O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti kichik biznes va tadbirkorlik toshkent – 2010

investisiya, ana shu pul mablag’lariga sotib olish mumkin bo’lgan investision
resurslar real investisiya deyiladi.
Investisiyalarni ro’yobga chiqarish bo’yicha amaliy harakatlar investision
faoliyat deb atalib, u quyidagi manbalar hisobiga amalga oshirilishi mumkin:

---

- investorlarning o’z moliyaviy resurslari (foyda, amortizasiya ajratmalari, pul

jamg’armalari va h.k.);
- qarz olingan moliyaviy mablag’lar (obligasiya zayomlari, bank kreditlari);
- jalb qilingan moliyaviy mablag’lar (aksiyalarni sotishdan olingan
mablag’lar, jismoniy va huquqiy shaxslarning pay va boshqa to’lovlari);
- davlat byudjeti mablag’lari;
- chet elliklar mablag’lari.
Investisiya dasturi - respublika iqtisodiyotini barqaror va tadrijiy
rivojlantirishga erishishga, tabiiy, mineral-xomashyo, moliyaviy, moddiy va
mehnat resurslaridan oqilona foydalanish yo’li bilan respublika ayrim tarmoq va
mintaqalarini tarkibiy o’zgartirishning asosiy ustuvorliklari va strategik
vazifalarini amalga oshirishga yo’naltirilgan o’zaro bog’langan chora-tadbirlar
kompleksi.
Investisiya muhiti – investisiyalar jozibadorligi hamda xavf-xatar darajasini
belgilab beruvchi ijtimoiy-iqtisodiy, moliyaviy va siyosiy omillar majmui.
Investorlar – xususiy va qarzga olingan mulkiy va intellektual qiymatlarni
sarflash haqida qaror qabul qiluvchi investisiya faoliyati subyektlari. Investorlar
obyektlar va investisiya natijalariga egalik qilish, foydalanish va tasarruf qilish
huquqiga ega bo’ladi. Investorlar kreditorlar va xaridorlar rolini bajarishlari,
shuningdek investisiya faoliyatining boshqa ishtirokchilari funksiyalarini
bajarishlari mumkin. Odatda investorlar kapital qo’yilmalar sarflanadigan
sohalarni aniqlaydilar, shartnoma shartlarini ishlab chiqadilar va investisiya
aktining boshqa tomonlari bilan – kontraktor, hukumat organlari, pirovard
mahsulot ishlab chiqaruvchilar va shu mahsulotning iste’molchilari bilan hisob-
kitoblarni amalga oshiradilar.
Infratuzilma – har qanday yaxlit iqtisodiy tizim va tuzilmalarning mavjud
bo’lishi shart hisoblangan tarkibiy qismi. So’zma-so’z ifodalaganda, infratuzilma –
bu iqtisodiy tizimning asosi, poydevori, ichki tuzilmasi demakdir. «Infratuzilma»
atamasi lotincha «infra» - quyi, osti; «structura» - tuzilma, joylashuv so’zlaridan
paydo bo’lgan. Iqtisodiyotda ishlab chiqarish va ijtimoiy infratuzilma muhim o’rin
tutadi.
Investisiyalar – daromad olish maqsadida iqtisodiy va boshqa faoliyat
obyektlariga kiritiladigan moddiy va nomoddiy ne’matlar hamda ularga doir
huquqlar. Chet ellik investorlar asosan daromad (foyda) olish maqsadida
tadbirkorlik faoliyati va boshqa turdagi faoliyat obyektlariga qo’shadigan barcha
turdagi moddiy va nomoddiy boyliklar va ularga doir huquqlar, shu jumladan
intellektual mulkka doir huquqlar, shuningdek chet el investisiyalaridan olingan
har qanday daromad O’zbekiston Respublikasi hududida chet el investisiyalari deb
e’tirof etiladi.
Infratuzilma – iqtisodiy tizim umumiy tuzilishining yordamchi tavsifga ega
hamda ushbu tizim umumiy faoliyatining bir maromda borishini ta’minlovchi
tarkibiy qismi.