O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat transport universiteti avtomobil transporti muhandisligi fakulteti kafedrasi xizmatlar sohasida marketing asoslari fanidan marketing mix mavzusda mustaqil ish guruh: 2-19 as

4 P nazariyasi

• Tovar (product) — Tovar yoki xizmat, assortiment, sifat, Tovar xususiyati va dizayni.
• Narx (price) — narx, ustama va chegirma;
• Reklama (promotion) — harakat, reklama, piar;
• Joy (place) — savdo nuqtalarini joylashuvi, taqsimlash kanallari, sotuvchilar.

Marketing mix yoxud 4 P

Mahsulot
Reklama
Joy
Harx

Marketing aralashmasining to'rtta CSsi

• 1990-yillarda to'rtta Ps biznesga kamroq va xaridorga ko'proq e'tibor qaratish uchun to'rtta C-ga moslashtirildi. To'rtta C iste'molchilar, xarajatlar, qulaylik va aloqa. Ba'zi hollarda, to'rtta C raqamli marketing aralashmasiga to'rtta Psga qaraganda ko'proq mos kelishi mumkin.

Marketing aralashmasining to'rtta CSsi
Iste'molchi.
 Iste'molchining istaklari va ehtiyojlari. Ushbu model asosida biznes mahsulot yaratishdan ko'ra iste'molchilar uchun muammolarni hal qilishga yo'naltirilgan bo'lishi kerak. Buning uchun iste'molchilarning xatti-harakatlari va ehtiyojlarini o'rganish, potentsial mijozlar bilan o'zlari xohlagan narsani bilish uchun o'zaro aloqada bo'lish talab etiladi.
Marketing aralashmasining to'rtta CSsi
Narxi.
Narx yorlig'idan oshadigan mahsulot yoki xizmatni sotib olishning umumiy qiymati. Xarajat mahsulotni o'rganish va sotib olish uchun sarflanadigan vaqtni o'z ichiga oladi. Bundan tashqari, iste'molchilar amalga oshirishi kerak bo'lgan savdo-sotiq xarajatlari, masalan, boshqa sotib olishdan voz kechish yoki mahsulotni sotib olish yoki sotib olmaganlik uchun ular aybdorlik narxini o'z ichiga olishi mumkin.
Marketing aralashmasining to'rtta CSsi
Qulaylik.
 Iste'molchilar uchun mahsulotni topish va sotib olish qanchalik oson yoki qiyin. Internet-marketing va sotib olishning o'sishi mijozlarga qaror qabul qilishda qulaylikni jismoniy joydan ko'ra muhimroq qildi.
Marketing aralashmasining to'rtta CSsi