O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan davlat universiteti asqarova dilorom qurbonovna

M.Ortiqova 

---

3 
SO‘Z BOSHI
 
Bugungi kunda mamlakatimizda barcha sohalarda keng ko‘lamli islohotlar 
amalga oshirilmoqda. Ayniqsa, maktabgacha ta’lim sohasida tub o‘zgarishlar 
amalga oshirilib, maktabgacha yoshdagi bolalarning ta’lim-tarbiya olishi masalasi 
davlat darajasidagi dolzarb masalaga aylandi. Bu borada Prezidentimiz Sh.M. 
Mirziyoyev tashabbusi bilan amalga oshirilayotgan ishlar, qabul qilinayotgan 
farmon va qarorlar dasturul amal bo‘lmoqda. Maktabgacha ta’lim vazirligining 
tashkil etilishi, Prezidentimiz tomonidan “2017-2021-yillarda maktabgacha ta’lim 
tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 2707-sonli Qaror, 
O’zbekiston Respublikasi “Maktabgacha ta’lim va tarbiya to’g’risida”gi qonuni, 
Maktabgacha ta’lim tizimi boshqarishni takomillashtirish chora-tadbirlari 
to‘g‘risida”gi qarori, O‘zbekiston Respublikasining ilk va maktabgacha yoshdagi 
bolalar rivojlanishiga qo’yiladigan Davlat talablari, “Ilk qadam” Davlat o’quv
dasturi, “O‘zbekiston Respublikasi maktabgacha ta’lim tizimini 2030- yilgacha 
rivojlantirish Kontseptsiyasi” kabi me`yoriy huquqiy hujjatlarning qabul 
qilinishi maktabgacha ta’lim tizimida ta’lim sifati va samaradorligini oshirishda 
alohida ahamiyat kasb etmoqda.
Ma’lumki, maktabgacha yoshdagi bolalarga ta’lim-tarbiya berishning asosiy 
vazifalari bolalarni jismoniy, aqliy va ma’naviy jihatdan rivojlantirish, ularning 
tug‘ma layoqati, qiziqishi, ehtiyoji va imkoniyatlarini hisobga olgan holda milliy 
va umuminsoniy qadriyatlar asosida tarbiyalashdan iborat.
Maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarga ta’lim berish jarayonini 
takomillashtirishda bo‘lajak pedagoglarning ilmiy va uslubiy ta’minlanganligi, 
ularning kasbiy tayyorgarligi asosiy masalalardan sanaladi. Ayniqsa, bolalarda 
matematik tasavvur va bilimlarni rivojlantirish ularning intellektual jihatdan yetuk 
insonlar bo‘lib ulg‘ayishida o‘ziga xos o‘ringa ega.
Matematik bilimlar bolalarga, ular nimani bilib olganliklari va nimaning 
uddasidan chiqa olishlarini hisobga olgan holda, aniq tizim va ketma-ketlikda 
beriladi. Bu jarayonda “Matematik tasavvurlarni shakllantirish nazariyasi va 

---

4 
metodikasi” fanining mazmunidan kelib chiqib tayyorlangan ushbu qo‘llanma 
maktabgacha ta’lim yo‘nalishi bakalavriat talabalari, shu yo‘nalishning maxsus 
sirtqi va sirtqi ta’limi talabalari hamda maktabgacha ta’lim tashkiloti 
tarbiyachilariga zarur ma’lumot va metodik yordam bera oladi. Qo‘llanma 
zamonaviy pedagogik texnologiyalarni hisobga olib tayyorlangani va bugungi kun 
talablariga to‘laqonli javob berishi bilan ham muhim ahamiyat kasb etadi. 
“
Matematik tasavvurlarni shakllantirish nazariyasi va metodikasi” fanining 
asosiy maqsadi bo‘lajak maktabgacha ta’lim tashkiloti xodimlari – tarbiyachilarni 
maktabgacha yoshdagi bolalarda ilk matematik tasavvurlarni shakllantirish va 
rivojlantirishning ilmiy hamda metodik asoslari bilan tanishtirishdan iborat. 
Mazkur o‘quv qo‘llanmada ana shu ilmiy-nazariy asoslar, bu jarayonda qo‘llanishi 
maqsadga muvofiq bo‘lgan zamonaviy ta’lim texnologiyalari, didaktik o‘yinlar, 
usul va vositalar masalasi yoritilgan. Ushbu o‘quv qo‘llanma maktabgacha ta’lim 
yoshidagi bolalarda matematik tasavvurlarni shakllantirish nazariyasi va 
metodikasiga bag’ishlangan. Qo‘llanmada turli yosh guruhidagi bolalarda 
matematik tasavvurlarni shakllantirish ta’limining asosiy didaktik tamoyillari, 
bolalarda miqdoriy tasavvurlarni rivojlantirish, ilk va maktabgacha yoshdagi 
bolalarda predmetlar miqdorini idrok qilish, esda olib qolish va taqqoslashning 
o‘ziga xos xususiyatlari, sanash faoliyatining rivojlanish bosqichlari, vaqtni idrok 
qilish, bolalarning maktabga tayyorlik darajasiga qo‘yiladigan minimal talablar, 
oilada va maktabgacha ta’lim tashkilotlarida olib boriladigan metodik ishlarni 
rejalashtirish kabi masalalarga oid ma’lumotlarga keng o‘rin berilgan. Bolalarda 
matematik tasavvurlarni shakllantirish mashg’ulotlarida foydalaniladigan yangi 
pedagogik texnologiyalar, didaktik o‘yinlar ko‘rsatib o‘tilgan. 
O‘quv qo‘llanma oliy o‘quv yurtlarining 5111800 – maktabgacha ta’lim 
bakalavriat yo‘nalishi talabalari uchun tavsiya etiladi. 

---

5