О‘zbekiston respublikasi oliy va О‘rta maxsus ta’lim vazirligi Qarshi muxandislik iqtisodiyot

Qaytar kimyo-texnologik jarayonlar moddiy kirim-chiqim hisoblarini tuzish.
№5 Masala.

A =98% SN₄ va 2%(h)N₂ dan iborat tabiiy gaz elektrokreking apparatdan chiqayotgan tarkibida v = 15%(h) S₂N₂ bordir. qо‘shimcha reaksiyalarni e’tiborga olmagan xolad g = 1000m³ yuqorida keltirilgan tarkibdagi tabiiy gaz elektrokreking jarayoni moddiy kirim-chiqim yakuni tuzilsin.

Yechim: Gaz holatdagi uglevodorodlardan, asosan metandan atsetilan olish 1600⁰S haroratda Quyidagi reaksiya bО‘yicha amalga oshiriladi:
2SN₄ S₂N₂ + 3N₂ – 380 kDj

Jarayon elektrli О‘choQlarda, tabiiy gazni chiQimini 1000 m/sekbО‘lganda ketadi.

Dastlabki, ya’ni reaksiyadan avval, g = 1000m3 tabiiy gazda d = 980m3 SN₄ va ye = 20m³ N₂ bordir. Reaksiya jami о‘zgarishi, ya’ni oshishi bilan ketayapti, ya’ni 2 hajm xomashedan 4 hajm reaksiya maxsulot (S₂N₂ + N₂) hosil bО‘ldai. Reaksiya tо‘liq ketganda maxsuliy aralashma (S₂N₂ = N₂)ni, ¼ qismini, ya’ni 25% (h) ni atsetilen S₂N₂ toshkil qilish kerak.

Ammo, masala shartiga kura, maxsuliy gaz aralashmasida atsetilen 15% (h)ni toshkil etsa, bu degan suz – metanni parchalash reaksiyasi tо‘liq ketmas ekan.

Masalani yechish uchun, metanni reaksiyaga kirishgan qismini Xm³ bilan belgilaymiz. U vaqtda о‘choqdan chiqayotgan gaz aralashmasini tarkibini belgilash mumkin:

SN₄ = 980 – x = d – x

C₂ H₂ = x/2 m3

N₂ = 3x/2 m3

N₂ = 20m3

Jami V = (1000 + x)m³ = (d + e +x)m³

Masalani shartiga kura, о‘choqdan chiqayotgan gaz tarkibiga 15% (h) atsetilen bordir. U vaqtda


Bu tenglamadan: