O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarkand davlat arxitektura qurilish instituti

Elimlanmagan yima tusinlarga xoda va chorkkirralardan yalpok nagelp va 
ponalar bilan biriktirilgan, elimlangan po‘lat armaturalar bilan tuzilgan va 
mixlangan taxta tusinlar kiradi. 
Ikkita va undan ortik chorkirrani jipslantirish uchun dub nageli (58x12 mm) 
kullaniladi, ular elektr uyish dastgoxi yordamida parmalab ochilgan joyiga 
urnatiladi. Tusinni tayyorlash jarayonida unga, albatta, l/200 nisbatga teng teskari 
egrilik beriladi. 
Ramalar yuk kutaruvchi yog‘och konstruksiyalarning eng kup tarkalgan 
turiga kiradi, ular sanoat va maomuriy binolarning kundalang shakliga juda mos 
tushadi. Statik nuktai nazardan ramalar oshik-moshiklari tayanchida va kulfida 
joylashgan uch sharnirli, oshik-moshiklari ustun bilan tusin birikmasida joylashgan 
yoki tayanchlarida joylashgan ikki sharnirli buladi (rasm 13.6). Ramaning barcha 
turlari uchun tusinlar nishabi 0,25-0,3; kadami 3-6 m olinadi. Asosiy geometrik 
ulchamlari: buot tugunidagi kesimi balandligi 
 1 
e 
 

12 
1 
l
, kulf tugunida 
30 
h
к
 0,3h
c 
, ustunlar tayanchida 
h
оп
 0,4h
к
; 
Ramalarning tuzilishi tayyorlash usuliga bolik. Elimlangan taxta va fanerali 
ramalar, asosan, zavodlarda tayyorlanadi. Elimlangan turi turtburchak kesimli 
elementlardan tashkil topgan uch sharnirli ramalar, xozirgi paytda keng 
kullanilayotgan ramalar jumlasiga kiradi. Ustun va tusin kismlarining ulanish
joyini egish yuli bilan tishli elimlash, metall yoki fanera koplama yordamida, 
elimlangan metall armaturalarvositada amalga oshirish mumkin. 
YArim ramalar poydevorga birikish tugunida erkin tayanadi. 
Poydevorda pulat tagyostik ishlatilib, unda kisuvchi buylama tayanch kuchi tola 
buylab ezuvchi kuchlanishlar, kundalang tayanch kuchi esa tolada kundalang 
ezuvchi kuchlanish xosil kiladi: