O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti
Download 1.81 Mb. Pdf ko'rish
|
yuk tashuvchi avtomobillarga texnik xizmat korsatishni meyorlashtirish
|
10-Rasm. Yuk avtomobillarida yonilg‘i ta’minot tizimi sxemasi
1.Yonilg‘i nasosi. 2. Yonilg‘i baki. 3. Bosim regulyatori. 4. Kiritish klapani. 5.Sovutish suyuqligining harorati datchigi. 6. O‘t oldirishning datchik taqsimlagichi. 7. Elektron boshqarish bloki. 8.Relelar bloki. 9.Havo filtri. 10.Kiritish quvuridagi absolyut bosim datchigi. 11.Salt aylanishdagi yonilg‘i aralashma meyorini rostlash vinti. 12.Drossel to‘sma kopqoq korpusi. 14.Salt aylanish klapani. 15.O‘t oldirish qulfi. 16.Silindrlar blogi. 17.Drossel to‘sma kopqog‘i vinti. 18.Yonilg‘i filtri.19.Injektor. 20.O‘t oldirish chaqmoqlari (svecha)
Purkab beruvchi tizim jadallik bilan an’anaviy karbyuratorli tizimlarni siqib chiqarmoqda. Benzinni purkab beruvchi tizimning karbyuratorli tizimga nisbatan afzalliklari quyidagilardan iborat: yonilg‘i va havoli aralashmani aralashtirilgan holda meyorlash, berilayotgan havoga xos ravishda yonilg‘ini turlicha berilishi; meyorlashning asosiy dasturini ko‘plab omillar bo‘yicha korreksiyalash, ya’ni 1 2
4 5 6 7 8 9 10 11
12 13
14 15
16 17
18 19
yuklanishlar va tezliklar rejimiga havo va sovitish suyuqligining haroratiga atmosfera bosimiga va boshqalarga qarab, ishlatilgan gazlarni zondli tizimlarda neytrallash uchun aralashmani talab etilganday aniq moslash [14,15].
Purkab beruvchi tizimni karbyuratorli tizimga nisbatan qimmatligi, tuzilishi va foydalanish jarayonida xizmat ko‘rsatishning murakkabligi bu tizimning kamchiligidir. Havo sarfi o‘lchagichi (datchik) va o‘t oldirish taqsimlagichi (valning aylanishlar chastotasi signali) elektronli boshqarish blokida o‘rganiladi va o‘ziga kiritilgan dasturga mos holda impulslar chiqariladi. Bu impulslar forsunka klapanlarining ochilishini boshqaradi hamda dvigatelning har bir ish rejimiga mos davomiylikka ega bo‘ladi. Reduksion klapan yonilg‘ining doimiy ortiqcha bosimini kiritish quvuri yonilg‘idagi havoning bosimiga nisbatan 2,7 MPA aniqlik bilan ushlab turgani uchun forsunka bilan yonilg‘ini davriy berilishi faqatgina forsunka klapanining ochiq turishi vaqtiga bog‘liq bo‘ladi. Purkash davomiyligi sovitish suyuqligining haroratiga qarab (datchik) boshqarish bloki bilan korreksiyalanadi (to‘g‘rilanadi). Tezlanish rejimida ekonomayzer samarasi va aralashmani quyuqlashtirish, drossel zaslonkasi o‘qi bilan mexanik birlashtirilgan datchik signallari asosida ta’mirlanadi. Datchikda majburiy salt ishlash rejimida yonilg‘i berilishini to‘xtatish uchun signal beruvchi kontaktli juftlik ham nazarda tutilgan. Yonilg‘i yuborishni to‘xtatish drossel zaslonkalarining yopiq holatida aylanishlar chastotasi taxminan 1 minutda 1500 martadan pasayganda yonilg‘i berish yana ulanadi. Dvigatelning harorat rejimiga qarab yonilg‘i berishni pasaytirish arafasida korreksiyalanadi. Dvigatelni salt ishlashda uni berilgan aylanishlar chastotasi bilan bir meyorda ishlashini taqsimlash uchun sovitish suyuqligining haroratiga bog‘liq ravishda dvigatelga kirib kelayotgan havo miqdorini avtomatik ravishda rostlash ko‘zda tutilgan.
Hali qizib ulgurmagan dvigatelning salt ishlashida drossel zaslonkalari yopiq bo‘ladi, shu sababli havo yuqori va pastki saqlagich klapani kanallari orqali kirib keladi [14,15].
Yok avtomobillari dvigatelning qizishiga qarab, sovitish suyuqligini 50-70 o C haroratdan boshlab havo rostlagich ko‘proq havo berishni to‘xtatadi. Shundan so‘ng havo faqatgina salt ishlashda aylanishlar chastotasini rostlaydigan vint orqali kesimini o‘zgartirish mumkin bo‘lgan yuqori saqlagich klapani orqali kira boshlaydi. Reduksion klapan va forsunkalarni uzoq vaqt buzilmasdan ishlashi uchun yonilg‘ini o‘z vaqtida sifatli filtrlash muhim ahamiyatga ega. Havo sarfini o‘lchash yuqori aniqlik bilan termoanemometr vositasida amalga oshiriladi va atmosfera bosimi o‘zgarganda ham aralashma tarkibi o‘zgarmas holatda ushlab turilishiga imkoniyat yaratadi. Ingichka plotina simdan yasalgan, qalinligi 70 Mkm bo‘lgan sezgir element kiritish quvurining ko‘ndalang kesimi bo‘lib joylashtirilgan va qarshiliklar ko‘prigi zanjiriga ulangan. Ingichka sim 150 o
ingichka simdan issiqlikni olib ketish shunchalik kuchli bo‘ladi, binobarin simning harorati va qarshiligi kamayadi qizdirish toki esa ortadi. Havo sarfiga proporsional bo‘lgan tok kuchi yig‘ilgan elektr qarshiliklar ko‘prigi orqali, uzluksiz o‘lchab turiladi va sarflanadigan havo miqdorini aniqlaydi. Dvigatel to‘xtagandan so‘ng termonometrning ingichka simi, boshqarish blokining buyrug‘iga binoan qisqa vaqt yuqori haroratgacha qiziydi va havo sarfi to‘g‘risidagi signalni buzilishi mumkin bo‘lgan kirlardan tozalaydi. Meyorlash aniqligi va silindrlarga yonilg‘i yuborishni bir xilda bo‘lishi, ko‘p jihatdan forsunkaning sifatiga bog‘liq [16].
Quyidagi 11-rasmda yok avtomobillarining elektromagnitli forsunka sxemasi keltirilgan.
|
