О‘zbekiston respublikasi oliy va О‘rta maxsus ta’lim vazirligi Qarshi muxandislik iqtisodiyot

Kimyo-texnologik jarayonlar muvozanati.
Ma’lumki, hom ashyoni tashkil qiluvchi moddlar qatori, mahsulotni tashkil etuvchi moddalar ham о‘zaro reaksiyaga kirishishi mumkin, ya’ni bir vaqtning О‘zida tо‘G‘ri va teskari reaksiyalar ketishi mimkin va ular tezliklari teng bО‘lgan vaqtda kimyoviy muvozanatdagi erishini va u moddalar konsentratsiyasi, harorati va bosimi doimiy bо‘landa – о‘zgarmasdir.

Massalar ta’siri qonuniga muvofiq:

mA + nB pC + qD bО‘lsa,
tо‘G‘ri reaksiya tezligi:

V₁ = K₁[A]^m[B]ⁿ

Teskari reaksiya tezligi:
V₂ = K₂[C]^p[D]^q

Muvozanat sharoitida: V₂ = V₁

K₂[C]^p[D]^q = K₁[A]^m[B]ⁿ
K₁ va K₂ - tezlik konstantalari, K – muvozanat konstantasi va u haroratga boG‘liqdir.

Vant-Goff tenglamasiga muvofiq muvozanat konstantasi: haroratga quyidagicha boG‘liqdir:

K_mk - muvozanat konstantasi; T – ⁰K harorat; q_p- reaksiyani issiqlik effekti va uni Tga nisbatan tenglamasi Kirx-Goff tenglamadan topiladi.12 mol modda uchun q_p = C_p*ΔT; C_p = f(T); q_p = f(T)

Vant-Goff tenglamasi integrallab:

lnK_MK = f(T) topiladi; Bu yerda integral doimiysi ,

K_mk - har xil ifodalanishi mumkin:

K_mk - K_s =