O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi

1.2. Asosiy geometrik tushunchalar va figuralar.

Geometriyaning asosiy tushunchalaridan biri geometrik figuralardir.

Ta'rif. Xar kanday tartibda joylashgan nuktalar tuplami geometrik figura deyiladi. Geometrik figuralarni tashkil kiluvchi nuktalar tuplami bir necha va cheksiz kup nuktalardan tuzilgan bulishi mumkin.Geometrik figuralar juda kup. Ammo shulardan eng asosiylari tugri chizik va tekislikdir. Nuktalar, tugri chiziklar va tekisliklar orasida ma'lum munosabat urnatilgan bulib, buni etishlilik yoki tegishlilik deb yuritildi. Masalan, A nukta a tugri chizikda yotadi (yoki tegishli): A ª a; a tugri chizik h tekislikda yotadi. (yoki tegishli): a ª h va xokazo.

NUKTA. Nukta eng boshlangich geometrik obrazdir. Nuktani xajmsiz, yuzasiz, uzunlikka ega bulmagan geometrik element deb karash mumkin. Biz buni chizmalarda shartli ravishda kichkina aylana kurinishida tasvirlaymiz.

TUGRI ChIZIK. Tugri chizikni bitta nurda etuvchi nuktalar tuplami deb karash mumkin. Berilgan ikki nuktadan utishi mumkin bulgan yagona geometrik figura fakat tugri chizik buladi.

TEKISLIK. Tekislik ustida cheksiz kup nuktalar va tugri chiziklar mavjuddir. Shunga kura tekislikni nuktalar yoki tugri chiziklar tuplamidan iborat deb karash mumkin. Anik sonli nuktalar va tugri chiziklar berilganda kuyidagi xollarda: bir tugri chizikda yotmaydigan uch nukta orkali yoki bir tugri chizik va unda yotmaydigan bir nukta orkali, yoki kesishuvchi ikki tugri chiziklar orkali birgina tekislik utkazish mumkin.