O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

5  foizga  o‘stirish,  tovarning  B  markasini  joriy  etish  va
maqsadli bozorning 5 foizni e’tirof etishga erishish. 2) Aho-
lining  kompaniyaga  nisbatan  ijobiy  munosabati  (imiji)
darajasini 50 foizdan 55 foizga yaxshilash. Òovar harakati
borasidagi vazifa va qo‘yilgan maqsadga erishish uchun
53 mln so‘mlik budjet talab etiladi.
ÒALABALARNING BILIMLARINI JORIY VA ORALIQ
NAZORATI ASOSIDA BAHOLASH UCHUN
TEST SAVOLLARI
1. Bozor  infrastrukturasi  deganda:
A. Bozor  iqtisodiyoti  uchun  xizmat  ko‘rsatuvchi  har  xil  so-
halar  tushuniladi.
B. Bozordagi talab va taklifning miqdoran va tarkiban bir-biriga
muvofiq kelishi tushuniladi.
C. Bozor  muvozanatining  mavjudligi  yoki  buzilganligi  tu-
shuniladi.
D. Bozordagi talab va taklifning miqdoran va tarkiban bir-biriga
nomuvofiq kelishi tushuniladi.
E. Noto‘g‘ri javob yo‘q.
2. Bozor  segmentatsiyasi:
A. Bozordagi xaridorlarni tabaqalash.
B. Sotuvchilarni  guruhlash.

90
C. Narx-navoni  o‘rganish.
D. Òovarlarning  xilini  aniqlash  tushuniladi.
E. Noto‘g‘ri javob yo‘q.
3. Òovar  harakatining  mohiyati:
A. Òovar ishlab chiqarish, xaridorga to‘g‘ridan to‘g‘ri yetkazish.
B. Òovarni vositachi firmalar orqali yetkazish.
C. Òovarni savdo do‘konlari orqali yetkazish.
D. Òovarni ishlab chiqarish jarayonidagi iste’molchiga qadar:
tashish, qo‘shimcha ishlarni bajarish, yaqin masofa bilan
yetkazish.
E. Òo‘g‘ri javob yo‘q.
4. Òovarlarni sotish yo‘llari:
A. Òovar ishlab chiqaruvchi vositachilar orqali sotadi.
B. Òovarlarni ulgurji sotib olib, naqd pulga ulgurji sotadi.
C. Òovarlarni ulgurji sotib olib, naqd pulsiz ulgurji sotadi.
D. Òovarlarni chakana sotib olib, ulgurji sotadi.
E. Òo‘g‘ri javob yo‘q.
5. Marketingning  tovarlar  harakati  tizimi:
A. Òovarlarni  sotish  joylariga  aniq  muddatlarda,  maksimal
yuqori  darajada  xizmat  ko‘rsatish  orqali  yetkazib  berish
tizimidir.
B. Òovarlarni ishlab chiqarishdan to yakuniy iste’molchigacha
oqilona yetkazish tizimidir.
C. Òovarlarni  o‘rash,  joylash,  savdoga  tayyorlash  va  saqlash
tizimidir.
D. A va B javoblari to‘g‘ri.
E. Òo‘g‘ri javob yo‘q.
6. Òaqsimot kanallari necha bosqichli bo‘ladi?
A. Nol, bir, ikki va uch bosqichli.
B. Bosqichlari  bo‘lmaydi.

91
C. Yuqori va quyi bosqichli.
D. A va C javoblari birgalikda to‘g‘ri.
E. Òo‘g‘ri javob yo‘q.
7. Kommivoyajer,  bu:
A. Òovar namunalarini xaridorlarga tavsiya etib, sotib yuruvchi
savdo firmasining sayyor vakili.
B. Yirik sanoat ishlab chiqarish korxonalarida tovarlarni sotib
olib, ularni ulgurji o‘tkazishni amalga oshiruvchi firma.
C. Qimmatli qog‘ozlar, tovar, xomashyolarning savdo bitim-
larida ishtirok etuvchi, xarid qilish va sotish narxlari orasi-
dagi farq hisobidan foyda ko‘ruvchi shaxs yoki firma.
D. Yuqoridagi javoblarning barchasi to‘g‘ri.
E. Òo‘g‘ri javob yo‘q.
8. Distributer,  bu:
A. Òovar namunalarini xaridorlarga tavsiya etib, sotib yuruvchi
savdo firmasining sayyor vakili.
B. Yirik sanoat ishlab chiqarish korxonalarida tovarlarni sotib
olib, ularni ulgurji o‘tkazishni amalga oshiruvchi firma.
C. Qimmatli qog‘ozlar, tovar, xomashyolarning savdo bitim-
larida ishtirok etuvchi, xarid qilish va sotish narxlari orasi-
dagi farq hisobidan foyda ko‘ruvchi shaxs yoki firma.
D. Yuqoridagi javoblarning barchasi to‘g‘ri.
E. Òo‘g‘ri javob yo‘q.
9. Vertikal marketing tizimi deganda nimani tushunasiz?
A. Bu taqsimot kanallarining shunday strukturasiki, unda ish-
lab chiqaruvchilar, ulgurji va chakana tadbirkorlar yagona
bir tizim sifatida faoliyat yuritadilar.
B. Bu taqsimot kanallarining shunday strukturasiki, unda fa-
qat ishlab chiqaruvchilar va ulgurji tadbirkorlar yagona bir
tizim sifatida faoliyat yuritadilar.
C. Ishlab chiqaruvchilar ham, ulgurji va chakana tadbirkorlar
ham alohida-alohida tizim sifatida faoliyat yuritadilar.

92
D. Yuqorida qayd etilgan javoblarning barchasi to‘g‘ri.
E. Òo‘g‘ri javob yo‘q.
10. Vertikal marketing tizimining qanday shakllari mavjud?
A. Shartnoma asosidagi, korporativ va ma’muriy.
B. Kuchli, o‘rta va kuchsiz.
C. Bevosita va bilvosita.
D. Yuqorida qayd etilgan javoblarning barchasi to‘g‘ri.
E. Òo‘g‘ri javob yo‘q.

93
I. Mavzu yuzasidan talaba tasavvurga ega bo‘lishi
kerak  bo‘lgan  masalalar
1. Reklama  haqida  tushuncha  va  uning  sotishni  rag‘bat-
lantirishdagi  ahamiyati.
2. Reklama turlari.
3. Reklama faoliyati tadqiqotlari va uning bosqichlari.
4. Marketing va reklama faoliyatini rejalashtirish.
5. Reklama agentligi vazifasi va  funksiyasi.
II. Amaliy mashg‘ulotga tayyorlanishda tavsiya
etiladigan  adabiyotlar
1. I.A. Karimov. O‘zbekiston buyuk kelajak sari. Ò., «O‘zbe-
kiston»,  1998.
2. I.A. Karimov. Qoraqalpoq diyorining salohiyatini ro‘yobga
chiqarish, odamlar hayotini yanada yaxshilash — dolzarb vazifa.
«Xalq so‘zi» gazetasi, 2002-yil 3-may.
3. I.A. Karimov. Barcha reja va dasturlarimiz vatanimiz taraq-
qiyotini yuksaltirish, xalqimiz farovonligini oshirishga xizmat qi-
ladi. T., «O‘zbekiston», 2011.
4. I.A. Karimov. Bosh maqsadimiz — keng ko‘lamli islohotlar
va modernizatsiya yo‘lini qat’iyat bilan davom ettirish. «Xalq so‘zi»
gazetasi,  2013-yil  19-yanvar.
5. Ô. Êîòëåð. Îñíîâû ìàðêåòèíãà. Ì., «Äåëî»,1992.
6. S.S. G‘ulomov. Marketing asoslari. Ò., «Sharq», 2002.
7. Jamoa.  Biznes-reja.  Amaliy  mashg‘ulotlar  to‘plami.
Ò.,  «O‘qituvchi»,  2003.
8. Â.È. Áåëÿåâ. Ìàðêåòèíã: îñíîâû òåîðèè è ïðàêòèêè.
4-å èçä., ïåðåðàá. è äîï. Ì., «KNORUS», 2010.
9.  M.S.  Qosimova,  M.A.  Yusupov,  Sh.J.  Ergashxo‘jayeva.
Marketing. Darslik. Ò., ÒDIU, 2010.
10. A.Sh. Bekmurodov, M.S. Qosimova, Sh.J. Ergashxo‘jayeva.
Strategik marketing. O‘quv qo‘llanma. T., 2010.
11. Ë.Å. Áàñîâñêèé. Ìàðêåòèíã. Êóðñ ëåêöèé. Ì., «INFRA-
M»,  2010.
12. Ò.Ñ. Áðîííèêîâà. Ìàðêåòèíã: òåîðèÿ, òåîðèÿ, ïðàêòèêà.
Ó÷åáíîå ïîñîáèå. 2-å èçä., ïåðåðàá. è äîï. Ì., «KNORUS», 2010.
10-amaliy  mashg‘ulot
MARKETINGDA  REKLAMA  VA  SAVDO-
SOTIQNI  RIVOJLANTIRISH

94
Internet saytlari
1.  O‘zbekiston  Respublikasi  hukumati  rasmiy  veb-sayti,
www.gov.uz.
2. O‘zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo‘mitasi rasmiy
veb-sayti,  www.stat.uz.
III. Mavzuni mustahkamlash yuzasidan amaliy topshiriqlar
1-topshiriq
Quyidagi fikrlardan qaysi biri reklamaning ijobiy yoki salbiy
tomonlariga mansub?
1. Bozorni jalb qiladi.
2. Imkoniyatli xaridorlarga xarajatlarning pastligi.
3. Xaridorlar xususiyati va ehtiyojiga moslashuvining qiyinligi.
4. Barcha auditoriyaga yagona bayon beriladi.
5. Reklama obyektiga qiziqish uyg‘otadi.
6. Mahsulotga nisbatan ijobiy munosabatni yuzaga keltiradi.
7. Reklamaga  ketgan  katta  xarajatlar  —  tovar  narxi  yuqo-
riligining boisidir.
2-topshiriq
Quyidagi tovarlar uchun o‘rov (upakovka) variantlarini ish-
lab chiqing (O‘rov shakli, uning materiallari,  faktura va rangini,
tovarni  ishlatish  uchun  qulaylik  tug‘diruvchi  funksional  mosla-
malarni, tovar markirovkasining mazmuni va uning upakovkadagi
joylashgan o‘rinlarini aniqlang):
1. Yosh va o‘ziga ishongan ayollar uchun bezak (atir) suvi.
2. Erkaklar  uchun  zargarlik  bezaklari.
3. Bolalar  (kattalar)  uchun  shokolad.
4. Bolalarning  «Konstruktor»  o‘yinchoqlari  majmuyi.
5. Kashtachilik uchun iplar  to‘plami.
O‘rashning qaysi xususiyatlari o‘z oldiga qo‘ygan vazifalarni
bajarishga yordam beradi?
3-topshiriq
Korxona reklama faoliyati strategiyalarini shakllantirish blok-
sxemalarini tahlil qiling. Rasmda aniq bitta tovar uchun reklama
strategiyasini ishlab chiqing. Har bir aniq bozor holatida reklama
strategiyasiga qaysi omillar ta’sir etadi? Javobingizni aniq misollar
yordamida izohlab bering.

95
10.1-rasm. Korxona reklama faoliyati strategiyasini shakllantirish blok-sxemasi.
Reklama strategiyasi
faoliyati korxona
maqsadlariga mos
keladimi?
Maqsad—tovarni
xaridorga tomon
harakatini
ta’minlash
Maqsad—savdo
hajmini  oshirish
(mijozlar  soni)
Maqsad—mijozlar
e’tiboriga erishish
va hurmatini
qozonish
Maqsad—foyda olish
Reklama faoliyati
strategiyasi  tan-
langan reklama
strategiyasi  xusu-
siyatlariga mos
keladimi?
Afzallik va
kamchiliklar
e’tiborga olin-
ganmi?
Imkoniyat  daraja-
sida foydalanish
yo‘nalishlari
aniqlanganmi?
Reklama faoliyati
strategiyasi  mavjud
moliyaviy  resurslar
miqdoriga mos
keladimi?
Korxona zarur
moliyaviy vosita
va resurslarga
egami?
Firma zarur
mutaxassislarga
egami?
Reklama tadbirlari-
ni rejalashtirish
Qulay shartlar asosida
moliyaviy  resurslarni
joylashtirish
mumkinmi?
Ixtisoslashgan  tashki-
lotlarga murojaat qilish
imkoniyatining
mavjudligi
Reklama faoliyati
strategiyasini
o‘zgartirish
Ha
Ha
Ha
Ha
Ha
Ha
Ha
Ha
Yo‘q
Yo‘q
Yo‘q
Yo‘q
Yo‘q
Yo‘q
Yo‘q
Yo‘q
Yo‘q
Yo‘q

96
IV. Mavzuga oid ko‘rgazmali qurollar
10.2-rasm. Reklama bosqichlari.
2-bosqich
1-bosqich
Reklama ishlab chiqish
bosqichlari
Reklama tuzilishini
aniqlash,  matnni
shakllantirish va yetkazib
berish  shakli
Reklama  materialini
ishlab  chiqish
10.3-rasm.  Reklama materiallarini ishlab chiqish prinsiplari.
Reklama materiallarini
ishlab  chiqish
tamoyillari
Imkoniyatli  xaridor
tanlashda so‘z va chiz-
malardan  foydala-
nish
Reklama tarqatish
vositalariga mos kelish
Matnning  sodda
bo‘lishi
E’tiborni jalb qilish
Dizaynerlik
qarorlari
Tovarning
yashiringan  ichki  sifat
xususiyatlarining
yoritib  berilishi

97
Maqsadli
audito-
riyani
aniqlash
va tahlil
qilish
Reklama
kompa-
niyasining
maqsadini
aniqlash
Budjetni
ishlab
chiqish
Reklama
tarqatish
vositalarini
tanlash
Reklama
murojaati
g‘oyasini
aniqlash
Reklama
murojaat-
nomasini
ishlab
chiqish
Reklama
kompa-
niyasi
parametr-
larini
tanlash
Reklama
kompa-
niyasi
samara-
dorligini
baholash
10.4-rasm.  Reklama kompaniyasini o‘tkazish bosqichlari.
10.5-rasm.  Reklama  ishlab chiqishning asosiy tamoyillari.
Xotirada uzoq saqlanib qolishi
Boshi va oxiridan ko‘ra,
orada aytgani yaxshi
esda qolishi
Materiallarning  turli-
tumanligi va o‘ziga
xosligi
Oson esda qolish va
oson qabul qilish
Ijtimoiy  hayotning
asosiy an’analari ruhida
ishlab  chiqish
Reklama
 ishlab
chiqish-
ning
asosiy
tamoyillari

98
REKLAMA TURLARI
Eslatuvchi
Taqqoslovchi
Tanlangan
Axborot  beruvchi
Mustahkamlovchi
10.7-rasm. Reklama turlari.
10.6-rasm. Reklama foydaliligi turlari.
Ratsional  imkoniyatni
qondirish
Ushbu tovarga ega bo‘lish
evaziga iste’molchining
qoniqishi
Iste’molchining  ushbu
tovarni olishi evaziga
mavqeyi
Tovar  sotib  olish
hisobiga o‘zini baholash
darajasining  ortishi
REKLAMA
FOYDALILIGI
TURLARI
V
V
V
V

99
ÒALABALARNING BILIMLARINI JORIY VA ORALIQ
NAZORATI ASOSIDA BAHOLASH UCHUN
TEST SAVOLLARI
1. Reklama,  bu:
A. Ommani  xabardor  qilish  usuli.
B. Òovarlar,  xizmatlar  haqida  vositalar  bilan  ochiq  xabardor
qilish  usuli.
C. G‘oyalar,  tovarlar  va  xizmatlar,  ularning  ishtirokisiz  aniq
buyurtmachi hisobiga taqdim etish usuli.
D. Iste’molchilar  ro‘baro  keladigan  e’lonlar  majmuyi.
E. Noto‘g‘ri javob yo‘q.
10.8-rasm. Sotishni  rag‘batlantirish.
Sotishni
rag‘batlantirish
Iste’molchini
rag‘batlantirish
Savdo  sohasini
rag‘batlantirish
Firma savdo
xodimlarini
rag‘batlantirish

100
2. Axborot berishga oid reklama, bu:
A. Òovarning bozorga kirib borish bosqichida dastlabki talabni
shakllantirish maqsadida qo‘llaniladigan reklamadir.
B. Òovarni sotib olishga da’vat etish, uning markasini maqtash,
kechiktirmasdan tovarni zudlik bilan xarid qilish, firmaning
nufuzini oshirishga qaratilgan reklamadir.
C. Bir  xil  turdagi  iste’molchini  qondirishga  mo‘ljallangan,
ammo  turli  nom  bilan  ataluvchi  (masalan,  tish  tozalash
pastasi)  tovar  nomi  bilan  yoki  boshqa  firmaning  xuddi
shunday  tovari  bilan  qiyoslash  uchun  qo‘llaniladigan
reklamadir.
D. Xaridor tanlovini mustahkamlashga qaratilgan reklamadir.
E. A va B javoblari to‘g‘ri.
3. Òaqqoslashga oid reklama, bu:
A. Òovarning bozorga kirib borish bosqichida dastlabki talabni
shakllantirish maqsadida qo‘llaniladigan reklamadir.
B. Òovarni sotib olishga da’vat etish, uning markasini maqtash,
kechiktirmasdan tovarni zudlik bilan xarid qilish, firmaning
nufuzini oshirishga qaratilgan reklamadir.
C. Bir  xil  turdagi  iste’molchini  qondirishga  mo‘ljallangan,
ammo  turli  nom  bilan  ataluvchi  (masalan,  tish  tozalash
pastasi)  tovar  nomi  bilan  yoki  boshqa  firmaning  xuddi
shunday  tovari  bilan  qiyoslash  uchun  qo‘llaniladigan
reklamadir.
D. Xaridor tanlovini mustahkamlashga qaratilgan reklamadir.
E. Noto‘g‘ri javob yo‘q.
4. Eslatish, yodga tushirishga oid reklama:
A. Òovarning bozorga kirib borish bosqichida dastlabki talabni
shakllantirish maqsadida qo‘llaniladigan reklamadir.
B. Òovarni sotib olishga da’vat etish, uning markasini maqtash,
kechiktirmasdan tovarni zudlik bilan xarid qilish, firmaning
nufuzini oshirishga qaratilgan reklamadir.

101
C. Bir  xil  turdagi  iste’molchini  qondirishga mo‘ljallangan,
ammo  turli  nom  bilan  ataluvchi  (masalan,  tish  tozalash
pastasi)  tovar  nomi  bilan  yoki  boshqa  firmaning  xuddi
shunday  tovari  bilan  qiyoslash  uchun  qo‘llaniladigan
reklamadir.
D. Xaridor tanlovini mustahkamlashga qaratilgan reklamadir.
E. Noto‘g‘ri javob yo‘q.
5. Direkt meyl, bu:
A. Reklama  turlaridan  biri  bo‘lib,  unda  reklama  matnlari,
chaqiriqlari bevosita pochta orqali amalga oshiriladi.
B. Reklama  turlaridan  biri  bo‘lib,  unda  reklama  matnlari,
chaqiriqlari maxsus xodimlar orqali tarqatiladi.
C. Radio va televideniye orqali amalga oshiriladigan reklama.
D. Yuqorida qayd etilgan javoblarning barchasi to‘g‘ri.
E. Òo‘g‘ri javob yo‘q.
6. Qayd etilganlardan qaysi biri reklama vositalariga kirmaydi?
A. Òelevideniye va radio reklama vositalari.
B. Bosma reklama.
C. Yoritish vositalari asosidagi reklama vositalari.
D. Òransport vositalari  yordamidagi reklama.
E. Mexanik,  fizik,  bioreklamalar.
7. Quyidagilardan qaysi biri reklama turlariga mansub emas?
A. Ma’lumot  beruvchi.
B. Uyg‘otuvchi  (undovchi).
C. Majburlovchi.
D. Òaqqoslama.
E. Eslatuvchi.
8. Quyidagilardan  qaysi  biri  sotuv  (o‘tkazuv)ni  rag‘batlantirish
usullariga  mansub  emas?
A. Arzonlashtirilgan narxlarda tovar sotish.
B. Asosiy  tovarlarga,  bepul  mukofot  tarzida  sovg‘a  qo‘shib
berish.

102
C. Òovar namunasini ulgurji savdogarlar uchun bekorga berish.
D. Yarmarka va ko‘rgazmalar.
E. Òo‘g‘ri javob yo‘q.
9. Quyidagilardan  qaysi  biri  reklamaning  vazifasiga  kirmaydi?
A. Sotuvni  rag‘batlantirish.
B. Òalabni  shakllantirmaydi.
C. Ehtiyojni  yaratmaydi.
D. Savdo hajmini oshiradi.
E. Qayd etilgan javoblarning barchasi to‘g‘ri.
10. Jahon bozori baholari, bu:
A. Muayyan tovarga ketgan baynalmilal sarf-xarajatlarni o‘zida
aks ettiruvchi narx.
B. Òovarni jahon andozasi talabiga mos kelish darajasini o‘zida
aks ettiruvchi narx.
C. Jahon bozorida talab va taklif nisbatini o‘zida ifoda etuvchi
narx.
D. Jahon bozorida raqobatbardosh narx.
E. Noto‘g‘ri javob yo‘q.

103
r
/
T
r
a
l
u
z
v
a
M
i
r
a
l
b
o
v
a
j
a
v
i
r
a
l
m
a
q
a
r
t
s
e
t
a
h
c
i
y
‘
o
b
r
a
l
u
z
v
a
M
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
1
1
g
n
i
n
g
n
it
e
k
r
a
M
i
r
a
l
s
o
s
a
y
i
r
a
z
a
n
B
C
A
B
E
C
A
B
B
E
2
i
s
a
y
i
g
e
t
a
r
t
s
g
n
it
e
k
r
a
M
,
h
s
i
r
it
h
s
a
l
a
j
e
r
i
n
u
a
v
h
s
il
i
q
t
a
r
o
z
a
n
D
A
A
D
A
D
A
B
B
C
3
q
i
q
d
a
t
i
n
g
n
it
e
k
r
a
M
h
s
i
q
i
h
c
b
a
l
h
s
i
a
v
h
s
it
e
A
D
B
B
C
B
E
D
A
A
4
n
a
y
y
a
u
m
g
n
i
n
a
m
r
i
F
q
i
q
d
a
t
i
n
i
r
a
lt
a
y
i
n
o
k
m
i
h
s
i
q
i
h
c
b
a
l
h
s
i
a
v
h
s
it
e
E
B
A
C
A
A
E
B
A
A
5
i
g
n
it
e
k
r
a
m
x
r
a
N
A
A
C
A
A
C
A
A
D
B
6
a
d
a
h
o
s
y
i
d
o
s
it
q
i
i
q
h
s
a
T
i
n
r
‘
o
g
n
i
n
g
n
it
e
k
r
a
m
it
a
y
i
m
a
h
a
a
v
A
E
A
C
A
B
A
B
C
B
7
g
n
i
n
r
a
l
r
a
v
o
T
i
g
il
h
s
o
d
r
a
b
t
a
b
o
q
a
r
B
A
D
A
A
C
A
D
C
C
8
i
r
a
l
r
a
v
o
t
t
a
o
n
a
S
a
g
i
z
‘
o
g
n
i
n
i
g
n
it
e
k
r
a
m
i
r
a
lt
a
y
i
s
u
s
u
x
s
o
x
C
A
D
C
A
D
B
B
A
A
9
,i
s
o
d
v
a
s
t
o
l
u
s
h
a
M
r
a
l
r
a
v
o
t
a
v
it
o
m
i
s
q
a
t
it
a
k
a
r
a
h
A
A
D
A
A
A
A
B
A
C
0
1
a
m
a
l
k
e
r
a
d
g
n
it
e
k
r
a
M
i
n
q
it
o
s
-
o
d
v
a
s
a
v
h
s
i
r
it
n
a
lj
o
v
i
r
B
A
C
D
A
E
C
E
B
À
TEST JAVOBLARI

104
MUNDARIJA
Kirish .................................................................................................. 3
1-amaliy mashg‘ulot. Marketingning nazariy asoslari ......................... 4
2-amaliy mashg‘ulot. Marketing strategiyasi va uni rejalashtirish,
                               nazorat qilish ................................................. 19
3-amaliy mashg‘ulot. Marketingni tadqiq etish va ishlab chiqish ...... 30
4-amaliy mashg‘ulot. Firmaning muayyan imkoniyatlarini
                               tadqiq etish va ishlab chiqish ........................ 44
5-amaliy mashg‘ulot. Narx marketingi .............................................. 53
6-amaliy mashg‘ulot. Òashqi iqtisodiy sohada marketingning
                                o‘rni va ahamiyati.......................................... 62
7-amaliy mashg‘ulot. Òovarlarning raqobatbardoshligi...................... 73
8-amaliy mashg‘ulot. Sanoat tovarlari marketingining
                               o‘ziga xos xususiyatlari .................................... 83
9-amaliy mashg‘ulot. Mahsulot savdosi, taqsimoti
                               va tovarlar harakati ......................................... 91
10-amaliy mashg‘ulot. Marketingda reklama va savdo-
                                 sotiqni rivojlantirish........................................ 99
Test javoblari ................................................. 109

105
HABIBULLA  AYBESHOV,  AZAMAT  ERGASHEV,
ERKIN  YO‘LCHIYEV,  ABDUSATTOR  ISMOILOV
MARKEÒING  ASOSLARI
(Amaliy mashg‘ulotlar)
Kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv qo‘llanma
4-nashri
Òoshkent — «ILM ZIYO» — 2013
Muharrir  I.  Usmonov
Badiiy  muharrir  Sh.  Odilov
Òexnik muharrir F. Samadov
Musahhih T. Mirzayev
Noshirlik litsenziyasi AI ¹ 166, 23.12.2009-y.
2013-yil 30-sentabrda chop etishga ruxsat berildi. Bichimi 60½90 
1
/
16
.
«Òayms» harfida terilib, ofset usulida chop etildi. Bosma tabog‘i 7,0.
Nashr tabog‘i 6,0. 2355 nusxa. Buyurtma ¹
«ILM ZIYO» nashriyot uyi, Toshkent, Navoiy ko‘chasi, 30-uy.
Shartnoma ¹ 27 — 2013.
O‘zbekiston Matbuot va axborot agentligining G‘afur G‘ulom
nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyida chop etildi.
Toshkent,  Shayxontohur  ko‘chasi,  86-uy.

Aybeshov H. va boshq. Marketing asoslari (Amaliy
mashg‘ulotlar). Kasb-hunar kollejlari uchun o‘quv
qo‘llanma (4-nashri). Ò.: «ILM  ZIYO», 2013. —
112 b.
UO‘Ê: 339.138 (075)
ÊBÊ 65.290—2ya722
ISBN 978-9943-303-32-4
M28