O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent to‟qimachilik va yengil sanoat instituti

3.2-rasm. Paxtachilik-to„qimachilik klasterlarini tashkil etish omillari va 
ularning barqarorligini ta‟minlash chora-tadbirlari 

moliyaviy omil – uning asosiy maqsadi foydani oshirish, xarajatlarni 
kamaytirish, ichki va jahon to‗qimachilik bozoridagi ulushini oshirish; 

xaridorlar omili – uning asosiy maqsadi xaridorlarni qanoatlantirish, 
mavjud xaridorlarni saqlab qolish va yangi ishbilarmonlar bilan aloqalarni 
mustahkamlash; 

ichki ishbilarmonlik muhiti omili – ishlab chiqarish quvvatlarni oshirish, 
zamonaviy va ilg‗or asbob-uskunalarni sotib olish, mahsulot tarkibi va 
assortimentini kengaytirish; 
Омиллар ва уларнинг барқарорлигини таъминлаш 
чора-тадбирлари 
Молиявий 
Харидорлар 
Ички 
ишбилармонлик 
муҳити 
Таълим ва кадрлар 
салоҳиятини 
ошириш 
Фойдани 
ошириш 
Харажатларни 
камайтириш 
Ички ва жаҳон 
тўқимачилик 
бозоридаги 
улушини 
ошириш
Харидорларни 
қаноатлантириш 
Мавжуд
харидорларни 
сақлаб қолиш 
Янги 
ишбилармонлар 
билан алоқаларни 
мустаҳкамлаш 
Замонавий ва 
илғор асбоб-
ускуналарни 
сотиб олиш 
Харажатларни 
бошқариш бўйича 
замонавий 
тизимни жорий 
қилиш
Маҳсулот 
таркиби ва 
ассортименти 
кенгайтириш 
Мавжуд меҳнат 
коллективини 
сақлаб қолиш 
Меҳнат 
унумдорлиги ва 
иш ҳақини 
ошириш 
Ишчи ходим-
ларнинг ўз иши-
дан қаноатла-
ниш даражасини 
ошириш 

---

57 

ta‘lim va kadrlar salohiyatini oshirish omili – mavjud mehnat 
kollektivini saqlab qolish, mehnat unumdorligi va ish haqini oshirish, ishchi 
xodimlarning o‗z ishidan qanoatlanish darajasini oshirish. 
Bizning fikrimizcha, paxtachilik-to‗qimachilik klasterlarini tashkil etish 
maqsadlariga 
erishganlikni 
baholash 
uchun 
quyidagi 
ko‗rsatkichlardan 
foydalanishni taklif etamiz va u 3.3-rasmda keltirilgan: