O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi tosnkent moliya instituti

Endi Oracle MBBT SQL tili ma‘lumotlarni so‘rov vositasi. Bitta va bog‘langan 
jadvaldan berilgan ustunlarni o‘qish. ―WHERE‖ parametrida shartlarni tashkil 
qilish. 
WHERE – SQL tilining so‘rovlarni amalga oshirish jarayonida kerakli 
parametrlarni solishtirish va tanlash imkoniyatini taqdim etuvchi 
operator. U quyidagi komandalar bilan birgalikda ishlatiladi: 
+ SELECT - SELECT FROM WHERE 
qidiruv_sharti; shartni qanoatlantiruvchi jadval ustunlarini 
chiqarish 
+ DELETE – satrlarni jadvaldan o‘chirish buyrug‘i. Sintaksisi esa quyidagicha: 
DELETE FROM  WHERE qidiruv_sharti; 
+ UPDATE – Maydon qiymatlarini o‘zgartirish buyrug‘i. Sintaksisi: 
 
UPDATE SET column=expression WHERE 
qidiruv_sharti; 
+ IN – 
SELECT *FROM WHERE IN 
(expresssion); 
 
SELECT *FROM WHERE NOT 

---

109 
IN(expression); 
Group By va Having operatorlaridan foydalanib murakkab so‘rovlar yaratishni 
o‘rganish. 
GROUP BY – 
Agar, so‗rovda guruhli operatorlardan boshqa operatorlar ham 
ishlatilsa, guruhli operatorlarni ―guruh‖ ekanligini aytuvchi ―group 
by‖ operatoridan foydalanish kerak. Agar bir hil ma'lumotlar bo‗lsa, 
guruhlanadi, aks holda natijalar guruhlanmagan holda chiqariladi. 
Misol, ism bo‗yicha guruhlab, guruhlangan qatorlarni o‗rtacha 
yoshini chiqaruvchi so‗rov tuzish kerak.
 
 
select avg(yosh), ism from test group by ism; 
Ajratib olingan ma‘lumotlarga birgalikda qayta ishlov berish maqsadida 
guruhlash tashkil qilinadi va buning uchun GROUP BY kalit so‘zidan 
foydalanamiz. Ma‘lumotlarga ishlov berish odatda biror funksiyani (yig‘indi, o‘rta 
qiymat, yozuvlar soni, vahokazo) hisoblashda ishlatiladi.
HAVING – kalit so‘zi bilan berilgan shart atributlarning konkret qiymatiga emas 
balki GROUP BY sharti bilan yaratilgan guruhga tegishli bo‘ladi. 
Aagr tanlash sharti guruhga tegishli bo‘lmay atributga tegishli 
bo‘lsa, u holda WHERE kalit so‘zidan foydalanish lozim. Tanlab 
olingan satrlar sonini chiqarish uchun COUNT funksiyas ishatiladi. 
Alohida ko‘rinishi jadvaldagi dublikatlar va aniqmas NULL 
qiymatli satrlarni qo‘shagn holda chiqaradi.