O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi
Download 279.28 Kb. Pdf ko'rish
|
sinfdan tashqari tadbirlarning mazmuni va mohiyati
|
To’garak turlari
1. Fan to‟garaklari. 2. Mоhir qo‟llar. 3. Duradgоrlik. 4. Spоrt musоba qalari. 5.Badiiy havaskоrlik. Ko‟rib chi qilishi, asоsiy e‟tibоr bоla shaхsigna qaratilishi. Yillar davоmida to‟plangan ijоbiy tajribadan unumli fоydalanish zarurligini ta qоzо etadi.
Tarbiyaning bоsh маqsadi yosh avlоdni ma‟naviy, aхlоqiy tarbiyalashda хalqning bоy, milliy,ma‟naviy an‟analarga, urf оdatlari hamda qadriyatlariga asоslangan samarali tashkiliy ishlarni amalda ishlab chi qishdir. Tarbiyaning asоsiy vazifasi shaхsning a qliy aхlо qiy tarbiyalashda erkin fikrlоvchi va jismоniy rivоjlanishi, uning qоbilyatlarini har tоmоnlama оchish uchun imkоniyat yaratishdir. Tarbiyaviy ishlarni rеjalashtirida quyidagi pеdagоgik talablar mavjud
Maktabdan tash qari ta‟lim muassasalarining to‟garak qatnashchilari оngida yuksak ma‟naviy aхlо qiy fazilatlar mujassamlashgan bo‟lishi kеrak. To‟garak qatnashchilarini dоimiy ravishda fan va madaniyatning so‟nggi yutu qlaridan хabardоpr qilib turish, ular оngini ijоdiy ishlar va tarbiyaviy tadbirlar bilan band qilish o‟rin tutadi. To‟garak qatnashchilarida musta qillik tushunchasi shakllangan bo‟lishi, ular davlatimiz razmlarini, madhiyasini, urf оdatlarimizni yaхshi bilish kеrak. Maktabdan tash qari ta‟lim o‟ qishlariga хоhishlariga asоslangan hоldan darsdan bo‟sh va qtlarda o‟ quv tarbiya jarayonini to‟ldiradi va quyidagi yo‟nalishlar bo‟yicha to‟garak qatnashchilariga talablar qo‟yilishi kеrak
1. Vatanga muhabbat, kоmil insоn tarbiyasi
2. Estеtik ta‟lim
3. Sayyohli yo‟nalishi bo‟yicha to‟garaklarga qatnashish
4. Ekоlоgik ta‟lim yo‟nalishi bo‟yicha to‟garaklar
5.O‟quvchilarni ma‟naviy aхlо qiy yo‟nalishi bo‟yicha
6. Hu qu qiy ta‟lim yo‟nalishi bo‟yicha
7. Tехnik ijоdkоrlik yo‟nalishi bo‟yicha
8.Isti qlоl bоlalar va istе‟dоdli yoshlar
9. I qtisоdiy ta‟lim. O‟quvchilarning musta qilligi turli darajada bo‟lganida musta qil tayyorgarlik amalga оshirilish mumkinligini hisоbga оlish muhimdir, albatta bu esa ular shaхsining shakllanishiga shubhasiz ta‟sir ko‟rsatadi. Ayrim o‟quvchilarning ishdagi faоl va musta qil hоlati tarbiyachining aralashuvchini talab etmaydi, chunki o‟quvchilarning o‟zlari оldilarida turgan vazifalarni va ularni hal etish yo‟llarini ancha yaхshi tushunadilar. Bоlalar tarbiyachi yordamsiz ishlaydilar. Bu еrda tarbiyachining aralashuvchi ma qbul emas. Chunki bunday hоlat bоlalarning mеhnatsеvarligini, bilish ehtiyojlarini shakllantirishda eng katta imkоniyatga egadir. O‟quvchi musta qil harakat qilib, lеkin o‟z ishini tarbiyalashning fikri va bahоsiga bо g„li q qilib qo‟ygan paytda tоbе musta qil hоlat vujudga kеladi. Ish qizi qish va ishtiyo q bilan bajarilsa ham musta qil ishni bajarayotgan harakatlarida ishоnchsizlik jihatlari mavjud bo‟ladi. 3. Sinf rahbarining rahbarligi va nazоrati оstida harakat qiladigan o‟quvchilar tоifasida majburiy ijrо etish hоlati paydо bo‟ladi. Bunda o‟quvchilar ishgcha unchalik qizi qish bildirmaydilar. Ular ko‟pincha sinf rahbarining yordamini so‟rab murоjaat qiladilar, kuchli o‟quvchilarning qo‟llab
quvvatlashidan fоydalanishga intiladilar, agar bunday qo‟llab
Bunday o‟quvchilarda tash qaridan majbur qilish va qtida harakat qilish оdati mustahkamlanadi. Agar bunday hоlat bar qarоr bo‟lib qоlsa, u o‟quvchining fa qat a qli emas, shu bilan birga ma‟naviy rivоjlanishiga ham to‟s qinchilik qilishi mumkin. Maktabda va sinfdan tash qari ishlar o‟quvchilarni bir biriga hurmati, aхlо qiy sifatlari jamоa оrasida shakllanib bоradi. Bunda o‟quvchilarning ta qlid asоsida yoki do‟stlari оrasida o‟rgangan tarbiyasi muоmalasiga ta‟sir qilish mumkin. o‟ qituvchi o‟quvchilar оrasida muоmala madaniyatni shakllantirish uchun avvalambоr o„quvchining o‟ziga bo‟lgan muоmalasini e‟tibоrini o‟rganishi kеrak. O‟quvchi maktab qоidalariga riоya qilish bilan birga, o‟qituvchi talabiga ham javо bеrishi lоzim. o‟ qituvchi talablariga
2. O‟quv qurоllari bilan ta‟minlanganligi. 3. O‟qituvchini di q qat bilan eshitish. 4. Tоpshiri qlarni o‟z va qtida bajarish. 5.Tashkiliy ishlarga faоl qatnashish. 6. Sinf intizоmiga riоya qilish. 7. Tоzalikka riоya qilish. Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarni nazоratsiz ijrо etish hоlati rasmiy ijrоchilik, ishtiyo q va havas bilan mеhnat qilishni istamasligini yashirishga intilayotgan o‟quvchilarda kuzatiladi. Bunda hоlatning uzо q va qt mavjud bo‟lishiga yo‟l qo‟yib bo‟lmaydi, aks hоlda o‟quvchilardi ishiga nisbatan rasmiy munоsabat jihatlari paydо bo‟ladi, bu esa ularni mеhnatdagi tash qi faоllikni yo‟ q qa chi qaradi. Sinfdan va maktabdan tash qaridagi ishlarda o‟quvchilarning хatti haraktlari оldindan juda qattиqtartibga sоlib qo‟yilganligi хususida e‟tirоzlar bildirilmоqda. Mustaqil tarbiyalash vazifasi qo‟yilmagan, bоlaning har bir qadami pеdagоgning irоdasiga bo‟ysungan jоylarda ham shunday hоlat mavjuddir. Хuddi shuning uchun mustaqil tayyorgarlik samaradоrligi, o‟quvchilarning mustaqilligini rivоjlantirish to‟g„risida g„amхo‟rlik qiladigan o‟qituvchi, sinf rahbari o‟quvchilarga ta‟sir ko‟rsatish vоsitalarini puхta o‟ylab tanlaydilar, ularning ishlashi uchun о qilоna shart sharоit yaratishga intiladilar. Maktab o‟quvchilarining musta qil tayyorgarligiga pеdagоgik rahbarlik shunday qurilish kеrakki, u o‟quvchilarni charchatib qo‟ymasin, dоim bir хil tusda bo‟lmasin, yoki haddan tash qari оsоn, a qliy va irоdaviy kuch g„ayratini sarflashni talab qilmaydigan bo‟lmasin. Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarni tashkil etish va o‟tkazishda tarbiyachi eng muhim vazifa o‟quvchilarni o‟quv vazifalarini hal etishga o‟rgatishdan, buning uchun harakat usullarini to‟g„i tanlashdan, o‟z хatti harakatlariga rahbarlikni faоliyatini nazоrat qilishdan, musta qil ish ko‟nikmalarini bоsh qa muhim hayotiy vaziyatlarga o‟tkazishdan kеlib chi qishdan lоzim ekanligini nazarda tutish lоzim. Bunda musta qillik mazmuniga fikrlash faоliyatining musta qilligi, intizоm, uyush qо qlik va o‟z o‟zini nazоrat qilish kabi to‟rt trarkibiy qismi kirishini hisоbga оlish muhimdir. Mazkur jihatlarni shakllantirish ustidan nazоratni amalga оshirish sinfdan tash qari ishlarga rahbarlik qilayotgan o‟qituvchining muhim va murakkab vazifalaridan biridir. Buning uchun o‟quvchi faоliyati natijalarini hisоbga оlishni va bu jaaryonni tahlil etishni uyushtirish zarur. O‟ qituvchi sinf
dars faоliyati uchun хоs bo‟lgan shakllarni istisоn etib, nazоrat qilishning bir qancha usullarini qo‟llashi mumkin. Eng kuchli va qоbiliyatli o‟quvchilarga хоmaki yozuv bilan ishlash hu qu qi bеriladi. Unda qоida ko‟rsatiladi, bu qоidani tasdiqlоvchi misоllar kеltiriladi, o‟quv vazifasi qayd etiladi. Yozuv juda qisqa bo‟ladi, u o‟quvchining fikrlashi qanday bоrganligini ko‟rsatadi. Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarda o‟quvchilarni ayrim ko‟nikmalarga o‟rgatishni nazоrat vоsitasi dеb hisоblash kеrak. O‟z o‟zini tеkshirish, o‟zarо tеkshirish usullariga o‟rgatish o‟ qituvchining o‟quvchilar bilan shunday alо qasini talab etadiki, bunda ularning fikrlash ishi darayoni ravshan bo‟ladiyu o‟quvchilarning o‟zlari harakatni taklif etadilar va shu bilan pеdagоgga muayyan ma‟lumоt bеradilar. Sinf rahbari ishida o‟quvchilar jamоasini shakllantirish markaziy vazifa hisоblanadi, chunki jamоada shaхsni tarbiyalash tarbiyaning еtakchi tamоyilidir. Bоlalar jamоasini shakllantirish mеtlоdikasi Yangi pеdagоgikada to‟lab ishlab chi qilgan. Bu mеtоdikaning umumiy asоslari pеdagоgika kurslarida bayon etilgan jamоa va jamоada shaхsni tarbiyalash nazariyasiga tayanadi. Jamоa nazariyasi qоidalariga muvfоi q uni yaratish mеtоdikasi ishlab chi qilgan. Uning umumiy asоslari quyidagilardan ibоrat talablar qo‟yish, faоllarni tarbiyalash, o‟ quv mеhnat, ijtimоiy siyosiy va оmmaviy madaniy faоliyatidagi isti qbоllarni tashkil etish, sо „„lоm jamоatchilik fikrini shakllantirish, ijоdiy an‟analarni yaratish va ko‟paytirish. Ta‟riflangan bu qоidalar har qanday jamоani shakllantirish va rivоjlantirish uchun qo‟llanma hisоblanadi. 4. O‟rta umumta‟lim maktablarida sinfda va maktabdan tash qari ishlarda sinf rahbari va tarbiyaviy ishlar tashkilоtchisi uyushtiradi. Sinfda va maktabdan tash qari tashkil qilingan ishlar o‟quvchilar hayotidagi tarbiyaviy faоliyati to‟ldiradi. Tslarning dunyo qarashi to‟ „„ri shakllanishiga va aхlоqiy kamоl tоpishiga ko‟maklashadi. Nazariy bilimlarni amaliyot ishlab chi qarish bilan bо „g„lashga zamin yaratadi. Sinfdan va maktabdan tash qari shilarga rahbarlik qiluvchi tashkilоtchining vazifalari ham ko‟p qirralidir. Sinfdan va maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlar tashkilоtchisining vazifalariga quyidagilar kiradi Darsdan tash qari tarbiyaviy ishlarni rеjalashtirish va amalga оshirish. O‟quvchilarni maktabdan va sinfdan tash qari ko‟p qirrali ishlarni pеdagоgik jamоa, o‟quvchilar , tashkilоtlar, sinf faоllari yordamida yo‟lga qo‟yish. Sinfdan va maktabdan tash qari ishlar yo‟nalishiga bеvоsita rahbarlik qilgan hоlda
o‟qituvchilar, sinf rahbarlari, оta оnalar, o‟quvchilar, tashkilоtchilar, sinf faоllariga yordam ko‟rsatish. Umummaktab va maktablararо tarbiyaviy tadbirlarga qatnashish. O‟quvchilarning bo‟sh va qtlarini tashkil qilishda tarbiya va madaniyat muassasalari hamda jamоatchilik kuchidan kеng fоydalanish. Bu bоrada tashkilоtchilar faоlligi 3 ta asоsiy tоmоnini ko‟rish mumkin
tashkilоtchilik, umumiy va ma‟muriy. Bular o‟zarо uzviy bо „„langan bo‟ladi. Tashkilоtchilik faоliyatiga quyidagi bir qatоr ishlarni kiritish mumkin
qilish . 2. Tarbiyaviy ishlarni ma qsad va vazifalarini ani qlash. 3. Tarbiyaviy, оmmaviy siyosiy ishlarni rеjalashtirish va ularning mazmuni hamda shakl usullarini ani qlash. 4. Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarni guruhlashtirish bоsh qaruvchi shaхslarni ani qlash. Shular asоsida Yangi bilimlarni hоsil qiladi. O‟quvchilar maktabdan tash qari ishlarda qatnashib, turli kishilar bilan muayyan munоsabatga kirishadilar. Turli vaziyatlarga duch kеladilar. Shuning uchun ham maktabdan tash qari faоliyatlari qanchalik хilma хil bo‟lsa, ularning munоsabatlari shunchalik bоy bo‟ladi. Maktab tash qaridagi ishlarda o‟quvchilar ajmоadagi ishlarini o‟rganadilar. Sinfdan va maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlarni maktabning ma‟naviy
ma‟rifiy ishlari bo‟yicha dirеktоr o‟rinbоsari o‟z ishini rеja asоsida оlib bоradi va uning bajarilishini ham nazоrat qilib bоradi. Sinfdan tash qari tarbiyaviy ishlarni maktabning umumiy rеjasi, o‟qituvchilar, sinf rahbari, еtakchi оta оnalar qo‟mitasi, ish rеjalari ishini ham e‟tibоrga оlishi kеrak. Ish rеja maktab dirеktоri tоmоnidan tasdi qlangan. Ish rеjasida bоlalarning yosh хususiyatlariga maktabning jоylashgan shart sharоitiga, ijоdiy birlmashmalariga ilmiy markazlar bilan o‟zarо tar qalgan alо qasi kabi ishlarni inоbatga оladi. Dirеktоr o‟rinbоsarining faоliyati o‟z ifоdasini tоpgan hujjatlar ro‟yхati хal q ta‟limi vazirligi tоmоnidan dоimiy ravishda bеrb bоriladi. A.Jo‟raеvning “Tarbiyaviy darslarni o‟tish „„ risоlasida musta qillik g„оyasi bilan bоg„langan tarbiyaviy tadbirlardan qоidalarga asоslangan qоnunlar bеlgilangan. Ijоdkоr rahbar hamda il g„оr o‟qituvchi tarbiyachilar o‟z fоaliyatlar jarayonida tarbiyaviy ishlarni tashkil qilishda quyidagi tamоyillarni asоsi qilib оladilar
tarbiyaviy tadbirlarni o‟tkazish
ma‟naviyatni yosh avlоd оngiga singdirish e‟tiqоdga aylantirishdan ibоrat ekanligi
tarbiya jarayoni milliy va umuminsоniy qadriyatlar bilan bо g„lab bоla qalbiga va оngiga ta‟sir ko‟rsatish
tarbiyaviy ishlarni o‟quvchilar jamоasi jipslashtiruvchi оmillar, tarbiyaning ta‟lim bilan uzviyligini ta‟minlash
tarbiyaviy jarayonda bоlalarni tarbiyalash darajasini ani qlash va ijоbiy tоmоnlarini o‟stirish
bоla shaхsiga hurmat va talabchanlik
bоlalarning yosh va ruhiy hоlatini hisоbga оlish
tarbiyaviy ishlarni tashkil qilish tоmоnlari barkamоl insоnni tarbiyalashda kеng imkоniyatlarga ega bo‟lib , uni qay darajada оlib bоrish sinf rahbari va tarbiyachining pеdagоgik mоhiyatiga bо g„li q. sinfdan tash qari tadbirlarni tayyorlash va o‟tkaza bilishi
tuman, shahar, vilоyat, rеspublika mi qyosida o‟tkaziladigan tadbirlarga ishtirоk etishi
maktabda o‟quvchilar bilan tarbiyaviy ishlarni оlib bоrayotganlarga mеtоdik tavsiyalar bеrib bоrishi
muntazam ravishda o‟z malakasini оshirib turishi, o‟z sоhasi bo‟yicha o‟tkaziladigan sеminarlarda ishtirоk etish. bоlani yaхgshi tarbiyalagan оta оnalarni, maktabga yordam bеrgan mahalla faоllarini ta qdirlash uchun dirеktоrga taklif bеrish hu qu qiga ega. Dirеktоr o‟rinbоsari bilan quyidagi ishlar kеlishilishi kеrak
sinf rahbarlari ish rеjasini dirеktоr bilan hamkоrlikda tasdi qlash
maktabda o‟tkaziladigan spоrt musоba qalari rеjasini dirеktоr bidlan hamkоrlikda tasdi qlash
turli хildagi to‟garak ishlari rеjasini dirеktоr bilan hamkоrlikda tasdi qlash. Maktab va maktabdan tash qari muassasalarning tashkiliy shakllari, mazmuni va ma qsadini bеlgilash bugungi kunimizning barcha qarоrlarini hisоbga оlishni talab etmо qda. Sinfdan va maktabdan tash qari mazkur tarbiyaviy ishlar shaхs kamоlоti bоs qichlarini bеlgilab оlishga qaratilshanligi bilan tavsiflanadiyu. Mazkur muammоni ijоbiy hal etish uchun sinfdan va maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlar tizimida quyidagilar bo‟lishi lоzim
ulg„ayotgan inson shaxsini tarbiyada oliy ijtimoiy qadriyat deb tan olish, har bir bolaning betakror va o‟ziga xosligini hurmatlash, ijtimoiy hu qu qini e‟tiborda tutish lozim
milliylikni o‟ziga xos an‟ana vositalariga tayanish
pedagoglar va o‟qituvchilar o‟rtasida o‟zaro hurmat munosabatlarini shakllantirish
maktabning jamoat tashkilot, otaliq qiluvchi korxonalar bilan alo qasini mustahkamlash
bolalar nazoratsizligi va qonun buzilishining oldini olish
yashash joyi bo‟yicha bolalarning bo‟sh va qtini tashkil etish
o‟quvchilarningsh oilalariga borish va bolalarni tarbiyalashda ulargi yordam berish
yosh avlodning Vatanga, jamiyatga va mehnatga, o‟ziga va odamlarga munosabatini anglab olishga qaratilgan axlo qiy tuy g„ularini tarbiyalash. Sinfdan va maktabdan tash qari tashkil qilingan ishlar o‟quvchilar hayotidagi tarbiyaviy faoliyatni to‟ldiradi. Ularning dunyo qarashini to‟g„ri shakllanishiga, axloqiy kamol topishiga ko‟maklashadi. Nazariy bilimlarni amaliyot ishlab chi qarish bilan chambarchas bo qlanishga zamin yaratadi. Sinfdan va maktabdan tash qari ishlarga rahbarlik qiluvchi tashkilotchining vazifalari ham ko‟p qirralidir.
Tarbiyaviy ishlar bolalarning kundalik hayotidan olingan ani q dalillar va vo qealarni, badiiy adabiyot va qtli matbuot, kinofilmlardan olingan misollarni tahlil etish hamda muhokama qilish asosida o‟tkaziladi. Bu ishlarning xususiyati shundaki, bu bolalarning o‟zini axlo qiy xatti harakatlari ha qida mulohaza yuritishga va ularga to‟ g„ri baho berishga o‟ragatdi. Sinfdan va maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlar o‟quvchilarning darsdan bo‟sh va qtlaridagi o‟ quv tarbiya jarayonini to‟ldiradi va kengaytiradi, o‟quvchilarni musta qil bilim olishlari, ijobiy qobiliyatlarini, tashabbuskorligini oshirishga imkoniyat yaratadi. Shu sababli keyingi davrda o‟quvchilarning darsdan tash qari va qtlarini ko‟ngilli uyushtirishga alohida ahamiyat bermo qda. Sinfdan va maktabdan tash qari tashkil qilingan tarbiyaviy ishlar o‟quvchilar hayotidagi tarbiyaviy faoliyatni to‟ldiradi. Ularni ongli, dunyo qarashni shakllantiradi. Sinfdan va maktabdan tash qari tarbiyaviy ishlar tashkilotchisining vazifalaargi quyidagilar kiradi
darsdan tash qari tarbiyaviy ishlarni rejalashtirish va amalga oshirishni nazorat qilish
o‟quvchilarning sinfdan va maktabdan tash qari ko‟p qirrali ishlarni pedagogik jamoa, o‟quvchilar tashkilotlari, sinf faollari yordamida yo‟lga qo‟yish
sinfdan va maktabdan tash qari ishlar yo‟nalishiga bevosita rahbarlik qilgan holda. o‟quvchilar tashkilotlari sinf faollariga uslubiy yordam ko‟rsatish
umummaktab va maktablaro o‟tkaziladigan eng muhim tarbiyaviy tadbirlarda qatnashish o‟quvchilarning bo‟sh va qtlarini tashkil qilishda tarbiya va madaniyat muassasalari hamda jamoatchilik kuchidan keng foydalanish. Sinf jamoasi bilan olib boriladigan tarbiyaaiy ishlarning hajmi , asosiy yo‟nalishlari, mazmuni har bir yosh bos qichda o‟quvchilarning psixik rivojlanishi mos kelishi lozim. Tarbiyaviy ish pedagogdan butun qobiliyatini ishga solishni, tinmay izlanishni ta qozo etadi. Chunki kelajak avlod tarbiyalangan, uyushgan , ahil , jonajon Vatanimizning ha qi qiy fu qarolari bo‟lishi kerak. Maktabda boshlan „„ich sinflarda tarbiyaviy ishlarni olib borish uni yo‟lga qo‟yish sinf rahbari yoki tarbiyaviy ishlar tashkilotchilari tomonidan uyushtiriladi, tarbiyaviy ishning asosiy yo‟nalishlari o‟quvchilarda ilmiy dunyo qarash asoslarini shakllantirish, ularni milliy isti qlol ruhida tarbiyalash, o‟quvchilarning ijtimoiy foydali mehnatini tashkil etish, o‟quvchilarda axloq madaniyatini, ularning o‟z hu qu q va burchlariga nisbatan ongli munosabatni tarbiyalash, o‟quvchilarda o‟z o‟zini bosh qarish malakalarini shakllantirishdir. Boshlan „„ich sinf o‟quvchisi va sinf rahbari faoliyatining asosiy vazifalaridan biri o‟quvchilarning ahil tarbiyaviy jamoani tashkil etishdir. Boshlang„ich jamoa ishi shunday quriladiki, undan sinfning boshqa jamoalari bilan alo qasi doimiy ravishda amalga oshiriladi, umummaktab an‟analari sa qlanadi. Boshlang„ich jamoa o‟qituvchi tarbiyachi va sinf rahbari , o‟quvchilar o‟z zini boshqarish, o‟z o‟zini boshqarish organlari rahbarligida umumaktab ijtimoiy foydali ishlari faoliyatida ishtirok etadli. O‟ qituvchi va sinf rahbari so „„lom, ahil bolalar jamoasini shakllantirish bilan birga doimiy bolalar qizi qishlarini qo‟llab quvvatlaydilar, ularning ijtimoiy foydali faoliyatini yo‟nalitirib boradilar. Kichik yoshli o‟quvchilar juda faol va harakatchan bo‟ladilar. Faollikka intilish bu yoshdagi bolalarning organik ehtiyoji. Biro q bunda bolalar hali yetarlik hayotiy tajribaga ega bo‟lmaydi va kundalik pedagogik rahbarlikka ehtiyoj sezadi. Boshlan „„ich sinf o‟ qituvchisi bolaning ilm maktabdagi qadamidano q tarbiyaviy ishning chinakam jamoatchilik munosabatlarini yaratishga zo‟r imkoniyat beradigan, bolalarda bir birlariga g„amxo‟r munosabatda bo‟lishni tarbiyalaydigan, individual qobiliyatlarni rivojlantirish uchun qulay imkoniyatlar yaratadigan usullarni tanlaydi. O‟ qituvchi boshlang„ich sinflarda bolalarga o‟zlarini qizi qtiruvchi faoliyat turini tanlashga yordam beradi. Biro q ko‟pincha kichik yoshdagi o‟quvchilar yosh xususiyatlarpgi ko‟ra, o‟z xususiyatlarini to‟ g„ri baholay olmaydilar. Bolalarning o‟sishi ularda jamoatchilik malaka va ko‟nikmalarining shakllanib borishi bilan o‟ qituvchi tarbiyachining bolalar jamoasiga rahbarlik qilishdagi jarayonimni o‟zgartirib boradi. O‟ qituvchi boshlan g„ich sinflardayo q ahil bolalar jamoasini yaratish asosida so g„lom jamoatchilik fikrini yaratadi. Boshlang„ich sinf o‟ qituvchilarining bolalar tarbiyaviy jamoasini yaratish sohasidagi ishini yu qori sinflarning sinf rahbarlari davom ettiradilar. Boshlang„ich sinf o‟ qituvchisi o‟quvchilarni ta‟lim va tarbiyaning batiiy sharoitida, ularning jamoa faoliyati jarayonida o‟rganadilar. Sinfdan tash qari ish o‟quvchilarga biror ma qsadga qaratilgan pedagogik ta‟sir va qtini uzaytiradi, u o‟ qituvchining darslarda egallagan bilimlarini kengaytirish va chu qurlashtirish, bolalarn ng qobiliyatini rivojlantirish, ularning xilma xil qizi qishlarini qondirish, madaniy dam olishlarini uyushtirish imkonini beradi. Sinfdan tash qari ish bolalarni jamiyat hayotiga jalb qilishning katta imkoniyatlariga ega. Bu borada tashkilotlar faolligini uchta asosiy tomonini ko‟rish mumkin tashkilotchilik, usuliy va ma‟muriy.
Download 279.28 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|