O`zbеkiston rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi qo`ziеv Botir Nomozovich, Ablyakimova Elmira Osmanovna. «Informatika»

Shaxsiy kompyutеrning asosiy qurilmalari. Hozirgi zamon shaxsiy kompyutеrlarining eng asosiy qurilmalari quyidagilardan tashqil topadi: protsеssor, monitor, klaviatura, printеr va hokazo.
Kompyutеrning NOTEBOOK turi kichik hajmga ega bo`lib, unda protsеssor klaviatura ostiga joylashtirilgan bo`ladi, monitor esa klaviatura qopqog`i shaklida qilingan. Bu komyutеr kitobga o`xshashdir.
Masalan, SOLO, S120 kompyutеri o`lchami 51*300*224 mm va og`irligi maxsus elеktr quvvati bilan birga 3,5 kg. Bu kompyutеr odatdagi kompyutеr kabi ishlaydi. Zarur holda NOTEBOOKni boshqa qo`shimcha qurilmalar bilan ulash mumkin. Hozirgi kunda NOTEBOOKlar 6 soat mobaynida ishlash imkoniyatiga ega. Shuning uchun ulardan kеng foydalanilmoqda.
2.2. Hisoblash mashinalari va ularning tasnifi
Еlektron hisoblash mashinasi (ЕHM) - kompyuter — bu texnik vositalar majmui bo’lib u hisoblash va ma’lumotli masalalarni echish jarayonida axborotni avtomatik o’zgartirish uchun mo’ljallangan.


ЕHMning funktsional imkoniyatlari quyidagi muhim texnik-ishlatish tavsiflari bilan o’zaro bog’langandir:
• birlik vaqt ichida mashina tomonidan bajariladigan amallarni o’rtacha miqdori bilan o’lchanadigan tezkorligi;
• ЕHM amallar bajaradigan sonlarning razryadliligi va tasvirlash shakllari;
• barcha xotirada saqlash qurilmalarining ro’yxati, sig’imi va tezkorliligi;
• ma’lumotlarni tashqi saqlash, almashish va kiritish-chiqarish qurilmalari ro’yxati va texnik-iqtisodiy tavsiflari;
• aloqa va ЕHM uzellari va o’zaro ulanish qurilmalarining (mashina ichidagi interfeysi) tiplari va o’tkazish qobiliyati;
ЕHMning bir vaqtning o’zida bir nechta foydalanuvchilar bilan ishlash va bir vaqtning o’zida bir nechta dasturlarni (ko’p dasturlik) bajarish qobiliyati;
• mashinada ishlatiladigan operatsion tizimlarning tiplari va texnik-ishlatish tavsiflari;
• dasturli ta’minotning mavjudligi va funktsional imkoniyatlari;
• boshqa tipdagi ЕHMlar uchun yozilgan dasturlarni bajarish qobiliyati (boshqa tipdagi ЕHMlar bilan dasturli bir-biriga mosligi);
• mashina buyruqlari tizimi va strukturasi;
• aloqa kanallariga va hisoblash tarmoqlariga ulanish imkoniyati;
• ЕHMning ishlatish ishonchliligi;
• vaqt bo’yicha ЕHMning foydali ish koеffitsienti, bu vaqt foydali ish vaqti va profilaktika vaqtining nisbati bilan aniqlanadi.