O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi tosnkent moliya instituti

 Malumotlarni tavsiflash tilini ishlatib relyatsion MB ni yaratish. 
Ma‘lumotlarning relyasion modeli matematik munosabatlar tushunchasiga 
asoslanadi. Relyasion modelda ma‘lumotlar va aloqalar jadval ko'rinishda taqdim 
etiladi va ularning har biri yagona nomga ega bo'lgan bir qancha ustunlardan iborat 
bo'ladi. 
Ma‘lumotlar bazasini tavsiflash imkonini beradi, odatda ma‘lumotlarni 
tavsiflash tili yordamida (DDL-Data Difmition Language). DDL tili 
foydalanuvchilarga ma‘lumotlar turiga yo‘l-yo‘riq va ularning tuzilmasi, 
shuningdek ma‘lumotlar bazasida saqlanayotgan axborotlar uchun cheklash 
vazifasi vositalarini taqdim etadi. 
DDL tilining asosiy komandalari: 
CREATE – yangi jadval hosil qilish uchun ishlatiladi. Quyidagi 
ko‘rinishda yoziladi: 
CREATE TABLE  ( ustun_nomi va toifasi, … ); 
ALTER – jadvalga o‘zgartirish kiritish uchun ishlatiladi. Bu buyruq 
jadvalga yangi ustunlar qo'shish, ustunlarni o'chirish, ustunlar kattaligini 
o'zgartirish, hamda cheklanishlarni qo'shish va olib tashlash imkoniyatlariga ega. 
Bu buyruq ANSI standarti qismi emas, shuning uchun har xil tizimlarda har xil 
imkoniyatlarga ega. Misol uchun jadvalga ustun qo‘shish buyrug‘i sintaksisi 
quyidagicha: 
ALTER TABLE  ADD  ; 
DROP 
- jadvalni o‘chirish buyrug‘i. Jadvalni o'chirish imkoniga ega 
bo‘lish uchun, jadval egasi (ya‘ni yaratuvchisi) bo‘lishingiz kerak. Faqat bo‗sh 
jadvalni o'chirish mumkin. Qatorlarga ega bo‘lgan, to‘ldirilgan jadvalni o‗chirish 
mumkin emas, ya‘ni jadval o‗chirishdan oldin tozalangan bo‘lishi kerak. Jadvalni 
o'chirish buyrug'i quyidagi ko‗rinishga ega: 
DROP TABLE ; 
Ishni bajarish tartibi 
Bizda Dorilar, Firmalar, Mijozlar, Dori_turi, Dori_sotish, Dori_sotildi nomli 
6 ta jadval mavjud edi. Endi o‘sha jadvallarni Oracle MBBT da yuqorida 

---

105 
sintaksisini keltirib o‘tganimiz komandalardan foydalanib yaratamiz: 
Birinchi navbatda o‘yinchilar uchun jadval hosil qilamiz. Buning uchun 
brauzerimizda Oracle ning SQL Commands bo‘limiga o‘tib, quyidagi komandani 
teramiz va Run  buyrug‘ini bosamiz: