O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi qarshi innovatsion ta’lim universiteti

To'g'ridan-to'g'ri xotiraga kirish

Markaziy protsessorda (CPU) xotira xaritali kirish va chiqish bormi yoki yo'qligi muhim emas; ular bilan ma'lumot almashish uchun qurilma kontrollerlari kerak.
Markaziy ishlov berish bloki bir vaqtning o'zida bir bayt kiritish/chiqish boshqaruvchisidan ma'lumotlarni so'rashi mumkin. Lekin buning uchun vaqt yo'qotadi; shuning uchun "Direct Memory Access" (DMA) deb nomlangan boshqa usul qo'llaniladi.
Operatsion tizim to'g'ridan-to'g'ri xotiradan foydalanishi mumkin, agar apparatda to'g'ridan-to'g'ri xotiraga kirish boshqaruvchisi bo'lsa.
To'g'ridan-to'g'ri xotiraga kirish boshqaruvchisi disk yoki boshqa kontrollerlarga birlashtirilishi mumkin. Ammo bu turdagi dizayn har bir qurilma uchun alohida to'g'ridan-to'g'ri xotiraga kirish boshqaruvchisini talab qiladi.
Odatda, bir nechta qurilmalarga yoki bir nechta qurilmalarga, ba'zan bir vaqtning o'zida uzatishni tartibga solish uchun yagona to'g'ridan-to'g'ri xotiraga kirish (DMA) boshqaruvchisi mavjud.
Xotiraga to'g'ridan-to'g'ri kirish boshqaruvchisi jismoniy qaerda joylashganligi muhim emas; quyidagi rasmda ko'rsatilganidek, markaziy protsessordan mustaqil ravishda tizim shinasiga kirish huquqiga ega:

To'g'ridan-to'g'ri xotiraga kirish boshqaruvchisi markaziy protsessor tomonidan yozilishi va o'qilishi mumkin bo'lgan quyidagi bir nechta registrlarni o'z ichiga oladi:

• 
  Xotira manzili registri
  
• 
  Baytlarni hisoblash registri
  
• 
  Bir yoki bir nechta nazorat registrlari
  

Bu yerda boshqaruv registr(lar)i kompyuterga qaysi kirish/chiqish portidan foydalanishni, uzatish yo‘nalishini, uzatish hajmini va bir portlashda qancha bayt yuborish kerakligini aytadi.

Kirish/chiqish dasturiy ta'minoti maqsadlari

Kirish/chiqarish dasturlarini loyihalashda qurilma mustaqilligi asosiy maqsaddir. Bu yerda qurilma mustaqilligi qurilmani oldindan ko‘rsatmasdan turib, istalgan kiritish yoki chiqarish qurilmasiga kira oladigan kompyuter dasturlarini yozish imkoniyati bo‘lishi kerakligini bildiradi.
Kirish/chiqarish dasturlari uchun ba'zi muhim muammolar ro'yxati:

• 
  Xato bilan ishlash
  
• 
  Sinxron va asinxron uzatish
  
• 
  Buferlash
  

Bu erda sinxron va asinxron uzatishni blokirovkalash va uzilishga asoslangan uzatish deb ham atash mumkin. Quyidagi jadvalda kiritish/chiqarish dasturlari uchun yuqorida sanab o‘tilgan uchta muammo tasvirlangan: