O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

O’rnini bosuvchi va o’zaro to’ldirvchi tovarlar bahosi darajasi. Iste’molchilar xarid qilayotgan tovarlar va xizmatlarning o’rnini to’ldiruvchi tovarlar va xizmatlar past baholarda taklif etilsa, avvalgi taklif etilayotgan tovarlar va xizmatlar kamayadi. Chunki muomaladagi tovarlar va xizmatlar o’rnini to’ldiruvchi arzonroq tovarlar va xizmatlar paydo bo’lishi taklifni o’zgartiradi.

Ma’lum bozorning monopoliya darajasi. Raqobatda tovar ishlab chiqaruvchilar soni bozorda qanchalik ko’p bo’lsa, tovarlarning monopol bahosi o’rniga talab va taklif qonuni asosida baho shakllanadi. Agar tovar va xizmatlar ko’rsatuvchi ishlab chiqaruvchilar muayyan bozorda monopol mavqeiga ega bo’lsalar, baholarni o’z xohish-istaklari bo’yicha ko’tarishga hamda yangi tovar ishlab chiqaruvchilarni bozorga kiritmaslikka harakat qiladilar. Bozorda, monopoliya darajasi qanchalik katta va uzoq davom etsa, baholarni o’z maqsadi yo’lida belgilaydi, talab ustidan “hukmronlik” qilishga harakat qiladi.