O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat agrar universiteti u. Norqulov b. Izbasarov. J. Eshonqulov

MUALLIFLAR 
U.Norqulov
 
B.Izbasarov 
 
J.Eshonqulov 
- 
Dehqonchilik va melioratsiya kafedrasi
professori q.x.f.d 
Dehqonchilik va melioratsiya kafedrasi
professori q.x.f.d 
Dehqonchilik va melioratsiya kafedrasi
Assistenti. 
 
TAQRIZCHILAR: 
Begmatov I. 
– 
Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti “Irrigatsiya 
va melioratsiya” kafedrasi propessori (Turdosh OTM); 
Yuldasheva Z. 
 
Toshkent davlat agrar universiteti “O’simlikshunoslik” 
kafedrasi dotsenti 
Ushbu o‘quv qo‘llanma O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’rta maxsus 
ta’lim vazirligining “O’quv uslubiy hujjatlarni tasdiqlash, kelishuvga kiritish hamda 
o‘quv adabiyotlarini nashr etishga ta’vsiya berish togrisida”gi 2019 yil 4 oktyabr
№892 buyrugi bilan nashr etishga ta’vsiya etilgan 
 
ISBN 978-9943-5902-3-6 
© U.Norqulov, B.Izbasarov, J.Eshonqulov, 2019 
 

---

2-mashg‘ulot YAYLOVLAR HOSILDORLIGI VA YUKLAMASINI 
ANIQLASH 
Tabiiy yoki madaniy (sug’oriladigan) o‘tzorlardan yaylov sifatida 
foydalanish uchun, avvalo hosildorligi aniqlanadi va shunga muvofiq chorva 
mollari boqiladi. 
Yaylov o‘tlarini hosildorligi yil davomida bir necha marta (kamida 4 
marta) aniqlanadi. Yaylov hosildorligini aniqlash uchun o‘tzorlar mol boqish 
uchun etilganda har 4-10 joyidan 1 m
2
maydoncha ajratib olinadi. 
Maydonchadagi o‘ti o‘roq bilan o‘rilib, shu vaqtning оzida tarozida tortiladi va 
olingan natijalar 1 gektarga aylantiriladi. 
Masalan, 4 joydan o‘t o‘rilganda quyidagilar chiqdi deylik: 
maydondan 500 gramm; 
maydondan 700 gramm; 
maydondan 450 gramm; 
maydondan 350 gramm. 
O‘rtacha 1 m
2
da 500 gramm yoki 0,5 kg, 1 gektar maydonda esa 5000 kg 
o‘t bo‘ladi. 
Endi yaylov hosildorligini quruq pichan holdagi miqdorini hisoblaymiz. 
Buning uchun 4 ta maydondan o‘rilgan o‘tlar yaxshilab aralashtirilib, undan 1 
kg namuna olinadi va ochiq havoda yoki kuritgich asbobarda quritiladi hamda 
yana torizida tortiladi va undan qancha quruq xashak chiqqanligi aniqla nadi. 
Masalan, 1 kg o‘tdan 280 gramm quruq pichan chiqdi deylik, bu miqdor 
foiz (%) hisobida qanchani tashkil etishini proporsiya yo‘li bilan topamiz, ya’ni 
1000 g-100% 
280 g -X 
280-100 
X=------------28 foiz bo‘ladi 
1000 
Endi bundan kelib chiqib, 1 gektar maydondan chiqqan pichan miqdorini 
quyidagi ifoda yordamida topamiz: 
O‘·Q·10000