Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Tayanch so’z va iboralar: matritsa, evolyutsiya, diversifikatsiyalangan, korporativ, 
kirish va chiqish strategiyasi, ko’p tarmoqli kompaniya. 

---

114 
9-MAVZU. TA’LIM SOHASIDA STRATEGIK REJALASHTIRISH 
 
Reja: 
 
1. O’zbekistonda ta’lim tizimining xususiyatlari, uzluksiz ta’lim tizimining 
shakllanishi, uning asosiy bosqichlari.
2. Та’limda “Каdrlar tayyorlash milliy dasturi”,“Та’lim to’g’risida”gi
qonunning amalga oshirilishi.
3. Ta’limda menejmentning uziga xos xususiyatlari va strategik boshqarish. 
4. Ta’lim tizimini strategik boshqarishda rivojlangan mamlakatlar tajribasi. 
 
1.O’zbekistonda ta’lim tizimining xususiyatlari, uzluksiz ta’lim tizimining 
shakllanishi, uning asosiy bosqichlari. 
Boshqaruv nazariyasi nisbatan yangi fan tarmog‘i bo‘lib, ob’ektiv borliqni ilmiy 
bilishga asoslanadi. U o‘z faoliyatini bir qator tabiiy va ijtimoiy fanlar zaminida 
ko‘radi. Boshqaruv jarayonining mohiyati va qonunlarini aniqlash, bu jarayonda sodir 
bo‘ladigan munosabatlarni ochib berish, uning tizimini ishlab chiqish va boshqaruv 
sub’ektining asosiy tamoyillarini ishlab chiqish boshqaruv nazariyasining 
vazifalaridir.
Demak, mehnatning har qanday shakli boshqaruvchiga ma’lum darajada muhtojdir. 
Boshqaruvchi o‘z jamoasi ishlarini bir-biriga muvofiqlashtiradi.
Boshqaruvchi ishlab chiqarish organizmning mustaqil a’zolari harakatidan farq qilib, 
butun organizm harakatidan kelib chiqadigan umumiy vazifalarni bajaradi. Obrazli qilib 
aytganda yakka skripkachi o‘zini-o‘zi idora qiladi. Lekin orkestr dirijyorga muhtojdir. 
Demak, to‘g‘ri boshqaruvning muhim sharti - boshqaruvchining, ya’ni rahbarning 
faoliyatidir.
Boshqaruvning mohiyati ob’ektiv va sub’ektiv shart-sharoitlarini shunday nisbatda 
uyg‘unlashtirishni ta’minlashdan iboratdir, bu mo‘ljallangan maqsadga erishish imkonini 
beradi. Shuning uchun yaxshi rahbar odamlarga kamroq buyruq beradi, buning o‘rniga 
ularning mehnat faoliyati uchun zarur bo‘lgan samarali sharoit yaratadi.
Ta’lim-tarbiya tizimini zamon talablari darajasiga ko‘tarish, kadrlar 
tayyorlashning yangi tizimini barpo etish, har tomonlama sog‘lom va barkamol, 
salohiyatli avlodni tarbiyalash maqsadida “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonun va Kadrlar 
tayyorlash milliy dasturi (1997 yil 29 avgustda) qabul qilindi. Qonun va dastur 
talablarini hayotga tatbiq etish ishlari davlat siyosatining ustuvor yo‘nalishi etib 
belgilandi. SHu asosda qonunosti hujjatlari ishlab chiqildi. Markaziy Osiyo 
mamlakatlari orasida birinchi bo‘lib milliy ta’lim tizimini ifoda etgan va ta’limning 
o‘zbek modeliga xos davlat ta’lim standartlari (DTS) ishlab chiqildi va amaliyotga 
kiritildi. Shu asnoda ta’lim-tarbiya olishning huquqiy asoslari yaratildi. 2009 yildan 

---

115 
boshlab 12 yillik majburiy ta’lim joriy etildi. Bugungi kunda Kadrlar tayyorlash 
milliy dasturini amalga oshirish natijasida qabul qilingan dasturga muvofiq, 
mamlakatimizda o‘rta maxsus va kasb-hunar ta’limini o‘z ichiga olgan 12 yillik 
ta’lim tizimiga o‘tish ishlari yakunlandi. 
O’zbekistonda ta’lim tizimi “Ta’lim to’g’risida”gi Qonun va “Kadrlar 
tayyorlash milliy dasturi”asosida amalga oshiriladi.“Ta’lim to’g’risida”gi Qonun 
fuqarolarga ta’lim, tarbiya berish, kasb-hunar o‘rgatishning huquqiy asoslarini 
belgilaydi hamda har kimning bilim olishdan iborat konstitutsiyaviy huquqini 
ta’minlashga qaratilgan. 
Ta’lim to‘g‘risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonundan hamda boshqa qonun 
hujjatlaridan iborat. 
Qoraqalpog‘iston 
Respublikasida 
ta’lim 
sohasidagi 
munosabatlar 
Qoraqalpog‘iston Respublikasining qonun hujjatlari bilan ham tartibga solinadi. 
Agar O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida ta’lim to‘g‘risidagi 
qonun hujjatlaridagidan o‘zgacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma 
qoidalari qo‘llaniladi.