O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi samarqand davlat universiteti kichik biznes va tadbirkorlik fanidan

Mahulotning raqobatbardoshligini bashorat qilish.

Bu bo‘limda tovarlar (xizmatlar) assortimenta ularning ruyati, oylik yoki yillik sotilgan soni va hajmi beriladi. Tovarning iste’molchilari ko‘rsatiladi. Uidan so‘ng, ishbilarmon bu tovarlardan uning fikri bo‘yicha, qaysisini katta hajmda o‘tkazishi mumkinligi aytiladi.

By bo‘limning maqsadi - kreditorlarni (banklarni), investorlarni yoki yangi foydalanuvchilarni mahsulotning foydaliligiga ishontirish, aniroq qilib aytganda, mahsulotdan ko‘p foyda olish mumkinligiga ishontirishdir, buniing uchun ishbilarmon bir necha savollarga jarob berishi lozim:

• 
  uning tovari qanday talablarni qondirishni;
  
• 
  uning tovari raqobatchilarning tovaridan nimasi bilan farqlanishi;
  

• u huquqiy jihatdan qanday himoyalangani, ya’ni patent, tovar belgisi, mualliflik guvohnomalari va boshqalar ko‘rsatiladi.

Birinchi, ikki savolga javob tadbirkorni qaysi va qancha aridorga ishonish mumkinligini aniqlashga imkon beradi.

Ishbilarmon iste’molchilar bilan kurashda quyidagi raqobat strategiyalaridan birini tanlab oladi. Ommaviy aridorga chiqish strategiyasi (arzon mollar strategiyasi) yoki itisoslashgan strategiya, ya’ni masus aridor toifalari uchun mo‘ljallangan alohida sifatli, lekin qimmatbaho tovar tayyorlash.

Ammo, ishbilarmon har il vaziyatlarda investora o‘z mahsulotigining raqobatchi tovardan afzalligi borligi bilan ishontira bo‘lishi kerak. Birnnchi strategiyada bunday afzalliklarga, ancha arzon om-ashyo kam transport arajatlari, arzon ishchi kuchi va boshqalar kiradi ishbilarmon buni rejada ko‘rsatishi shart.

Agar ishbilarmon raqobat kurashining ikkinchisini tanlasa, unda,so‘z alohida sifatli mahsulot haqida boradi ya’ni, yangi fikr, g‘oyalar tavsiflari investorlarni ushbu tovarga jalb qiladi, chunki, ular, tovarniig yuqori sifatini kafolatlaydi.

Raqobatbardosh mahsulot haqida so‘z borganda, barcha afzalik turlari quyidagi gurularga bo‘linishi mumkin:

A. Past afzallik tartibi.

B. YUqori afzallik tartibi,

A guruhi - bu afzallik strategiyasi ommaviy aridorga chiqishda foydali, lekin birinchi ko‘rinishda bu afzallik etarli ta’sir qiladi. Bozorda ular ustuvor bo‘lmaydi, chunki, ko‘p sabablarga ko‘ra ular yo‘nalishi mumkii (ish aqi oshganda, raqobatchilar arzon om-ashyo manbasini topganda va boshqalar).

Bundan ulosa shuki, past afzallik tartibi mustaіkam raqobatga chiday olmaydi.

YUqori afzallik tartibi itisoslashgan strategiya bo‘lib, o‘z ichiga yashi mahsulot ishlab chiqarish, yashi tenologiya yaratish, kabilarni oladi. Bular esa, o‘z navbatida firma obro‘sini ko‘tarnshga imkonini yartadi. Ular ma’lum vaqt ichnda raqobatbardoshlikni ta’minlab boradi. Raqobatbardoshlikning bir maromda borishi bank qabul qilgai qapop bo‘yicha koroiaga pul berishniig asosiy omili bo‘ladi.

Bo‘limning oirgi qismida ishbilarmon o‘z aridoriga ko‘rsatadigan qo‘shimcha xizmat turlarini taklif qilishi mumkin, (Masalan: uyga transport vositalari yordamida bepul etkazish, yuklarni tashishda narni kamaytirish, kafolatlangan ta’mirlash ishlarini bajarish va boshqalar).