O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi termiz davlat universiteti geografiya kafedrasi

 
Niger daryosi: Daryo uzunligi, maydoni jixatidan Kongo va Nil daryosidan 
keyin turadi. Uzunligi 4060 km, xavzasining maydoni 2 mln km2 o'rtacha yillik suv 
satxi 12 ming m3 daryo shimoliy Gveniyadan boshlab, dastlab shimoliy sharqqa, 
sungra Saxroi Kabir chegarasida janubi sharq tomon suriladi. Yirik irmog'i Benue 
xisoblanadi. Quyilishida yirik delta xosil qiladi.
Zambezi daryosi: Janubiy Afrikada eng va Xind okeaniga quyiladigan 
daryolarning eng yirik, uzunligi 2260 km xavzasining maydoni 1330 ming km2 . 
O'rtacha yillik suv satxi caput ming m3 sekund, Zambeziya Kongo Zambeziya suv 
ayirg'ichida 1000 km dan balandroqda boshlanadi. Daryoning eng yirik sharsharasi 
Viktoriya sharsharasi, balandligi 120 metr, eni 1800 metr. Bu sharshara Shire daryosi 
orqali N'yasa ko'lida Zarbeziyadan suv kelib turadi. Janubiy yarimsharda yozda daryo 
suvi ko'tariladi, qishda esa pasayadi. 
Materikda ko'llar tizimi yaxshi rivojlangan. Shimoliy Afrikada Chad, sharqiy 
Afrikada bir necha ko'llar Viktoriya, Tangalika, N'yasa kabi yirik yirik ko'llar 
mavjud. Materikda bu daryolardan tashqari boshqa uncha yirik bo'lmagan daryolar 
xam mavjud  
 
 

---

69 
MAVZU: AFRIKA MATERIGI ORGANIK DUNYOSI, MATERIKDA 
HALQLAR 
REJA: 
1. 
Afrika materigi organik dunyosining o'ziga xosligi . 
2. 
Materikda halqlarning tarqalishi.
 
Adabiyotlar: 
1. 
I.A.Karimov «O'zbekiston XXI asr bo'sag'asida (110-132 bet) 
2. 
T.V.Vlasova, «Materiklar tabiiy geografiyasi» 1 tom, Toshkent «Ukituvchi» 
nashriyoti 1981 yil. (388-407 betlar). 
3. 
T.V.Vlasova, «Fizicheskaya geografiya materikov» chast 1,2, Toshkent 1986 
g. 
4. 
P.P.Vtorov, N.N.Drozdov. «Biogeografiya materikov». Moskva Izdateltsvo 
«Proseheniye » 1974 g.