsiz 
parazit o’simlikni 
belgilang. 
Zarpechak – 
Cuscuta 
approximate 
Shumg’iya – 
orobanche 
ramose 
Iloncho’p – 
cistanche hlaa 
Kungaboqar 
shumg’iya – 
Orobanche 
cumana 

---

209