O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta ta`lim

Rasm. 2.6. Kontur kontur bo`ylab suv xaydash. Neftlilik konturlari: 1- tashqi, 2- ichki quduqlar: 3- qazib chiqarish, 4- xaydovchi.
Rasm.2.7. Uk bo`ylab suv xaydash. 1-tashqi neftlilik konturi; quduqlar: 2- qazib chiqarish, 3- xaydovchi

Rasm. 2.8. O`q bo`ylab suv xaydab ishlatish tizimi
1 - tashqi neftlilik konturi; 2 -ichki neftlilik konturi; 3 -xaydovchi quduk; 4 - qazib chiqaruvchi quduq.


Markazdan suv xaydash uyumning gumbaz qismidan atrofga fizik-litologik va sizdirish tavsifi yomonlashib boradigan ishlatish ob`ektlari uchun rejalashtiriladi. Uyumlarning ulchamlari odatda katta emas, 1 dan 3 km gacha, uyumning shakli izometrik. O’lchamlari katta, bir turli tuzilishli, kollektorlik xossalari va sizdirish tavsifi nisbatan yuqori uyumlar uchun markazdan suv xaydash kontur ortidan suv xaydash bilan birgalikda ko’llaniladi. Ushbu ishlatish tizimini amalga oshirishda uyumning markaziy qismidan xaydovchi quduqlar 250-300 metr aylana bo`lib burqilanadi. Qazib chiqarish quduqlari neftli va suvneftli zonalar chegarasida tashqi neftlilik konturiga parallel kontsentrik qatorlar bilan joylashtiriladi (2.9. rasm).

Rasm.2.9. O’q bo`ylab va kontur ortidan birgalikda suv xaydash.

Rasm.2.10. Markazdan suv xaydash.

Rasm.2.11. Markazdan suv xaydab ishlatish tizimi
1 - tashqi neftlilik konturi; 2 -ichki neftlilik konturi; 3 -xaydovchi quduq: 4 - qazib chiqaruvchi quduq.


Xalka bo`ylab suv xaydash odatda izometrik, oval shaklidagi, litologik - fizik va sizdirish xossalari tuzilmaning gumbazdan atrof qismiga tomon ma`lum yunalishda o`zgarish bilan tavsiflanadigan uyumlarda kullaniladi. qatlam bosimini ushlab turish uchun xaydovchi quduqlar uyumning urta qismida xalka bo`ylab joylashtiriladi, kontur ortida esa tashki neftlilik konturiga parallel joylashtiriladi. Buning natijasida ikkita teng bulmagan maydon qosil bo`ladi: kichigi-markaziy qismda va kattasi-xaydovchi quduqlarning ikkita qatori orasida ( 2.11- rasm). Uyumlarni (ishlatish ob`ektlarini) xaydovchi quduqlar qatorlari Bilan aloxida bloklarga ajratib suv xaydab ishlatish tizimi kengligi 5 km dan kata bo`lgan, chegarasidagi uchastkalar turli fizik-litologik va sizdirish xususiyatlariga ega bo`lishi mumkin bo`lgan uyumlar uchun kullaniladi. Odatda bunday uyumlar katta neft zaxiralariga ega bo`ladi. Bundan tashqari bu ishlatish tizimini ulchamlari kichik, lekin jinslari axamiyatli fatsial o`zgaruvchan, past sizdirish xususiyatlari bilan, qatlam neftining kovushkokligi Yuqori, uyum chegaralarida sizilish sharoitlari keskin yomonlashishi bilan tavsiflanadigan uyumlar uchun qo`llash mumkin.
Bunda ishlatish ob`ektining maydoni xaydovchi quduqlar qatorlari bilan 4-5 km kenglikdagi aloxida bloklarga ajratiladi. Ajratish yunalishlari ishlatish ob`ektlarining litologik va fatsial tuzilishini umumiy qonuniyatlari qisobga olib tanlanadi ( 2.12- rasm).