O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi z. Nishanova, D. Qarshieva

Vaqtinchalik seriyalarni loyihalash
Kvazieksperimental loyihalarni ikkinchi asosiy sinfi vaqtinchalik seriyalarni loyihalash deb 
ataladi. Vaqtinchalik qismlarni loyihalash turini oldindan ko'rinishi bitta guruhni tadqiqotgacha 
va undan so'ng ham ko'p martalab kuzatish hamda bir marotabalik oldindan testlashdir.
Kvazieksperimentlarning statistik analizi
Oxirgi yillarda kvazieksperimentni statistik analizi o'tkazish tartibi sezilarli darajada 
takomillashtirildi. Bu statistic metodlarni ko'rib chiqish kitob doirasidan chetga chiqqan. Lekin 
ularni ayrim manbalari oxirgi boblarda berilgan hamda ularni topish mumkin.
Yutuqlari.
Kvazieksperimentni asosiy Yutuqlaridan biri shundan iboratki oldin o'tkazila olmagan 
eksprementlarni bu metod orqali o'tkazish mumkin. Kvazieksperiment psixologlarga 
sotsiologiyadagi ularni qiziqtirgan savollarni klinik baholashda ta'lim dasturlaridagi savollarni 
yechishda yordam beradi. Biz taxminan o'zizmizda ta'savvur qilib validlikka taxdid soluvchi 

---

284 
manbalardan ehtiyotkorlik bilan foydalanib aynan muammo bo'lgan loyihalarni baholashni ko'rib 
chiqishimiz mumkin.
Kamchiligi.
Bizni bunday harakatlarimizga qaramay ichki validlikka tahdidni aniqlashimiz mumkin. Bu esa 
bizni ishimizni yo'qqa chiqaradi. 
 
18.2. Chiqish bosqichlari bilan loyihalash
Sinaluvchi bilan yoki kichik N
i
ndividual yoki guruhiy ma'lumot.
Ayrim tadqiqotchilar ta'kidlashicha, eksperimentni o'tkazishda ko'pchilik psixologlar adashadi va 
eng yomoni o'tqazilgan tadqiqot samarasiz va ma'nosiz bo'ladi. Sidman (1960) ning 
ta'kidlashicha tadqiqotimiz shunday natija beradiki sinaluvchilar harakatidagi real mavjud 
bo'lmagan ishtirokchi xulq-atvori haqida ma'lumot beradi. Uning ta'kidlashicha aksariyat 
tadqiqotchilar guruhdan foydalanilyotgandek qilib ko'rsatishadi va bir insonning xulqi 
guruhdagilarning xulqini ifodalaydi deb hisoblashadi. U shuni ta'kidlaydiki, guruhga ajratilgan 
vaqt har bir kishini individual xulqini aniqlashga yetmaydi.