O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus taʹlim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

6.3. Jahon bozorlarida tovarlarni qadoqlash va bezash 
Bozorda taklif etiluvchi tovarlarning ko‗pi albatta o‗rab-qadoqlanishi zarur. 
O‗rov bu – tovarning saqlanishi va tashilishi uchun qulaylik yaratuvchi sig‗imlarni 
tayyorlash va ishlab chiqarish hisoblanadi.
Tovarlar o‗rovi turlicha bo‗lishi mumkin bo‗lib, ularning har biri uch qatlamdan 
iborat bo‗ladi:

ichki o‗rov – bevosita tovar saqlanadigan sig‗im; 

tashqi o‗rov – tovarni ichki o‗rov uchun xizmat qiluvchi va tovarni bevosita 
foydalanishga tayorlashda olib tashlanuvchi material; 

transport o‗rovi – tovarni transport orqali tashish, saqlash va uni tanib olish 
uchun foydalaniladi. Va nihoyat, o‗rovning uzviy va ajralmas qismi tovarga 
taalluqli bo‗lgan bosma ma‘lumotlarni o‗rovning ustiga yoki ichiga kiritish va 
markirovkalash.
Tovar o‗roviga bo‗lgan asosiy talablar quyidagilardan iborat: 
• tovarning buzilish yoki shikastlanishidan himoya qilishni ta‘minlash; 
• tovar reklamasini ta‘minlash; 
• tovarni transport orqali tashish va omborlarda joylashtirish uchun oqilona 
birliklar yaratishni ta‘minlash; 
• raqobatchilarning tovar o‗rovlaridan ajralib turish; 
• ishlab chiqaruvchini tezda tanib olishga xizmat qilish; 
• tovar imidjini yaratish va narx darajasiga mos kelish. 
6.4. Raqobatbardoshlik va sifatni ta‟minlash tizimida sertifikatsiya va 
standartlash 
Tovar sifati uning iste‘molchilarning muayyan ehtiyojlarini qondirish va 
belgilangan talablarga mos kelish qobiliyatini aniqlovchi xususiyatlaridir. Tovar 

---

60 
sifatining texnik normalari milliy va xalqaro miqyosda belgilanishi mumkin. Bu 
normalar tovarning texnik ko‗rsatkichlariga bo‗lgan zarur standart talablarini tartibga 
soladi hamda mos keluvchi milliy, xalqaro va Evropa tashkilotlari tomonidan 
belgilanadi (6.1-jadval). 
6.1-jadval