O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik–iqtisodiyot

Baholash: O’lchangan intensivlik taqsimoti bilan hisoblangan taqsimotni taqqoslash orqali tirqishlar oralig’ini g aniqlash mumkin. - a) da bayon qilingan amal orqali tirqishlar oralig’ini g o’zgaruvchan parametr qilib kiritib, intensivlikning taqsimotini modellashtiring. 4-Rasmdan ko’rinib turibdiki, modellashtirish vositasida hisoblangan intensivlik egriliklari intensivlikning o’lchangan taqsimoti bilan muvofiq kelgan. O’lchash aniqligi chegarasida bu yo’l bilan olingan tirqishlar oralig’i g berilgan nominal qiymat bilan yaxshi mos keladi.

4-Rasm. Qo’sh tirqishning (N = 2) tirqishlar oralig’iga g (qora chiziq) bog’liq difraksion tasvirlari. Qizil chiziq tenglama (1)ga asosan modellashtirishga mos keladi.

5-Rasmda tirqishlar soni N = 2, 3, 4 va 5 bo’lgan ko’psonli tirqishlar diafragmasi uchun difraksion tasvirlarning intensivlik taqsimotlari keltirilgan. Tirqish kengligi b va tirqishlar oralig’i g doimiy qo’lganda, intensivlik taqsimotida N ga mos ravishda, asosiy maksimum atrofida N-1 ikkilamchi minimumlar va N-2

ikkilamchi maksimumlar namoyon bo’ladi. Asosiy maksimumning intensivligi N2 ga proposional tarzda ortadi. N ortib borgan sari, ikkilamchi maksimumlarning intensivligi kamayadi va asosiy maksimum yaqolroq bo’lib boradi. Tirqishlar soni o’zgarganda, difraksion tasvirdagi asosiy maksimumning o’rni o’zgarmaydi.
Baholash. Hisoblangan intensivlik taqsimoti bilan o’lchangan intensivlik taqsimotini taqqoslash orqali tirqishning kengligini b va tirqishlarning oralig’ini g aniqlash mumkin. - tirqish kengligini b va tirqishlar oralig’ini g o’zgaruvchan parametr deb olib, a) da keltirilgan amal bo’yicha intensivlik taqsimotini modellashtirishni bajaring. 5-Rasmdan ko’rinib turibdiki, modellashtirish vositasida hisoblangan intensivlik egriliklari o’lchangan intensivlik
taqsimotlariga muvofiq kelgan. O’lchash aniqligi chegarasida bu usul bilan olingan tirqish kengligi b va tirqishlar oralig’i g nominal qiymatlar bilan yaxshi mos keladi.