Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti

Qo‘yilgan masala va tenglamadan bilganlarimiz quyidagilar:


- jami o‘zgarmas xarajatlar = $100000;
46

• 
  
  mahsulot birligi sotuv narxi = $10;
  

• 
  
  mahsulot birligiga to‘g‘ri keluvchi o‘zgaruvchan xarajat = $6. Bu ma’lumotlarni (2.3.3) tenglamaga qo‘yadigan bo‘lsak:
  

= (	$	,	=25000
	) $/

Shu tariqa, “Pierce Grain” kompaniyasi kelgusi yilda faqatgina o‘zgarmas xarajatlarni qoplash uchun 25000 birlik mahsulot sotishi kerak. Eng muhimi, 25000 birlik mahsulotni sotganidan so‘ng “Pierce Grain” kompaniyasi 25000 birlik mahsulotni ishlab chiqarishga sarflangan xarajatlarni ham qoplaydi va FSTD=0 bo‘ladi.

=

(2.3.4)

Ko‘p turdagi mahsulot ishlab chiqaruvchi firma uchun zararsizlik miqdorini mahsulot birligi emas, balki sotilgan mahsulotning puldagi qiymati orqali ifodalash qulayroq.


Aslida esa, savdo muayyan mahsulotlar tuzilmasi uchun umumiy maxraj bo‘lib xizmat qiladi. Shuningdek, tashqi tahlilchi mahsulot birligi qiymati haqidagi ichki ma’lumotlarni ola olmasligi mumkin. Shunday bo‘lsa-da, u firmadan yillik hisobotlarni olish imkoniyatiga ega. Agar tahlilchi yillik hisobotda berilgan firmaning jami xarajatlarini o‘zgarmas va o‘zgaruvchan xarajatlarga ajrata olsa, u holda, umumiy puldagi ifodalangan zararsizlik darajasini hisoblashi mumkin bo‘ladi.