O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi

12.2-jadval⁴⁹
Turbo C++ ning kalit so'zlari

asm	auto	break	case	cdecl	char
class	const	continue	cs	default	delete
do	double	ds	else	enum	es
extern	.export	far	fastcall	float	for
friend	goto	huge	if	inline	int
interrupt	loadds	long	hear	new	operator
pascal	private	protected	public	register	return
saveregfi	seg	short	signed	sizeof	ss
static	struct	switch	template	this	typedet
union	unsigned	virtual	void	volitile	white

⁴⁹ Dixsit J.B. —Fundamentals of computer programming and IT” 2011. 200 p.
Qo'shimcha kalit so'zlar, uning funksiyalarini oshirish uchun kalit so'zlar qatoriga qo'shilgan. Ular quyida berilgan:
bool static_cast const_cast dynamic_cast turdagi nomlarni ishlatish uchun.
Ba’zi amalga oshirilishlar va standart kutubxonalar, zahiralangan so'z kabi ikkilangan ta’kidlashni ( _ ) o'z ichiga oladi va shuning uchun ularni C++ dasturlarida ishlatmagan ma‘quldir.

2. 
   Identifikatorlar.
   

Bu - dasturning asosiy fundamental obyektlari hisoblanadi, ular o'zgaruvchilarga, funksiyalarga, massivlarga, obyektlarga, sinflarga va h.k. nom berish uchun ishlatiladi
C++ tilida identifikator uchun quyida berilgan qoidalarga rioya qilish kerak:

1. 
   Bu harflar, raqamlar va ta’kidlash belgilariyig'ndisidir.
   
2. 
   birinchi belgi harf bo'lishi kerak (ta ’kidlash _ harf kabi miqdordir).
   
3. 
   Katta va kichik harflar bir-biridan farq qilishi kerak, C++ registrga sezgirdir.
   
4. 
   Barcha belgilar muhim ahamiyatga ega. Ba’zi operatsion tizimlar identifikator uzunligiga cheklashlar qo'yadi, ya’ni bir versiyadan boshqasiga o'lganda o'zgaradi.
   
5. 
   Zahiralangan so'zlar o'zgaruvchilar identifikatorlari nomlari sifatida ishlatilishi mumkin emas.
   

To'g'ri identifikatorlarga misollar:
num, sum, average, total_salary, big, SIZE, Value
Noto'g'ri identifikatorlarga misollar:
Continue (zahiralangan so'z), pay, M(maxsus belgi ishlatilmoqda)
Qayd etish kerakki, SUM SUMMA va sum - identifikatorning ikkita har xil nomidir.
Eslatma: Ta’kidlash kerakki, o’zgaruvchi nomi qismini ajratish uchun
o ’zgaruvchi nomini e ’Ion qilishda ishlatilishi mumkin, masalan, avgmarks kabi, yoki avgMarks kabi “Katta harflar” uchun, ya'ni, katta harflar bilan yozish uchun ishlatilishi mumkin.

2. 
   O'zgarmas qiymatlar (Literallar.)
   

Bu - dasturni bajarilishi vaqtida o'zgartirib bo'lmaydigan elementlardir. C++ dasturida ishlatiladigan har bir o'zgarmas qiymatlarda, uning shakli va qiymati bilan aniqlanadigan turi bordir. Uning qiymati dasturni kodlash (yozish) vaqtida o'rnatiladi, va bu qiymat dastur mavjud bo'lish davrida saqlanib turadi. C++ tilida, ularning shakli va qiymatlariga ko'ra o'zgarmas qiymatlarning uchta har xil turi bordir. Ular quyida berilgan:

1. 
   Sonli o'zgarmas qiymatlar (butun sonli o'zgarmas qiymatlar va suzuvchi nuqtali o'zgarmas qiymatlar).
   
2. 
   belgili o'zgarmas qiymatlar.
   
3. 
   Qatorli o'zgarmas qiymatlar.
   

Ushbu o'zgarmas qiymatlar haqida keyinchalik suhbatlashamiz.

4. 
   Ajratgichlar.
   

Quyidagi belgilar C++ tilida ajratgichlar sifatida qo'llaniladi:
( ) { } [ ] , ; : * ... = #
Dumaloq qavslar () - funksiyalarni chaqirish va parametrlarni uzatish uchun ishlatiladi, hamda operatotlar guruhini va alohida shartli operatorlarni anglatadi.
Figurali qavslar { } - bittadan ortiq bajariladigan operatorlarga ega bo'lgan
kodni blokirovkalash uchun ishlatiladi.
Kvadrat qavslar [ ]. Bir va ko'p o'lchamli massivlarni ishlatganda pastki indekslarni qo'shish uchun ishlatiladi.
, - vergul funksiyadagi ro'yxatdagi parametrlarni ajratish uchun ishlatiladi.
; - nuqtali vergul bajariladigan operatorlar holatida operatorlarni ajratgichisi sifatida ishlatiladi.
: - ikkitali nuqta - belgilangan operatot holatida ishlatiladi.
* - yulduzcha - ko'rsatgichni e’lon qilish yoki ko'paytirish amalini bajarish uchun ishlatiladi.
... - ko'p nuqta - parametrlarni o'zgaruvchan soniga ega bo'lish uchun funksiyalarni (prototiplarni) e‘lon qilishda formal parametrlar ro'yxatida ishlatiladi.
= - tenglik belgisi - taqdim etish va o'zgaruvchilarni initsializatsiyasi (aniqlash) uchun ishlatiladi.
# - reshetka belgisi - preprotsessorga ko'rsatmalarni (direktiv) berish uchun
ishlatiladi.

4. 
   Operatorlar.
   

Ular - ifodadagi o'zgaruvchilar va boshqa obyektlar ustida ba‘zi bir hisoblashni ko'rsatadigan markerlardir (belgilardir). C++ tilida ishlaydigan operatorlarning boy to'plami bor. Bunga C tilining barcha ishlaydigan operatorlari va ba‘zi qo'shimcha operatorlari kiradi. Yagona operatorlar - bu bitta operand (amal) ustida harakatlar bajaradigan operatorlardir. Binar (ikkilik) operatorlari - bu ikkita operand (amal) ustida harakatlar bajaradigan operatorlardir. Shartli (ternar) operatorlar uchta qiymatga ta’sir ko'rsatadi. Misol uchun,

• 
  (Yagona (unarli) minus))
  

++ (Incrementli operator)

• 
  (Decrementli operator)
  

Ba’zi bir binar operatotlarga misollar: